โรคป่วง เป็นชื่อโรคตั้งแต่สมัยโบราณ หรือหมอโบราณตั้งชื่อโรคไว้เมื่อสมัยก่อน อาการของป่วง เป็นโรคที่น่ากลัวอยู่ไม่ใช่น้อย โรคนี้ถึงแม้จะไม่ติดต่อกัน แต่ก็ทำให้คนที่เป็นโรคนี้ตายได้ เพราะมีอาการถ่ายอย่างแรงมากและอาเจียน คนไข้อาจตายได้เพราะเสียน้ำในร่างกาย
อาการของโรคป่วง ตำราวิชาหมอโบราณว่าไว้ ให้หมอพิจารณาถึงรู้พิจารณาดูโดยกิริยา อาการไข้มีมาต่างๆกัน อย่าสำคัญว่าปีศาจ เหตุคือ ธาตุผิดสำแดง หมายถึงคนกินอาหารไม่เลือกและไม่เคยกับธาตุ โบราณเรียกว่าผิดสำแดงหรือแสลง เมื่อโรคนี้เกิดขึ้นคือ เกิดจากอาหารที่กินเข้าไปแล้วเกิดโทษ เรียกง่ายๆ ก็อาหารเป็นพิษนั่นเอง มีอาการทำให้ปวดท้อง ลงท้องเป็นน้ำ มีลมออกบ้าง อาการอาเจียนก็มีตามมา กับมีอาการปวดท้องบ้างอาการคล้ายอหิวาตกโรค แต่อาการเสียกำลังน้อยกว่ากันมาก เพราะน้ำอาหารที่ย่อยแล้วที่อยู่ในต่อมที่เก็บดูดไว้มิได้ถ่ายออกมาด้วย แต่เป็นเสมหะจึงเป็นพิษ ตามผิวกระเพาะอาหาร และลำไส้ไม่มีตัวโรคที่ทำให้ติดต่อโรคป่วงไม่ติดต่อกันเมื่อลงท้องมากอาการเป็นตะคริวจะจับปลายมือปลายเท้า คือ มีอาการเกร็งมาก เจ็บปวดและเข้าท้องด้วยก็ได้ จึงอาจตายได้ เหมือนกัน ลงท้องมาก อาเจียนมาก โบราณเรียกว่า สันนิบาตสองคลอง คือ ทั้งลงและ ทั้งราก
การช่วยคนเจ็บ ถ้าอาเจียนให้จิบยาแก้อาเจียนบ่อยๆ ก็ได้ และถ้ามีอาการเป็นตะคริวต้องใช้ความอบอุ่นเข้าช่วย เช่น ถุงน้ำร้อนหรือขวดน้ำร้อน ก้อนอิฐเผาไฟห่อผ้าพออุ่นๆ วางตรงที่เป็นตะคริว การใช้ยาหม้อแก้อาเจียนก็ใช้ได้ดี ช่วยให้ลำไส้เป็นปกติได้ดีด้วย ถ้ากำลังคนไขไม่ดี อ่อนเพลียมาก หรือการรักษาไม่ดี อาจตายได้ เพราะขวัญไม่มีกำลังดี อาจกินอาหารมากเกินไป อาหารไม่ย่อย เกิดโทษเป็นโรคแทรกถึงตายก็เคยมี
ถ้ามีอาการลงท้องและอาเจียนมากควรนำส่งโรงพยาบาล หรือให้หมอแผนปัจจุบันช่วยด้วย
ยาหม้อแก้อาเจียนมีตัวยาดังนี้
แว่นสน จันทน์เทศ เทพชาโร ขิงแห้ง แห้วหมู ลูกผักชี มะตูมอ่อน รากช้าพลู หญ้าตีนนก รากแฝกหอม หัวหอม หัวตะไคร้ ผลยอเผาไฟพอสุก หนักสิ่งละ 15 กรัม หรือพอสมควร
ตัวยาทั้งหมดรวมกันต้มให้เดือดจิบบ่อยๆ
ยาหม้อแก้ป่วงมีตัวยาดังนี้
กำมะถันเหลือง ผิวส้มโอ รากต่อไส้ รากหวายลิง นมจาก เอาน้ำหนักเท่าๆกัน
ตัวยาทั้งหมดรวมกัน ต้มให้เดือด
กินครั้งละ 3-4 ช้อนโต๊ะ ทุก 2-3 ชั่วโมง