โลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็ก

ถาม : กรกนก/อยุธยา

ตรวจเจอโลหิตจางค่ะหมอบอกว่าสาเหตุเพราะขาดธาตุเหล็ก ไม่ทราบว่าโรคนี้มีลักษณะอย่างไรค่ะ

ตอบ : นพ.ชัยเจริญ ตันธเนศ

ภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็กมักพบในเด็กเล็กและหญิงวัยเจริญพันธุ์ ธาตุเหล็กนั้นถือเป็นธาตุที่สำคัญต่อการทำงานของร่างกาย

ส่วนใหญ่ธาตุเหล็กจะอยู่ในเม็ดเลือดแดง ซึ่่งจะทำหน้าที่ช่วยจับออกซิเจนและส่งไปเลี้ยงส่วนต่างๆ ของร่างกาย ดังนั้น การขาดธาตุเหล็กจึงทำให้การสร้างเม็ดเลือดแดงลดลงได้ ส่วนสาเหตุของการขาดธาตุเหล็กที่พบบ่อย มักเกิดจากการเสียเลือดเรื้อรัง ในหญิงวัยเจริญพันธุ์อาจมีการขาดธาตุเหล็กหากประจำเดือนออกมากกว่าปกติ

ส่วนใหญ่ในเพศชายหรือหญิงวัยหมดประจำเดือนแล้วมักเสียเลือดจากทางเดินอาหาร เช่น เลือดออกจากหลอดอาหารหรือลำไส้

สาเหตุที่พบรองลงมา คือเกิดจากการได้รับธาตุเหล็กไม่เพียงพอกับความต้องการ เช่น ที่พบในเด็กเล็ก หญิงตั้งครรภ์หรือคุณแม่ที่กำลังให้นมบุตร

ผู้ที่ขาดธาตุเหล็กในระยะแรกอาจยังไม่มีอาการ เพราะยังมีธาตุเหล็กสะสมอยู่ เมื่อการขาดมากขึ้นเรื่อยๆ จึงเริ่มมีอาการต่างๆ ซึ่งมักเป็นอาการจากภาวะโลหิตจาง เช่น เหนือยง่ายเมื่อออกแรง อ่อนเพลีย เวียนศรีษะ ใจสั่น หากเป็นรุนแรงอาจถึงขั้นหมดสติหรือหัวใจวายได้

บางครั้งผู้ป่วยอาจมาด้วยอาการอื่นๆ เช่น หงุดหงิด รู้สึกสมองล้า หลงลืมง่าย ขาดสมาธิ ในคนที่เป็นมานาน อาจสังเกตพบลิ้นเลี่ยนและเล็บงอผิดรูปได้ โดยทั่วไปแพทย์จะวินิจฉัยภาวะโลหิตจากการขาดธาตุเหล็กได้จากการส่งตรวจเลือด เพื่อตรวจดูปริมาณและขนาดของเม็ดเลือดแดง ตรวจปริมาณธาตุเหล็กในร่างกายและปริมาณธาตุเหล็กสะสม

ในบางแห่งที่การตรวจเลือดทำได้ยากก็อาจใช้การให้ยาธาตุเหล็กไปกิน และตรวจติดตามว่าตอบสนองดีหรือไม่ หากตอบสนองดีก็น่าจะเป็นโรคโลหิตจางจากการขาดธาตุุเหล็กจริง