ฤดูฝนที่แสนจะชุ่มฉ่ำเป็นที่ชื่นชอบของใครหลายคน เพราะทั้งเย็นสบายและแสนโรแมนติก แต่สิ่งที่มากับหน้าฝนมิใช่เพียงความโรแมนติกเท่านั้น แต่ยังมีโรคภัยไข้เจ็บต่างๆด้วย
นิตยสารหมอชาวบ้านมีความห่วงใยในสุขภาพและ อนามัยของผู้อ่านในฤดูฝน จึงขอแนะนำวิธีป้องกันโรคต่างๆ ที่จะเกิดขึ้นในฤดูฝน ดังนี้
1. โรคที่ติดต่อทางน้ำและทางอาหาร โดยเฉพาะ ช่วงที่มีน้ำท่วม ได้แก่ โรคอุจจาระร่วง โรคบิด ไทฟอยด์ อาหารเป็นพิษ และตับอักเสบ เป็นต้น
สาเหตุเกิดจากการกินอาหารหรือดื่มน้ำที่ปนเปื้น เชื้อโรค รวมทั้งเกิดจากการกินอาหารสุกๆ ดิบๆ หรือการใช้น้ำที่ไม่สะอาดมาประกอบอาหาร
การป้องกันทำได้โดยไม่กินอาหารที่ปรุงไว้นานเกิน 6 ชั่วโมง เนื่องจากอากาศร้อนชื้นจะเหมาะกับการเจริญเติบโตของเชื้อโรค
2. โรคติดเชื้อทางเดินหายใจ ได้แก่ โรคหวัด ไข้หวัดใหญ่ คออักเสบ หลอดลมอักเสบ ปอดอักเสบ หรือปอดบวม
สาเหตุเกิดจากการที่ร่างกายอ่อนแอเพราะอุณหภูมิเปลี่ยนแปลง ทำให้ติดเชื้อโรคที่ฟุ้งกระจายอยู่ในอากาศ หรือในละอองเสมหะ น้ำมูก น้ำลายของผู้ป่วยที่ไอ จาม ออกมา
การป้องกันทำได้โดยการสังเกตอาการของตนเอง หากมีไข้ ไอ หายใจเร็ว หรือหอบเหนื่อย ให้รีบพบแพทย์ ซึ่งกลุ่มที่ควรระมัดระวังเป็นพิเศษได้แก่ ผู้สูงอายุ และเด็กอายุต่ำกว่า 5 ขวบ
3.โรคเลปโตสไปโรซิส เกิดจากเชื้อแบคทีเรียที่อยู่ในปัสสาวะของหนูหรือสัตว์เลี้ยง เช่น สุนัข แมว โค กระบือ โดยเชื้อจะปะปนอยู่ในน้ำและสิ่งแวดล้อมเชื้อจะเข้าสู่ร่างกายทางผิวหนัง ปาก จมูก ตา
อาการที่พบได้บ่อยได้แก่ มีไข้สูงเฉียบพลัน ปวดศีรษะ ปวดกล้ามเนื้ออย่างรุนแรง ตาแดง คอแข็ง มักมีไข้ติดต่อกันหลายวันสลับกับไข้ลด อาจมีผื่นที่เพดานปาก หรือมีจุดเลือดออกตามผิวหนังและเยื่อบุ ระยะท้ายอาจ มีตับวายและไตวาย กล้ามเนื้อหัวใจอักเสบ
ดังนั้นหากมีประวัติและพฤติกรรมเสี่ยงดังกล่าว 1-14 วันให้รีบไปพบแพทย์ทันทีเพราะผู้ป่วยอาจถึงแก่ชีวิตได้
4. โรคไข้เลือดออก เกิดจากเชื้อไวรัส โดยมียุงลายเป็น พาหนะนำโรค หลังจากถูกยุงลายที่มีเชื้อกัดประมาณ 5-8 วัน
อาการจะมีไข้สูงลอย (38.5-40.0 องศาเซลเซียส) ติดต่อกัน 2-7 วัน หน้าแดง ปวดศีรษะ ปวดกล้ามเนื้อ ปวดกระดูก ปวดเบ้าตา บางรายมีปวดท้อง อาเจียน เบื่ออาหาร มีจุดแดงเล็กๆ ตามแขน ขา ลำตัว รักแร้ อาจมีเลือดกำเดาไหล และเลือดออกตามไรฟัน อาการทั่วไปคล้ายเป็นหวัด แต่ไม่ไอ ไม่มีน้ำมูก
