ความดันเลือดสูง ควรปฏิบัติตัวอย่างไร
ถาม : ชวลิต/นครพนม
ความดันเลือดของคนเราที่เหมาะสมคือเท่าไร และเมื่อมีความดันเลือดสูงแล้วควรปฏิบัติตนอย่างไร
ตอบ : นพ.สันต์ หัตถีรัตน์
ค่าความดันเลือดของแต่ละคนจะแตกต่างกันออกไป เมื่อมีอายุมากขึ้นความดันเลือดจะสูงขึ้น หรืออาจเปลี่ยนแปลงได้ในเวลาต่างกัน เช่น เวลาเครียดความดันจะสูงขึ้น ความดันเลือดของคนปกติขณะพัก (จิตใจสงบไม่ได้ออกกำลังมาใหม่ๆ) มีค่าสูงสุดตามอายุ ดังนี้
วัยทารก ไม่ควรเกิน ๙๐/๖๐ ทอรร์
๓-๖ ขวบ ไม่ควรเกิน ๑๑๐/๗๐ ทอรร์
๗-๑๐ ขวบ ไม่ควรเกิน ๑๒๐/๘๐ ทอรร์
๑๑-๑๗ ปี ไม่ควรเกิน ๑๓๐/๘๐ ทอรร์
๑๘ ปีขึ้นไป ไม่ควรเกิน ๑๔๐/๙๐ ทอรร์
สำหรับคนที่อายุ ๖๕ ปีขึ้นไป อาจให้สูงได้ถึง ๑๖๐/๙๕ ทอรร์ ถ้าหัวใจ ไต ตา ปกติ
ผู้ใหญ่หากความดันเลือดสูงกว่า ๑๔๐/๙๐ ทอรร์ ควรนอนพักประมาณ ๕-๑๐ นาที แล้ววัดใหม่ ถ้าค่าความดันเลือดยังเท่าเดิมหรือใกล้เคียงกัน ควรวัดซ้ำในเวลาอีก ๒-๕ สัปดาห์ อีก ๒-๓ ครั้ง ถ้าสูงตลอดจึงถือว่าเป็นโรคความดันเลือดสูงได้ สำหรับเด็กหากความดันเลือดสูงกว่าเกณฑ์ที่ให้ไว้ติดต่อกัน อาจถือว่ามีความดันเลือดสูงได้เช่นกัน ค่าปกติของความดันเลือดมี ๒ ค่า คือ ค่าตัวบนและค่าตัวล่าง ค่าความดันตัวบนเป็นค่าความดันเลือดขณะหัวใจบีบตัว ส่วนค่าความดันเลือด ตัวล่างเป็นค่าความดันเลือด ขณะหัวใจคลายตัว
เมื่อรู้ตัวว่ามีความดันเลือดสูง ควรปฏิบัติตัวดังต่อไปนี้
๑. ลดอาหารเค็ม อาหารควรใส่เกลือ หรือน้ำปลาน้อยที่สุด งดปลาเค็ม หมูเค็ม ไข่เค็ม กะปิ เต้าเจี้ยว เป็นต้น
๒. ลดความอ้วน (ถ้าอ้วน) โดยงดอาหารมันทุกชนิด หมูสามชั้น ขาหมู อาหารประเภทผัด ทอด อาหารใส่กะทิ หลีกเลี่ยงอาหารแป้ง เช่น ข้าว ก๋วยเตี๋ยว วุ้นเส้น เผือก มัน เป็นต้น รวมทั้งขนมหวานและผลไม้ที่มีรสหวานจัด เช่น ทุเรียน ลำไย
๓. ออกกำลังกายเป็นประจำ เช่น เดินเล่น วิ่ง เล่นกีฬา หรือทำงานออกกำลังกาย ไม่จำเจ ไม่เครียด การออกกำลังกายควรเริ่มทีละน้อยและค่อยๆ เพิ่มขึ้น เช่น เริ่มด้วยการเดินทีละน้อยไปหามาก เพื่อให้ร่างกายได้มีเวลาปรับตัว ระยะแรกใช้เวลา ๑๐ นาที แล้วค่อยๆ เพิ่มวันละ ๒ นาที จนครบ ๓๐ นาที การออกกำลังกายมากหรือน้อยต้องแล้ว แต่สุขภาพของแต่ละบุคคลด้วย การวิ่งหรือการเล่นกีฬาควรจะปรึกษาแพทย์ที่ท่านขอรับการรักษาอยู่ ไม่ควรออกกำลังกายที่ต้องกลั้นหายใจและเบ่ง เช่น การยกน้ำหนัก ชักเย่อ วิดน้ำ
๔. งดเหล้าและบุหรี่
๕. หลีกเลี่ยงจากสิ่งที่ทำให้หงุดหงิด โมโห ตื่นเต้น
๖. สตรีที่ใช้ยาคุมกำเนิด ควรหยุดยาและปรึกษาแพทย์ พยาบาล เพื่อเลือกวิธีการคุมกำเนิดที่เหมาะสม