• ขนาดตัวอักษร  Normal size text | Increase text size by 10% | Increase text size by 20% | Increase text size by 30%

ลูกคนกับนมแม่

ลูกคนกับนมแม่


ลูกกวางน้อยพอหลุดออกจากท้องแม่ ก็พยายามลุกขึ้นยืนโดยเร็วที่สุดด้วยพละกำลังของตนเอง เมื่อลุกขึ้นยืนเก้งก้างได้สำเร็จ สิ่งแรกที่ลูกกวางทำ ก็คือ ควานหานมแม่เพื่อดูด แม่กวางยืนนิ่งให้ลูกดูดนม และเลียลูกน้อยด้วยความรักความผูกพันตามธรรมชาติประสาแม่ลูก บรรดาสัตว์เลี้ยงด้วยนมทั้งหลายที่อาศัยอยู่ธรรมชาตินั้น เลี้ยงลูกน้อยของมันด้วยนมแม่โดยไม่มีตัวไหนปฏิเสธลูกของตนเอง ไม่มีสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมชนิดใดไปเอานมของสัตว์ชนิดอื่นมาเลี้ยงของตน มีแต่นมแม่คนเท่านั้นที่ไปเอานมวัวมาเลี้ยงลูกของตนเอง แต่จะโทษแม่เสียทีเดียวก็ไม่ได้ ความจริงแม่ทั้งหลายมีความรักและความผูกพันกับลูกโดยธรรมชาติอยู่แล้ว ความเข้าใจผิด สภาพแวดล้อมและสภาพสังคมต่างหากที่ทำให้แม่คนจำนวนมากหันไปเอานมวัวมาเลี้ยงลูกของตน

ความเข้าใจผิดฝังรากมานมนาน เพราะการเลี้ยงดูด้วยนมวัว ช่วยให้เด็กตัวใหญ่ อ้วนท้วมสมบูรณ์ ดูแล้วเหมือนจะมีสุขภาพดีกว่าเด็กที่เลี้ยงด้วยนมแม่ ประกอบกับโฆษณาของบริษัทนมที่ช่วยกระตุ้นความเชื่อถือที่มีต่อนมวัวทำให้แม่ทั้งหลายหันไปใช้นมวัวเลี้ยงลูก จนกระทั่งองค์การแม่และเด็กของสหประชาติต้องออกกฎห้ามโฆษณานมผสมสำหรับเลี้ยงทารก อย่างไรก็ตาม สภาพแวดล้อมในปัจจุบันยังคงส่งผลให้แม่จำนวนไม่น้อยต้องเลี้ยงลูกด้วยนมวัว แม้ว่าจะตระหนักถึงความสำคัญของการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ก็ตามที

ประการแรก โรงพยาบาลหลายแห่งในปัจจุบันยังคงใช้ระบบแยกออกจากแม่หลังคลอด เพื่อให้แม่พักผ่อนได้อย่างเต็มที่ โดยนางพยาบาลนำลูกไปเลี้ยงให้ด้วยนมผสม ทำให้แม่หมดโอกาสกระตุ้นน้ำนม จึงไม่มีน้ำนมเลี้ยงลูกหลังออกจากโรงพยาบาล จะต้องพึ่งนมวัวไปโดยปริยาย

ประการที่สอง สังคมสมัยใหม่ ทำให้แม่ตกอยู่ในสภาพค่อนข้างเครียด ซึ่งส่งผลการไหลของน้ำนมด้วย เมื่อนมแม่ไหลน้อย ผลสุดท้ายแม่ก็จำต้องใช้นมวัวช่วยเลี้ยงลูก

ประการที่สาม แม่ที่ต้องทำงานนอกบ้านหลังคลอดมักคิดว่าจำต้องฝึกให้ลูกคุ้นเคยกับหัวนมยางเสียแต่เนิ่นๆ จึงรีบหย่านมแม่ก่อนเวลาอันควร คำนึงถึงผลในระยะสั้น โดยลืมนึกถึงผลเสียที่จะมีต่อลูกในระยะยาว

หากระบบโรงพยาบาลได้รับการแก้ไขให้หันไปเน้นการให้ลูกอยู่กับแม่ทันทีหลังคลอด และให้ลูกดูดนมแม่โดยไม่ใช้นมผสมช่วยเลย จะมีแม่ที่สามารถให้นมแม่แก่ลูกได้อย่างพอเพียง โดยไม่ต้องพึ่งนมผสมเพิ่มขึ้นอีกมาก

หากระบบสังคมช่วยให้แม่ที่ต้องทำงานหลังคลอดมีโอกาสเลี้ยงลูกด้วยตนเองในระยะเวลาอันเหมาะสม โดยเปิดโอกาสให้ลาหลังคลอดได้นานพอสมควร หรือมีสถานเลี้ยงเด็กในที่ทำงานซึ่งแม่ไปให้นมลูกได้ ก็จะช่วยให้ลูกคนจำนวนมหาศาลไม่ต้องกินนมวัวแทนนมแม่

การรณรงค์ให้ลูกได้กินนมแม่เหมือนดังเช่นที่ลูกกวาง ลูกช้าง ลูกลิง ได้กินนมแม่ของมันตามธรรมชาติและเป็นเรื่องธรรมดานั้น เราต้องให้สังคมคนเปิดโอกาสให้แม่ได้เลี้ยงลูกตามธรรมชาติอย่างเป็นเรื่องธรรมดาด้วย หากสังคมยังอยู่ในสภาพที่บังคับให้แม่ที่อยากเลี้ยงลูกด้วยนมของตัวเอง ต้องนั่งบีบนมแม่แช่เย็นเอาไว้เลี้ยงลูกแล้วล่ะก็...ลูกคนยังคงต้องกินนมวัวต่อไปอีกนาน

