" There are only two types of drug-those that do not work and those that have side effects. "
Bruno Handel
Handel บอกว่า" ยามีอยู่เพียง 2 ประเภทคือ ยาที่ใช้ไม่ได้ผลกับยาที่มีผลข้างเคียง " เมื่อเราแบ่งสิ่งหนึ่งๆ ออกเป็น 2 อย่าง 2 อย่างนั้นมักจะอยู่ตรงข้ามกันเสมอ. ประโยคนี้บอกว่ายามีเพียง 2 อย่าง อย่างแรกคือยาที่ไม่มีประสิทธิภาพในการรักษา ซึ่งแน่นอนว่าต้องไม่ได้รับการรับรองจากองค์การอาหารและยา ตรงข้ามกับยาที่ไม่ได้ผล ก็คือยาที่ใช้ได้ผลซึ่งมีจำหน่ายอยู่ทั่วไป. แต่คำคมข้างต้นเตือนว่า ยาทุกขนานที่ใช้อยู่ในปัจจุบันมีผลข้างเคียง ที่สำคัญยาแต่ละขนานไม่ได้มีผลข้างเคียงเพียงข้อเดียวแต่มีอยู่หลายข้อ (สังเกตตรงคำว่า side effects มีการเติม s ด้วย).
ผู้ป่วยหลายคนอาจไม่เข้าใจว่าผลข้างเคียงของยากับการแพ้ยาต่างกันอย่างไร ผมขออธิบายสั้นๆ อย่างนี้นะครับ ผลข้างเคียงของยาหมายถึงผลอันไม่พึงประสงค์ที่เกิดขึ้นบ่อยโดยคาดการณ์ได้ล่วงหน้าและป้องกันได้เป็นส่วนใหญ่ เช่น ยาต้านการอักเสบที่มิใช่สตีรอยด์ที่ใช้แก้ปวดแก้อักเสบกันอย่างแพร่หลายมีผลข้างเคียงคือ กัดกระเพาะอาหาร หรือยาวัณโรคที่กินแล้วทำให้เกิดตัวเหลืองตาเหลืองได้ เป็นต้น. ส่วนการแพ้ยานั้นเกิดขึ้นโดยเหนือความคาดหมายจึงป้องกันได้ยากแต่พบได้น้อย ซึ่งมักจะมีอาการเป็นผื่น บวม คันหรือแน่นหน้าอกหายใจไม่ออก เป็นต้น บางรายแพ้รุนแรงถึงขั้นช็อกเสียชีวิตก็มี.
ด้วยเหตุผลดังกล่าว ผู้ป่วยจึงควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยา สำหรับผู้จ่ายยากรุณาเขียนชื่อยาด้วย เมื่อผู้ป่วยเกิดอาการแพ้จะได้มีข้อมูลว่าแพ้ยาอะไร คิดว่าทำเพื่อผู้ป่วยเถอะนะครับ.
ธีรวัฒน์ บูระวัฒน์ พ.บ.โรงพยาบาลบ้านแหลม, จังหวัดเพชรบุรี
E-mail : [email protected] [3]