12. ยาแก้แพ้
คนทีสอทะเล (คนที, กูนิง)
ถ้าถูกแมงกะพรุน ไม่มียาแก้แผนปัจจุบัน ใช้รากของคนทีสอทะเล (มีขึ้นอยู่ตามชายหาดเป็นเถาๆ ดอกสีม่วงเป็นช่อๆ) ฝนกับน้ำฝนทาบริเวณที่ถูกแมงกะพรุน อาการเจ็บปวดจะทุเลาลง
ผักบุ้งทะเล (ผักบุ้งขัน, ละบูเลาห์)
ถ้าถูกแมงกะพรุน ใช้รากผักบุ้งทะเล (เป็นเถาเลื้อยอยู่ตามชายหาดทราย ดอกสีม่วง ใหญ่กว่าคนทีสอ) ฝนกับน้ำฝนทาบริเวณที่ถูกแมงกะพรุน
13. ยาแก้ชันตุ
มะคำดีควาย (มะซัก, ส้มป่อยเทศ)
เด็กที่หนังศีรษะเน่า พุพอง เป็นหนอง (ชันตุ) ใช้ผลมะคำดีควาย 2-3 ผล ผสมกับน้ำให้เป็นฟองมากๆ สระหัวเด็กบ่อยๆ จะหายเป็นสะเก็ดร่อน (ระวังอย่าให้เข้าตา)
ขี้หนอน (ขี้หมอด)
ใช้เปลือกขี้หนอนผสมน้ำให้เป็นฟองมากๆ สระหัวเด็กที่เป็นชันตุบ่อยๆ ก็จะหาย (ระวังอย่าให้เข้าตา)
14. ยาแก้ไข้ ลดความร้อน
ลูกไต้ใบ
ใช้ลูกไต้ใบทั้งต้น ประมาณ 1 กำมือ ต้มกับน้ำ ดื่มครั้งละครึ่งถ้วยแก้ว เป็นยาลดความร้อน แก้ไข้
ลูกกระดอม
ใช้ลูกกระดอมเป็นแก้ไข้ได้
15. ยาต้มน้ำอาบแก้คันและทาแก้คัน
สำมะงา (สำมะดึง)
ใช้น้ำต้มจากกิ่งและใบของสำมะงา ใช้อาบแก้คัน
เหงือกปลาหมอ (จะเกร็ง, อีเกร็ง)
น้ำต้มจากเหงือกปลาหมอใช้อาบแก้คัน
ขมิ้นชัน (ขมิ้น, เข้ามิ้น, ขมิ้นป่า, ขมิ้นหัว, ขมิ้นหยวก, ขมิ้นแกง, ตายอ, หมิ้น, ขี้หมิ้น)
ใช้หัวขี้มิ้นชันแห้ง บดเป็นผงทาแก้คัน
16. ยาสระผม
มะกรูด (มะกูด, ส้มมั่วฝี, ส้มกรูด)
ผลมะกรูดใช้สระผม จะทำให้ผมสะอาดและเป็นเงามัน
17. ยาบำรุงหัวใจ แก้ลมวิงเวียน
มะกรูด
ใช้ผิวมะกรูดฝานเป็นชิ้นเล็กๆ หนึ่งช้อนหวานเติมการบูรหรือพิมเสนเล็กน้อยชงด้วยน้ำเดือด ใช้กินแก้ลมวิงเวียนบำรุงหัวใจ
18. ยาแก้ริดสีดวงวาร
เพ็ชรสังฆาต (สามร้อยต่อ, ตัวผู้ ไวไฟ)
ใช้เถาเพ็ชรสังฆาตกินสดๆ วันละสองนิ้วฟุต กินติดต่อกัน 15-20 วัน จะทำให้การอักเสบทุเลาลง สำหรับวิธีการกิน ให้ตัดเถาเพ็ชรสังฆาตสอดไส้มะขามเปียกหรือกล้วยน้ำว้า แล้วกลืนลงไป อย่าให้เถาเพ็ชรสังฆาตถูกบริเวณปากและคอ จะทำให้คันเนื่องจากในเถามีผนึกรูปเข็มแหลมอยู่มาก
19. ยาแก้แมลงสัตว์กัดต่อย
เสลดพังพอน (ชองระอา, เสลดพังพอนตัวผู้)
ใช้ใบเสลดพังพอนต้นนี้ (ต้นมีหนาม ดอกสีเหลือง)ขยี้ทาบริเวณที่ถูกพวกแมลงสัตว์กัดต่อยทำให้เป็นตุ่มคันอักเสบเล็กน้อยจะทำให้หายคันได้
เสลดพังพอน (พญาปล้องทอง, สารพัดพิษ, เสลดพังพอนตัวผู้)
ใช้ใบเสลดพังพอนต้นนี้ (ต้นไม่มีหนาม) ใช้แก้พิษแมลงกัดต่อย ตำคั้นน้ำดื่ม กากที่เหลือใช้พอกบริเวณแผลที่ถูกกัด
20. ยาแก้ปวดฟัน
กานพลู (ดอกจันทน์)
ถ้ามีอาการฟันหรือฟันเป็นรู ให้ใช้น้ำมันก้านพลู ซึ่งได้จากผลของต้นกานพลู ชุบสำลีอุดลงไปในรู จะสามารถทุเลาอาการปวดฟันได้
มินต์
ถ้ามีอาการปวดฟันหรือฟันเป็นรู ใช้น้ำมันจากต้นมินต์ชุบสำลีอุดลงไป จะทำให้อาการปวดฟันทุเลาลงได้
21. ยาปิดขมับ แก้ปวดศีรษะ
ว่านหางจระเข้ (ยาดำ, หางจระเข้)
ใช้กาบสดของต้นว่านหางจระเข้ ฝานแฉลบๆ ปิดที่ขมับแก้ปวดศีรษะ
(อ่านต่อฉบับหน้า)