นพ.บรรลุ ศิริพานิช
ออกกำลังกาย เพื่อสุขภาพ
การออกกำลังกายเพื่อสุขภาพ คือการที่ร่างกายมีการหดยืดกล้ามเนื้อและข้อต่อ มีการเคลื่อนไหวทำให้ เกิดการใช้อาหารและออกซิเจนในร่างกายเพิ่มขึ้นไปจากธรรมดา และมีความอภิรมย์ในชีวิตประจำวันการออกกำลังกายเพื่อสุขภาพที่จะกล่าวต่อไปนี้ เป็นการออกกำลังกายที่เพิ่มขึ้นไปจากธรรมดา เพื่อให้ร่างกายเกิดความสมบูรณ์แข็งแรง และเกิดความอภิรมย์ ที่ส่งผลต่อสุขภาพกายและใจ
๑. ร่างกายมีส่วนประกอบสมส่วนและกล้ามเนื้อมีความแข็งแรง
๒. สามารถเคลื่อนไหว ทำให้เกิดพลังงานได้
๓. มีความทนทานในการออกกำลังกายได้
๔. มีความว่องไวในการเคลื่อนไหวตามประสงค์
๕. มีความยืดหยุ่น กล่าวคือ สามารถงอ-เหยียดข้อต่อต่างๆ ของร่างกายได้อย่างสมบูรณ์ ไม่ติดขัด
๖. มีการทรงตัว ทำให้ร่างกายอยู่ในภาวะสมดุลตามปรารถนาได้
๗. อวัยวะต่างๆ ของร่างกายทำงานประสานสัมพันธ์ สามารถเคลื่อนไหวไปได้ตามประสงค์
การที่ร่างกายจะมีความสมบูรณ์แข็งแรงดังกล่าวได้ จะต้องมีสุขภาพกายและจิตดีเป็นพื้นฐาน มีการออกกำลังกายที่ถูกต้องอยู่เสมอ จะทำให้ร่างกายคงความสมบูรณ์แข็งแรงอยู่ได้ยืนนาน เมื่ออ่านมาถึงตรงนี้ ขอให้คำนึงถึงตัวเองว่า ร่างกายของเรามีความสมบูรณ์ แข็งแรงครบ ๗ ประการหรือไม่
ประโยชน์ของการออกกำลังกาย
ฮิปโปเครติส บิดาแห่งการแพทย์ของโลก แนะนำให้ออกกำลังกายลดความอ้วนด้วยการเดินอย่างเร็ว พระจีนในนิกายเต๋าฝึกกังฟูเพื่อรักษาโรคและอาการปวดเมื่อยต่าง ๆ แสดงว่าเรื่องการออกกำลังกายเป็นที่ยอมรับกันว่ามีประโยชน์มายาวนานแล้ว จนปัจจุบันมีวิวัฒนาการเกี่ยวกับการออกกำลังต่างๆ ไปเป็นกีฬาและมีการแข่งขันระดับโลก
ประโยชน์ของการออกกำลังกายจะได้ดังต่อไปนี้
๑. กล้ามเนื้อแข็งแรงขึ้น มีพลังดีขึ้น
กล้ามเนื้อใดมีการออกกำลังเสมอ กล้ามเนื้อนั้นจะมีการพัฒนาและแข็งแรงยิ่งขึ้น
๒. การทรงตัวดีขึ้นและรูปร่างดีขึ้น
ผู้ที่ออกกำลังกายอยู่เสมอจะทำให้ร่างกายมีความกระฉับกระเฉง ว่องไว การทรงตัวดี และร่างกายสมส่วน ซึ่งผิดกับผู้ที่ไม่ได้ออกกำลังกาย จะมีร่างกายอ้วน ลงพุง หรือผอมเกินไป
๓. ชะลอความเสื่อมของอวัยวะต่างๆ ได้
การออกกำลังกายที่ถูกต้องเหมาะสม จะทำให้ อวัยวะต่างๆ ลดการเสื่อมโทรมลง ร่างกายของมนุษย์ถ้ามีการเคลื่อนไหวออกกำลังที่เหมาะสมอยู่เสมอ นอกจากจะแข็งแรงขึ้นแล้ว ยังสามารถซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอได้ด้วย
๔. สุขภาพจิตดีขึ้น
การออกกำลังกายด้วยขนาดที่เหมาะสม ร่างกายจะขับสารชนิดหนึ่งเรียกว่าเอนดอร์ฟินออกมา สารนี้จะช่วยลดความเจ็บปวดของร่างกายและทำให้จิตใจสดชื่น
๕. ระบบทางเดินอาหารทำงานดีขึ้น
ผู้สูงอายุที่ออกกำลังเสมอ จะไม่มีอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ หรือท้องผูก
๖. ทำให้นอนหลับดีขึ้น
คนที่นอนหลับยากหรือนอนไม่ค่อยหลับ พอได้มีการออกกำลัง จะหลับได้สนิทและสบายขึ้นโดยไม่ต้องใช้ยาเข้าช่วยแต่ประการใด
๗. ระบบหัวใจและปอดแข็งแรงขึ้น
ผู้ป่วยที่มีกราฟหัวใจไฟฟ้าผิดปกติบางอย่าง สามารถหายไปได้จากการออกกำลังกาย
๘. รักษาโรคบางชนิดได้
การออกกำลังกายช่วยให้ผู้ป่วยโรคเบาหวาน โรคไขมันในเลือดสูง สามารถลดระดับน้ำตาลและ ไขมันลงได้
๙. ทำให้พลังทางเพศดีขึ้น
การออกกำลังกายที่เหมาะสมพอดี จะทำให้ระดับฮอร์โมนเพศออกมามากขึ้นทั้งชายและหญิง ทำให้พลังทางเพศดีขึ้น แต่ทั้งนี้จะต้องไม่ออกกำลังเกินขนาดไป ซึ่งจะให้ผลในทางตรงข้ามได้
ทั้งหมดที่กล่าวมาเป็นแต่เพียงผลหลักๆ ของการออกกำลังกายที่เกิดขึ้นแก่ร่างกาย เชื่อว่ายังมีผลทางอ้อมอีกมากมาย