ถาม : อยากทราบวิธีการใช้เครื่อง Schiotz วัดความดันตาที่ถูกต้อง.
สมาชิก
ตอบ : ความดันตามีหน่วยวัดเป็นมิลลิเมตรปรอท (mmHg) ซึ่งความดันตาปกติจะอยู่ระหว่าง 10-21 มิลลิเมตรปรอท ถ้าความดันตาสูงกว่าปกติบ่งชี้ว่าผู้ป่วยอาจเป็นโรคต้อหิน ส่วนความดันตาต่ำกว่าปกติพบได้ในโรคตาบางโรค เช่น ม่านตาอักเสบ จอประสาทตาหลุดลอก ลูกตาแตก เป็นต้น.
เครื่องมือวัดความดันตาสำหรับแพทย์เวชปฏิบัติทั่วไป ที่นิยมใช้คือ Schiotz tonometer (ภาพที่ 1) ซึ่งมีวิธีการวัดดังนี้ คือ
1. ก่อนจะใช้เครื่องมือ ควรจะทดสอบความเที่ยงตรงของเครื่องมือก่อน (calibration) โดยวางบน testing plate ซึ่งอยู่ในกล่องเครื่องมือเข็มวัดควรจะชี้ที่เลข 0 ซึ่งแสดงว่าเครื่องมือมีความเที่ยงตรง สามารถนำไปใช้วัดความดันตาได้ หากไม่ตรง 0 เมื่อนำไปวัดความดันตา ค่าที่วัดได้อาจคลาดเคลื่อนไปจากความเป็นจริง (ภาพที่ 2).
2. หยอดยาชาสำหรับหยอดตา (0.5% tetracaine hydrochloride หรือ 0.4% benoxinate hydrochloride-Novesinา) ในตาผู้ป่วยก่อนวัด.
3. จัดท่าผู้ป่วยให้อยู่ในท่านอนหงาย โดยให้ผู้ป่วยจ้องตานิ่งไปที่เพดาน หรือให้ผู้ป่วยยกนิ้วหัวแม่มือด้านตรงข้ามกับตาข้างที่จะตรวจ เพื่อเป็นจุดให้ผู้ป่วยจ้อง.
4. ใส่ตุ้มน้ำหนักโดยมักเริ่มจากขนาด 5.5 กรัมบน Schiotz tonometer (ภาพที่ 3).
5. ใช้มือข้างที่ไม่ถนัด ค่อยๆ เปิดเปลือกตาของผู้ป่วย โดยปกติจะเริ่มวัดที่ตาข้างขวาของผู้ป่วยก่อน โดยระวังไม่ให้มือของผู้ตรวจกดตาของผู้ป่วย ซึ่งอาจจะทำให้ความดันตาเพิ่มขึ้นได้ ใช้มือข้างที่ถนัดจับ frame โดยให้เครื่องมืออยู่ระหว่างนิ้วหัวแม่มือและนิ้วชี้โดยหันสเกลเครื่องมือเข้าด้านผู้ตรวจ เพื่อให้ง่ายต่อการอ่านค่า.
6. ค่อยๆ วาง footplate ลงบนกระจกตาของผู้ป่วย เมื่ออ่านค่าได้แล้ว ให้ยกเครื่องมือขึ้นตรงๆ ออกจากตาผู้ป่วย แล้วนำค่าที่อ่านได้ไปแปลงตามตาราง ตัวอย่างเช่น อ่าน scale ได้ 5 ขีด ใช้น้ำหนัก 5.5 กรัม แปลงค่าความดันตาได้เป็น 17.3 มม.ปรอท เขียนบันทึกความดันตา 17.3 มม.ปรอท/5.5 กรัม.
7. หากค่าที่อ่านได้น้อยกว่า 4 แสดงว่าความดันตาสูง ต้องเพิ่มตุ้มน้ำหนักทีละขั้น แล้วทำการตรวจวัดใหม่อีกครั้งจนกว่าจะได้ค่าอ่านที่มากกว่า 4 แล้วจึงนำค่าที่อ่านได้ไปแปลงตามตาราง.
8. ทำการวัดแบบเดียวกันกับตาข้างซ้าย.
ศักดิ์ชัย วงศกิตติรักษ์ พ.บ., น.บ.,สาขาวิชาจักษุวิทยา, คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์