การทำแผล (ตอนที่ 3 : การปฐมพยาบาลบาดแผล)
การทำแผลมีวัตถุประสงค์ เพื่อให้แผลสะอาด ป้องกันการติดเชื้อ และป้องกันอันตรายที่จะเกิดขึ้นกับบาดแผล เช่น การตกเลือด หัวใจของการทำแผล คือ ต้องกระทำด้วยวิธีที่สะอาดที่สุดเท่าที่จะทำได้
หลักสำคัญในการปฐมพยาบาลบาดแผล
⇒ แผลช้ำ ควรประคบบริเวณนั้นด้วยความเย็นทันที เพื่อให้เลือดออกน้อยลง พันผ้าให้แน่นพอสมควร (อาจใช้ผ้ายืด ซึ่งมีขายตามร้านขายยา) ให้บริเวณนั้นพักนิ่ง หลังจากนั้น 24 ชั่วโมงถ้ามีช้ำเขียว ควรประคบด้วยความร้อนเพื่อให้ยุบบวม
⇒ แผลแยก
ถ้ามีการตกเลือด ต้องห้ามเลือดก่อน
ถ้ามีอาการเป็นลมหรือช็อก ต้องแก้ไขก่อน
เมื่อเลือดหยุดแล้ว จึงทำความสะอาดบาดแผล
ส่วนมากแผลแยกมักมีสิ่งสกปรกติดค้างอยู่ (ถ้าบริเวณนั้นมีน้ำสะอาด ให้ล้างด้วยน้ำสะอาดก่อน และถ้ามีสบู่ด้วย ให้ชำระล้างแผลและบริเวณรอบๆด้วยน้ำสะอาดและสบู่ ไม่ควรใช้ผงซักฟอก เพราะจะเกิดการระคายเคือง)
⇒ แผลข่วนหรือแผลถลอก เมื่อล้างแผลสะอาดแล้ว เช็ดรอบๆแผลด้วยแอลกอฮอล์ 70% ใส่ยาฆ่าเชื้อโรคอ่อนๆ เช่น ยาแดง ทิงเจอร์เมอร์ไธโอเลท ถ้าเป็นแผลเล็กๆ บริเวณที่ไม่เหยียบย่ำไม่ต้องปิดแผล แผลจะหายเอง
⇒ แผลตัด ถ้าแผลตื้น หลังจากทำความสะอาดบาดแผลแล้ว เช็ดรอบๆบาดแผลด้วยแอลกอฮอล์ 70% ใส่ยาฆ่าเชื้อโรค ปิดด้วยผ้าปิดแผลสะอาด พันผ้า ไม่ให้ถูกน้ำ แต่ถ้าแผลลึก ห้ามเลือดแล้วส่งสถนพยาบาล
⇒ แผลฉีกขาด หลังทำความสะอาดบาดแผลแล้ว ถ้าบาดแผลกระรุ่งกระริ่งมาก ต้องนำส่งสถานพยาบาล เพราะอาจได้รับอันตรายจากการติดเชื้อโรค
⇒ แผลถูกแทง ถ้ามีสิ่งหักคา อย่าพยายามดึงออก เพราะจะทำให้เลือดออกมากขึ้น ให้รีบส่งสถานพยาบาลโดยเร็วที่สุด บางรายอาจใช้เปลหาม
⇒ แผลถูกยิง ให้ผู้ได้รับบดเจ็บนอนนิ่งๆ ห่มผ้าป้องกันการช็อก และไม่ควรให้อาหาร น้ำ และยาทางปาก เพราะบางรายอาจต้องทำการผ่าตัดด่วน
วิธีทำความสะอาดบาดแผล
1. ผู้ทำต้องล้างมือให้สะอาดด้วยน้ำและสบู่ ก่อนตกแต่งบาดแผลทุกครั้ง
2. บริเวณบาดแผลอาจใช้น้ำต้มสุก น้ำเกลือ น้ำด่างทับทิม หรือน้ำยาบอริก 3% ล้างและซับให้แห้งด้วยผ้าปิดแผลสะอาด
3. ใช้สำลีพันปลายไม้ชุบแอลกอฮอล์ 70% หมาดๆ เช็ดบริเวณรอบๆแผล วนออกจากบาดแผล (ไม่เช็ดซ้ำรอยเดิม)
4. ปิดแผลด้วยผ้าปิดแผลสะอาด
5. ปิดปลาสเตอร์ หรือจะใช้ผ้าพันไว้ เลือกตามความเหมาะสม เพราะอวัยวะบางแห่งเคลื่อนไหวมาก ต้องปิดผ้าแล้วพันผ้าทับ เพื่อมิให้หลุดเนื่องจากการเคลื่อนไหว
หมายเหตุ : ไม่แนะนำให้ใช้สำลีปิดแผล เพราะเมื่อแผลแห้ง สำลีจะติดทำให้ดึงออกยาก เกิดความเจ็บปวด และทำให้เลือดไหลได้อีก