ถาม : แพร/กรุงเทพฯ
ดิฉันมีน้องชายคนเล็ก (เป็นลูกคนสุดท้องและลูกชายคนเดียวของพ่อแม่ที่ได้รับการเอาใจมากกว่าคนอื่น) อายุ 13 ปี กำลังเรียนอยู่ชั้นมัธยมปีที่ 1 (ม.1) แต่บ่นว่าไม่อยากเรียน บ่อยครั้งอยากจะออกจากโรงเรียน เวลาอยู่ที่โรงเรียนก็นั่งเหม่อลอย ไม่สนใจกับการเรียน ผลการเรียนได้เกรด ๐ บ้าง หรือบางวิชาติด ร บ้าง
อยู่บ้านชอบดูโทรทัศน์ ไม่ชอบเข้าสังคม ไม่ชอบอยู่กับเพื่อนรุ่นเดียวกันโดยเฉพาะเด็กบ้านเดียวกัน (คนอื่นจะเล่นด้วยกันได้ แต่เขาก็ไม่ชอบเล่นกับใคร) ชอบออกไปหาเพื่อนที่เรียนอ่อนกว่า ชอบอยู่กับคนที่ตามใจเขา หรือไม่สนใจการเรียนเหมือนกัน เวลาเรียกเขามาสอนเรื่องเรียน เขาก็จะทำเป็นไม่รู้เรื่องไม่สนใจ พูดให้ฟังกี่คำหรือกี่ครั้ง ก็จำอะไรไม่ได้
กังวลมากเลยค่ะ ดิฉันพอจะปรึกษาใครได้บ้าง ต้องการให้น้องเข้ากับคนอื่นได้ โดยเฉพาะเด็กวัยเดียวกัน อยากทราบว่าปัญหาแบบนี้จะต้องทำอย่างไร แก้ไขได้อย่างไร ครอบครัวของเรากังวลมาก
ตอบ : พญ.พลิศรา อังศุสิงห์
คุณแพรมีความกังวลและเป็นห่วงเกี่ยวกับน้องชายในหลายๆ เรื่อง ขอสรุปเป็นประเด็นได้ดังนี้
1. ไม่อยากไปโรงเรียน
2. ไม่สนใจการเรียน
3. ไม่ชอบเข้าสังคม เข้ากับเพื่อนวัยเดียวกันไม่ได้
4. ปัญหาเรื่องอารมณ์
5.ปัญหาเหล่านี้เป็นปัญหาที่พบได้บ่อยมาก และเมื่อเข้าสู่วัยรุ่นผู้ปกครองก็จะเป็นห่วงมากขึ้นด้วย เพราะดูเหมือนเมื่อเข้าสู่วัยรุ่นความสัมพันธ์ก็จะยิ่งห่างมากขึ้นเรื่อยๆ จนไม่รู้ว่าจะจัดการแก้ไขปัญหากันอย่างไร
หลายๆ ครั้งที่ผู้ปกครองพาเด็กมาตรวจที่แผนกจิตเวชด้วยเรื่องเด็กไม่เรียน หนังสือ มีปัญหาทะเลาะวิวาทกับเพื่อนเป็นประจำ มีพฤติกรรมผิดกฎหมายต่างๆ แต่ดูเหมือนน้องชายของคุณไม่ได้มีปัญหาถึงขนาดนั้น ทำให้การแก้ไขปัญหาไม่ยากอย่างที่คุณคิด
ก่อนที่จะหาหนทางในการแก้ไขปัญหา คงต้องมีความเข้าใจก่อนว่าเพราะเหตุใดน้องชายของคุณจึงมีปัญหาเช่นนี้ จริงๆ ทั้ง 4 ประเด็นมีความเกี่ยวพันกัน อาจเกิดจากสาเหตุเดียวกัน มีผลซึ่งกันและกันก็ได้ มีความเป็นไปได้ที่เด็กอาจมีปัญหาเรื่องการเรียนมาก่อน อาจเกิดจากมีโรคซนสมาธิสั้น ซึ่งเด็กกลุ่มนี้จะมีประวัติตั้งแต่เด็กๆก่อนอายุ 7 ขวบแล้วว่ามักจะไม่มีสมาธิ ไม่สามารถทำกิจกรรมต่างๆ ได้อย่างต่อเนื่อง วอกแวกบ่อย มีขี้ลืม ของหายบ่อยๆ ให้ทำงานอะไรมักจะไม่สำเร็จตามที่ได้รับคำสั่ง
จากที่คุณแพรเล่าว่าบ่อยครั้งที่มีนั่งเหม่อลอย ไม่สนใจการเรียน ก็ทำให้ นึกถึงสาเหตุนี้ได้ หรือการที่เด็กไม่สนใจการเรียน พยายามสอนก็เหมือนจะไม่ค่อยจำ ผลการเรียนไม่ดีมาตลอด สิ่งเหล่านี้อาจเกิดจากการที่เด็กมีความบกพร่องทางการเรียนรู้ ทำให้เด็กรู้สึกไม่มีความสุขเวลาเรียนเพราะทำไม่ได้ดี มีผลทำให้เด็กหลีกหนีการเรียน และไปสนใจสิ่งอื่นที่นอกเหนือจากการเรียน เช่น คบเพื่อนที่ไม่สนใจการเรียน
วัยรุ่นเป็นวัยที่ให้ความสำคัญกับเพื่อน เพศตรงข้าม ภาพลักษณ์ของ ตนเอง และการเรียนค่อนข้างมาก ถือ ว่าเป็นสิ่งที่สำคัญที่สุดของเด็กในวัยนี้เลยก็ว่าได้ ฉะนั้นถ้าความสัมพันธ์กับเพื่อนไม่ดี การเรียนก็ไม่ดีเหมือนคนอื่นๆ จึงทำให้เด็กเองก็จะมองว่าตัวเองเป็นคนไม่ได้เรื่อง ไม่มีความภาคภูมิใจในตนเอง มีผลต่ออารมณ์ทำให้ไม่มีความสุขได้
ขอแนะนำว่าคุณจะต้องพาน้องชายไปพบจิตแพทย์เด็กเพื่อหาสาเหตุและวางแผนแก้ไขปัญหาร่วมกัน แต่มีสิ่งที่ต้องระวังในการคุยกับน้องชาย เพราะบ่อยครั้งที่เด็กๆ จะไม่อยากไปพบจิตแพทย์เพราะเข้าใจว่าคนที่ไปพบจิตแพทย์ต้องเป็นโรคจิต คงต้องคุยว่าไม่ใช่เพราะเขามีโรคจิตหรืออย่างไรแต่เป็นเพราะตัวคุณเองก็อยากเข้าใจเขา การไปพบแพทย์ก็เป็นอีกหนทางหนึ่งที่จะทำให้เขามีความสุขกับชีวิตมากขึ้น และครอบครัวเอง ก็ต้องเรียนรู้ในการดูแลและเข้าใจเขาให้มากขึ้นเช่นกัน