1-7 สิงหาคม สัปดาห์รณรงค์การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่แห่งโลก


การให้ลูกกินนมแม่ให้ประโยชน์อย่างไร

- ทำให้รูปร่างดี ไม่อ้วน

- ป้องกันการตกเลือดหลังคลอด

- มดลูกเข้าอู่หรือคืนสภาพเดิมเร็วขึ้น

- สะดวกเพราะให้ลูกกินที่ไหนและเมื่อใดก็ได้

- ทำให้มีลูกห่าง

- ลดความเสี่ยงต่อการเป็นมะเร็งเต้านมและมะเร็งรังไข่

- ลดความเสี่ยงต่อภาวะโลหิตจางอันเนื่องมาจากไม่มีประจำเดือน ระหว่างให้นมลูก

- กระตุ้นให้มีจิตสำนึกของการเป็นแม่ ทำให้แม่เอาใจใส่เลี้ยงลูกได้ดี

- เกิดความรักความผูกพันระหว่างแม่-ลูก

- เป็นรากฐานต่อการพัฒนาสุขภาพจิตของลูก

ประโยชน์ต่อลูก

- มีสารอาหารครบถ้วนเหมาะสมต่อการย่อยและการดูดซึมของลูก ทำให้การเจริญเติบโตและพัฒนาการของลูกสมบูรณ์

- ให้ภูมิต้านทานโรคแก่ลูก ทำให้ไม่ค่อยเจ็บป่วย โดยเฉพาะหัวน้ำนมเป็นวัคซีนหยดแรกของชีวิต

- มีสารที่ทำให้ระบบที่สำคัญของร่างกาย เช่น สมอง ประสาท เจริญเติบโตสมบูรณ์

- ทำให้สมองดีมีสติปัญญาเฉลียวฉลาด

- ให้ฮอร์โมนที่จำเป็นต่อการเจริญเติบโตของลูก

- มีน้ำย่อยหลายชนิด บางชนิดช่วยย่อยนมแม่ บางชนิดเป็นตัวนำเกลือแร่ให้ดูดซึมได้ง่าย และบางชนิดทำลายเชื้อโรค

ประโยชน์ต่อครอบครัว

- ประหยัดรายจ่ายในการซื้อและเตรียมนมผสม และค่ารักษาพยาบาลลูก

- เชื่อมความรัก-ความสัมพันธ์ภายในครอบครัว

ประโยชน์ต่อประเทศชาติ

- ลดปัญหาการขาดสารอาหารในทารก

- ลดจำนวนการทิ้งลูกหลังคลอด

- ลดการสูญเสียเงินซื้อนมผสมจากต่างประเทศ ปีละกว่า 1 พันล้านบาท

- ลดปัญหาทางด้านสังคม ลดจำนวนเด็กขาดความอบอุ่นจนต้องพึ่งยาเสพติดหรือก่อปัญหาต่างๆ

- ประเทศชาติมีประชากรที่มีคุณภาพ

ประโยชน์ต่อสิ่งแวดล้อม

- ประหยัดพลังงาน เช่น ไม่ต้องต้มน้ำ ไม้ต้องล้างขวดนม เป็นต้น

- ลูกกินนมแม่จะไม่ร้องกวน ทำให้คนในบ้านและเพื่อนบ้านไม่หนวกหู

- ลดจำนวนขยะที่เกิดจากขวดนม กระป๋องนม หัวนม

แต่ในสภาวะเศรษฐกิจที่บีบรัดตัวเช่นปัจจุบันนี้ ประกอบกับสังคมยังไม่เปิดโอกาสให้แม่ได้อยู่ใกล้ชิดลูกนานเท่าที่ควร ทางออกของคุณแม่คนทำงาน (นอกบ้าน) ที่ต้องการให้นมตนเองกับลูกก็พอจะมีอยู่บ้าง ดังนี้

- ให้ลูกดูดนมแม่เวลาอยู่บ้านและในวันหยุดควรให้ลูกดูดนมแม่ทุกมื้อ

- บีบนมใส่ภาชนะสะอาดที่มีฝาปิดมิดชิดไว้ป้อนลูกระหว่างไปทำงาน

- ในระหว่างทำงานอาจบีบนมใส่ขวดเก็บในตู้เย็น แล้วเปลี่ยนไปใส่กระติกน้ำแข็งระหว่างเดินทางกลับบ้าน

- ถ้ามีสถานที่รับเลี้ยงเด็กในที่ทำงาน พาลูกไปฝากและให้ลูกกินนม

แม้จะทำงานนอกบ้านก็เลี้ยงลูกด้วยนมได้สำเร็จ

วิธีใช้มือบีบน้ำนมแม่

- หากจะเก็บน้ำนมไว้ ต้องต้มภาชนะที่ใช้เก็บในน้ำเดือดแล้วอย่างน้อย 10 นาที

- ล้างมือให้สะอาด

- วางนิ้วหัวแม่มือบนขอบของลานหัวนม นิ้วที่เหลือจะอยู่ได้ลานหัวนม

- กดนิ้วชี้และหัวแม่มือเข้าหาอกแม่ แล้วบีบนิ้วเข้าหากัน น้ำนมแม่จะพุ่งออก คลายนิ้วแล้วทำซ้ำ จนน้ำนมหมดแล้วจึงเปลี่ยนตำแหน่งของนิ้วเพื่อบีบให้รอบ


ข้อมูลจาก : องค์การยูนิฟเซฟ และกระทรวงสาธารณสุข

ข้อมูลสื่อ

172-010
นิตยสารหมอชาวบ้าน 172
สิงหาคม 2536
พ่อ-แม่-ลูก
พรอนงค์ นิยมค้า