ลูกคนกับนมแม่
ลูกกวางน้อยพอหลุดออกจากท้องแม่ ก็พยายามลุกขึ้นยืนโดยเร็วที่สุดด้วยพละกำลังของตนเอง เมื่อลุกขึ้นยืนเก้งก้างได้สำเร็จ สิ่งแรกที่ลูกกวางทำ ก็คือ ควานหานมแม่เพื่อดูด แม่กวางยืนนิ่งให้ลูกดูดนม และเลียลูกน้อยด้วยความรักความผูกพันตามธรรมชาติประสาแม่ลูก บรรดาสัตว์เลี้ยงด้วยนมทั้งหลายที่อาศัยอยู่ธรรมชาตินั้น เลี้ยงลูกน้อยของมันด้วยนมแม่โดยไม่มีตัวไหนปฏิเสธลูกของตนเอง ไม่มีสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมชนิดใดไปเอานมของสัตว์ชนิดอื่นมาเลี้ยงของตน มีแต่นมแม่คนเท่านั้นที่ไปเอานมวัวมาเลี้ยงลูกของตนเอง แต่จะโทษแม่เสียทีเดียวก็ไม่ได้ ความจริงแม่ทั้งหลายมีความรักและความผูกพันกับลูกโดยธรรมชาติอยู่แล้ว ความเข้าใจผิด สภาพแวดล้อมและสภาพสังคมต่างหากที่ทำให้แม่คนจำนวนมากหันไปเอานมวัวมาเลี้ยงลูกของตน
ความเข้าใจผิดฝังรากมานมนาน เพราะการเลี้ยงดูด้วยนมวัว ช่วยให้เด็กตัวใหญ่ อ้วนท้วมสมบูรณ์ ดูแล้วเหมือนจะมีสุขภาพดีกว่าเด็กที่เลี้ยงด้วยนมแม่ ประกอบกับโฆษณาของบริษัทนมที่ช่วยกระตุ้นความเชื่อถือที่มีต่อนมวัวทำให้แม่ทั้งหลายหันไปใช้นมวัวเลี้ยงลูก จนกระทั่งองค์การแม่และเด็กของสหประชาติต้องออกกฎห้ามโฆษณานมผสมสำหรับเลี้ยงทารก อย่างไรก็ตาม สภาพแวดล้อมในปัจจุบันยังคงส่งผลให้แม่จำนวนไม่น้อยต้องเลี้ยงลูกด้วยนมวัว แม้ว่าจะตระหนักถึงความสำคัญของการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ก็ตามที
ประการแรก โรงพยาบาลหลายแห่งในปัจจุบันยังคงใช้ระบบแยกออกจากแม่หลังคลอด เพื่อให้แม่พักผ่อนได้อย่างเต็มที่ โดยนางพยาบาลนำลูกไปเลี้ยงให้ด้วยนมผสม ทำให้แม่หมดโอกาสกระตุ้นน้ำนม จึงไม่มีน้ำนมเลี้ยงลูกหลังออกจากโรงพยาบาล จะต้องพึ่งนมวัวไปโดยปริยาย
ประการที่สอง สังคมสมัยใหม่ ทำให้แม่ตกอยู่ในสภาพค่อนข้างเครียด ซึ่งส่งผลการไหลของน้ำนมด้วย เมื่อนมแม่ไหลน้อย ผลสุดท้ายแม่ก็จำต้องใช้นมวัวช่วยเลี้ยงลูก
ประการที่สาม แม่ที่ต้องทำงานนอกบ้านหลังคลอดมักคิดว่าจำต้องฝึกให้ลูกคุ้นเคยกับหัวนมยางเสียแต่เนิ่นๆ จึงรีบหย่านมแม่ก่อนเวลาอันควร คำนึงถึงผลในระยะสั้น โดยลืมนึกถึงผลเสียที่จะมีต่อลูกในระยะยาว
หากระบบโรงพยาบาลได้รับการแก้ไขให้หันไปเน้นการให้ลูกอยู่กับแม่ทันทีหลังคลอด และให้ลูกดูดนมแม่โดยไม่ใช้นมผสมช่วยเลย จะมีแม่ที่สามารถให้นมแม่แก่ลูกได้อย่างพอเพียง โดยไม่ต้องพึ่งนมผสมเพิ่มขึ้นอีกมาก
หากระบบสังคมช่วยให้แม่ที่ต้องทำงานหลังคลอดมีโอกาสเลี้ยงลูกด้วยตนเองในระยะเวลาอันเหมาะสม โดยเปิดโอกาสให้ลาหลังคลอดได้นานพอสมควร หรือมีสถานเลี้ยงเด็กในที่ทำงานซึ่งแม่ไปให้นมลูกได้ ก็จะช่วยให้ลูกคนจำนวนมหาศาลไม่ต้องกินนมวัวแทนนมแม่
การรณรงค์ให้ลูกได้กินนมแม่เหมือนดังเช่นที่ลูกกวาง ลูกช้าง ลูกลิง ได้กินนมแม่ของมันตามธรรมชาติและเป็นเรื่องธรรมดานั้น เราต้องให้สังคมคนเปิดโอกาสให้แม่ได้เลี้ยงลูกตามธรรมชาติอย่างเป็นเรื่องธรรมดาด้วย หากสังคมยังอยู่ในสภาพที่บังคับให้แม่ที่อยากเลี้ยงลูกด้วยนมของตัวเอง ต้องนั่งบีบนมแม่แช่เย็นเอาไว้เลี้ยงลูกแล้วล่ะก็...ลูกคนยังคงต้องกินนมวัวต่อไปอีกนาน
