ถาม : การวัดสายตาสั้นหรือยาวจะสามารถทราบได้อย่างไร และต้องใช้เครื่องมือใดบ้างในการตรวจ.
สมาชิก
ตอบ : ภาวะสายตาผิดปกติ (ametropia) หมายถึง ภาวะที่แสงที่ผ่านกระจกตาและเลนส์ตาไม่ตกบริเวณจอประสาทตา ทำให้มองเห็นภาพไม่ชัด. โดยแบ่งเป็นสายตาสั้น (myopia) คือตาที่มีกำลังการหักเหของแสงมากเกินไป ทำให้แสงที่เข้าตา focus ที่บริเวณหน้าต่อจอประสาทตา, สายตายาว (hyperopia) คือตาที่มีกำลังการหักเหของแสงน้อยเกินไป ทำให้แสงที่เข้าตา focus ที่บริเวณหลังต่อจอประสาทตา และสายตาเอียง (astigmatism) คือตาที่มีกำลังการหักเหของแสงในแต่ละแกนไม่เท่ากัน ทำให้แสงที่เข้าตาไม่ focus เป็นจุดเดียวกัน. ผู้ป่วยจะมีปัญหาตามัวเหมือนภาพถ่ายที่ไม่ focus แต่เมื่อมองผ่านรู (pin hole) จะสามารถมองเห็นภาพได้ชัดเจนขึ้น. การตรวจด้วยตาเปล่าหรือไฟฉายไม่สามารถบอกขนาดของสายตาผิดปกติให้ผู้ป่วยไปตัดแว่นหรือคอนแทคเลนส์ได้ ต้องใช้เครื่องมือเฉพาะในการวัด ค่าสายตาผิดปกติ ได้แก่
1. Retinoscope เป็นเครื่องมือที่ใช้หลักการแสงจากหลอดไฟฉายผ่านเข้าตาผู้ป่วยและสะท้อนกลับมาที่เครื่อง retinoscope เข้าตาผู้ตรวจ เมื่อดูลักษณะของแสงที่สะท้อนออกมาจะสามารถบอกค่าความผิดปกติของสายตาในแต่ละแกนได้ เป็นเครื่องมือที่ต้องใช้ทักษะสูง จึงใช้ได้เฉพาะจักษุแพทย์หรือบุคลากรที่ผ่านการฝึกมาเท่านั้น (ภาพที่ 1).
2. Automatic refractor คือเครื่องคอมพิวเตอร์วัดสายตา ที่พบเห็นตามร้านแว่นทั่วไปใช้หลักการยิงแสง infrared เข้าในตาสะท้อนที่จอประสาทตาแล้วกลับมาที่ sensor ในเครื่อง เพื่อให้สามารถบอกค่าของสายตาผิดปกติได้ทั้งสายตาสั้น สายตายาว และสายตาเอียง ใช้งานได้ง่าย สามารถใช้เครื่องโดยแพทย์ทั่วไปหรือบุคลากรอื่นๆ ได้ (ภาพที่ 2).
ศักดิ์ชัย วงศกิตติรักษ์ พ.บ., น.บ.,จักษุแพทย์ สาขาวิชาจักษุวิทยา, คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์