(Lin J, et al. Efficacy of topical non-steroidal anti-inflammatory drugs in the treatment of osteoarthritis : meta-analysis of randomised controlled trials. BMJ Published July 2004.)
ข้ออักเสบ (osteoarthritis) เป็นภาวะที่พบบ่อยในคนสูงอายุ และเป็นความทุกข์ทำให้การเดินเคลื่อนไหวลำบาก. การกินยาแก้ปวดพวก non-steroidal anti- inflammatory drugs (NSAIDs) ได้ผลแต่ก็ต้องเสี่ยงกับผลข้างเคียงและพิษของยา ดังนั้นจึงมีการพัฒนาใช้เป็นยาทามานานหลาย 10 ปีแล้ว. การศึกษาที่ผ่านมาพบว่ายาทา NSAIDs ได้ผลในระยะสั้น ( 2 สัปดาห์) แต่ผลระยะยาวกว่านั้นเป็นอย่างไรยังไม่ทราบแน่.
Lin J และคณะ จึงประมวลงานวิจัยผลการรักษาข้อมือ ข้อสะโพก และข้อเข่าอักเสบโดยวิธี randomised trial เปรียบเทียบผลระหว่างยาทา NSAIDs กับยาหลอก หรือกับยากิน NSAIDs จำนวน 13 รายงาน.
ผลการศึกษาพบว่า ยาทา NSAIDs ดีกว่ายาหลอกในการลดอาการปวดในระยะ 2 สัปดาห์แรก แต่หลังจากนั้นในสัปดาห์ที่ 3 และ 4 ไม่มีความแตกต่างกันระหว่าง NSAIDs และยาหลอก. นอกจากนี้ก็ยังไม่ได้ผลในการทำให้ข้อทำงานดีขึ้น หรือป้องกันข้อติด (stiffness) แต่อย่างใด. ยา NSAIDs แบบทาเฉพาะที่นั้นสู้แบบกินไม่ได้ และยาทายังมีผลทำให้เกิดอาการแพ้เฉพาะที่ เช่น ผื่น คัน ไหม้ เป็น 5 เท่า (rate ratio 5.29, 95 % CI 1.14-24.51) ของคนไม่ใช้ยาทา.
สรุป ยาทา NSAIDs ได้ผลดีในระยะ 2 สัปดาห์แรกเท่านั้น หลังจากนั้นไม่ได้ผลดีกว่ายาหลอกแต่อย่างใด.
แม้ว่าปัจจุบันมียาแก้ปวดข้อ กล้ามเนื้อใหม่ เช่น COX-2 ซึ่งมีผลข้างเคียงน้อย แต่ก็มีราคาแพง ดังนั้นยากิน NSAIDs จึงยังเป็นที่นิยมอยู่ ดังนั้นการใช้ยาทา NSAIDs ซึ่งมีผลข้างเคียงน้อยกว่าจึงเป็นทางเลือกหนึ่งที่น่าสนใจเป็นอย่างยิ่ง.การศึกษาทบทวนนี้มีข้ออ่อนคือ รายงานวิจัยที่ศึกษาเกี่ยวกับเรื่องนี้ยังมีน้อย งานวิจัยอยู่ในการทบทวนส่วนใหญ่เป็นการศึกษาระยะสั้น และมีความแตกต่างระหว่างการศึกษาค่อนข้างมาก และชนิดยา NSAIDs ที่ใช้ก็มีความแตกต่างกัน (เช่น salicylic acid, eltenac, diclofenac, piroxicam และ ibuprofen). แม้ว่าการทบทวนนี้จะพบว่ายาทาได้ผลในระยะสั้น แต่การศึกษายืนยันเพิ่มเติมยังมีความจำเป็น นอกจากนี้ประเด็นย่อย เช่น การเปรียบเทียบประสิทธิผลระหว่างชนิดของยาทาก็ยังมีความน่าสนใจอยู่.
วิชัย เอกพลากร พ.บ., Ph.D., รองศาสตราจารย์, ศูนย์เวชศาสตร์ชุมชน
คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี, มหาวิทยาลัยมหิดล