ผู้ที่มีอาการไม่รุนแรงหลังจากไข้ลดลง อาการต่างๆ จะดีขึ้น แต่ในรายที่มีอาการรุนแรง ขณะที่ไข้ลดลงอย่างรวดเร็ว จะเกิดภาวะช็อก ผู้ป่วยจะมีอาการซึมลง กระสับกระส่าย กระหาย เหงื่อออก ตัวเย็น ปากเขียว ชีพจรเบาเร็ว ความดันโลหิตเปลี่ยน บางรายมีอาการปวดท้องกะทันหัน อาจมีเลือดออกในกระเพาะอาหารและลำไส้ ถ่ายเป็นเลือด ปัสสาวะน้อยลง
หากพบอาการดังกล่าว ให้รีบนำตัวผู้ป่วยไปพบแพทย์โดยด่วน
5.โรคมาลาเรีย ไข้มาลาเรียเกิดจากเชื้อโปรโตซัว โดยมียุงก้นปล่องซึ่งอาศัยในป่าตามแนวชายแดนของประเทศเป็นพาหะนำโรค เมื่อถูกยุงนำเชื้อกัดประมาณ 15-30 วัน จะมีอาการป่วย ต้องไปพบแพทย์เพื่อเจาะเลือดตรวจและรับการรักษาโดยเร็ว
โรคมาลาเรียรักษาให้หายได้ง่ายเพียงกินยาไม่กี่วัน แต่ถ้าได้รับการรักษาช้า อาจมีปัญหาทำให้เกิดอาการ รุนแรงและมีภาวะแทรกซ้อน เช่น ภาวะมาลาเรียขึ้นสมอง ภาวะปอดบวมน้ำ ภาวะไตวาย ทำให้ผู้ป่วยเสียชีวิตได้
ในปัจจุบันยังไม่มีวัคซีนป้องกัน จึงทำได้เพียงป้องกันตนเองไม่ให้ถูกยุงกัด ซึ่งไม่แนะนำให้ใช้วิธีกินยาป้องกัน เนื่องจากไม่มียาที่มีประสิทธิภาพสูงและอาจก่อให้เกิดปัญหาการดื้อของเชื้อมาลาเรียได้
6. โรคไข้สมองอักเสบเจอี เกิดจากการติดเชื้อไวรัสที่มียุงรำคาญเป็นพาหะ ซึ่งมักแพร่พันธุ์ในแหล่งน้ำในทุ่งนา ยุงชนิดนี้ได้รับเชื้อไข้สมองอักเสบเจอี ขณะกินเลือดสัตว์โดยเฉพาะหมู
ส่วนใหญ่ผู้ติดเชื้อมักไม่แสดงอาการ ในรายที่มีอาการจะมีไข้สูง ปวดศีรษะมาก คลื่นไส้อาเจียน อ่อนเพลีย หากอาการรุนแรงผู้ป่วยอาจไม่รู้สึกตัวและเสียชีวิต บางรายเมื่อหายป่วยอาจมีความพิการทางสมอง สติปัญญาเสื่อม หรือเป็นอัมพาตได้
7.โรคเยื่อตาอักเสบ หรือตาแดง เกิดจากเชื้อไวรัส เชื้ออยู่ในน้ำตาและขี้ตา ติดต่อโดยการสัมผัสใกล้ชิด หรือใช้ของร่วมกัน นอกจากนี้ยังอาจเกิดตาอักเสบ เนื่องจากการใช้น้ำที่ไม่สะอาดล้างหน้า อาบน้ำ ถูกน้ำสกปรกที่มีเชื้อโรคกระเด็นเข้าตา หรือเกิดจากการใช้มือ แขน และเสื้อผ้าที่สกปรกขยี้ตา
8. โรคน้ำกัดเท้า เกิดจากเชื้อรา สาเหตุมาจากการทำงานที่ต้องลุยน้ำสกปรกนานๆ ทำให้ผิวหนังซอกนิ้วเท้าแดง ขอบนูนเป็นวงกลม คัน ถ้าเกาจะเป็นแผลมีน้ำเหลืองเยิ้ม
ป้องกันได้โดยการทำให้เท้าแห้ง ถ้าจำเป็นต้องลงน้ำก็ให้หมั่นล้างเท้าด้วยน้ำสะอาด