1-7 สิงหาคม สัปดาห์รณรงค์การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่แห่งโลก
การให้ลูกกินนมแม่ให้ประโยชน์อย่างไร
- ทำให้รูปร่างดี ไม่อ้วน
- ป้องกันการตกเลือดหลังคลอด
- มดลูกเข้าอู่หรือคืนสภาพเดิมเร็วขึ้น
- สะดวกเพราะให้ลูกกินที่ไหนและเมื่อใดก็ได้
- ทำให้มีลูกห่าง
- ลดความเสี่ยงต่อการเป็นมะเร็งเต้านมและมะเร็งรังไข่
- ลดความเสี่ยงต่อภาวะโลหิตจางอันเนื่องมาจากไม่มีประจำเดือน ระหว่างให้นมลูก
- กระตุ้นให้มีจิตสำนึกของการเป็นแม่ ทำให้แม่เอาใจใส่เลี้ยงลูกได้ดี
- เกิดความรักความผูกพันระหว่างแม่-ลูก
- เป็นรากฐานต่อการพัฒนาสุขภาพจิตของลูก
ประโยชน์ต่อลูก
- มีสารอาหารครบถ้วนเหมาะสมต่อการย่อยและการดูดซึมของลูก ทำให้การเจริญเติบโตและพัฒนาการของลูกสมบูรณ์
- ให้ภูมิต้านทานโรคแก่ลูก ทำให้ไม่ค่อยเจ็บป่วย โดยเฉพาะหัวน้ำนมเป็นวัคซีนหยดแรกของชีวิต
- มีสารที่ทำให้ระบบที่สำคัญของร่างกาย เช่น สมอง ประสาท เจริญเติบโตสมบูรณ์
- ทำให้สมองดีมีสติปัญญาเฉลียวฉลาด
- ให้ฮอร์โมนที่จำเป็นต่อการเจริญเติบโตของลูก
- มีน้ำย่อยหลายชนิด บางชนิดช่วยย่อยนมแม่ บางชนิดเป็นตัวนำเกลือแร่ให้ดูดซึมได้ง่าย และบางชนิดทำลายเชื้อโรค
ประโยชน์ต่อครอบครัว
- ประหยัดรายจ่ายในการซื้อและเตรียมนมผสม และค่ารักษาพยาบาลลูก
- เชื่อมความรัก-ความสัมพันธ์ภายในครอบครัว
ประโยชน์ต่อประเทศชาติ
- ลดปัญหาการขาดสารอาหารในทารก
- ลดจำนวนการทิ้งลูกหลังคลอด
- ลดการสูญเสียเงินซื้อนมผสมจากต่างประเทศ ปีละกว่า 1 พันล้านบาท
- ลดปัญหาทางด้านสังคม ลดจำนวนเด็กขาดความอบอุ่นจนต้องพึ่งยาเสพติดหรือก่อปัญหาต่างๆ
- ประเทศชาติมีประชากรที่มีคุณภาพ
ประโยชน์ต่อสิ่งแวดล้อม
- ประหยัดพลังงาน เช่น ไม่ต้องต้มน้ำ ไม้ต้องล้างขวดนม เป็นต้น
- ลูกกินนมแม่จะไม่ร้องกวน ทำให้คนในบ้านและเพื่อนบ้านไม่หนวกหู
- ลดจำนวนขยะที่เกิดจากขวดนม กระป๋องนม หัวนม
แต่ในสภาวะเศรษฐกิจที่บีบรัดตัวเช่นปัจจุบันนี้ ประกอบกับสังคมยังไม่เปิดโอกาสให้แม่ได้อยู่ใกล้ชิดลูกนานเท่าที่ควร ทางออกของคุณแม่คนทำงาน (นอกบ้าน) ที่ต้องการให้นมตนเองกับลูกก็พอจะมีอยู่บ้าง ดังนี้
- ให้ลูกดูดนมแม่เวลาอยู่บ้านและในวันหยุดควรให้ลูกดูดนมแม่ทุกมื้อ
- บีบนมใส่ภาชนะสะอาดที่มีฝาปิดมิดชิดไว้ป้อนลูกระหว่างไปทำงาน
- ในระหว่างทำงานอาจบีบนมใส่ขวดเก็บในตู้เย็น แล้วเปลี่ยนไปใส่กระติกน้ำแข็งระหว่างเดินทางกลับบ้าน
- ถ้ามีสถานที่รับเลี้ยงเด็กในที่ทำงาน พาลูกไปฝากและให้ลูกกินนม
แม้จะทำงานนอกบ้านก็เลี้ยงลูกด้วยนมได้สำเร็จ
วิธีใช้มือบีบน้ำนมแม่
- หากจะเก็บน้ำนมไว้ ต้องต้มภาชนะที่ใช้เก็บในน้ำเดือดแล้วอย่างน้อย 10 นาที
- ล้างมือให้สะอาด
- วางนิ้วหัวแม่มือบนขอบของลานหัวนม นิ้วที่เหลือจะอยู่ได้ลานหัวนม
- กดนิ้วชี้และหัวแม่มือเข้าหาอกแม่ แล้วบีบนิ้วเข้าหากัน น้ำนมแม่จะพุ่งออก คลายนิ้วแล้วทำซ้ำ จนน้ำนมหมดแล้วจึงเปลี่ยนตำแหน่งของนิ้วเพื่อบีบให้รอบ
ข้อมูลจาก : องค์การยูนิฟเซฟ และกระทรวงสาธารณสุข