-
นิตยสารหมอชาวบ้าน
186
ตุลาคม 2537
มะตูม : ไม้มงคลและทรงคุณค่าเมื่อต้นเดือนกันยายนที่ผ่านมานี้ ศูนย์เทคโนโลยีเพื่อสังคมอันเป็นหน่วยงานที่ผู้เขียนเป็นสมาชิกอยู่ ได้จัดงานแนะนำองค์กรที่จัดตั้งขึ้นมาใหม่คือ มูลนิธิข้าวขวัญ และได้เชิญผู้ใหญ่ที่เคารพนับถือ ผู้สนับสนุนการทำงานของศูนย์ฯ ตลอดจนกัลยาณมิตร ฯลฯ มาร่วมงาน โดยจัดให้มีการกินอาหารร่วมกันด้วยเนื่องจากถือว่างานนี้เป็นงานมงคลที่สำคัญ ...
-
นิตยสารหมอชาวบ้าน
185
กันยายน 2537
มะนาว เปรี้ยวอย่างมีคุณค่าซักส้าวเอย มะนาวโตงเตง ขุนนางมาเอง ว่าจะเล่นซักส้าว มือใครยาว ...
-
นิตยสารหมอชาวบ้าน
184
สิงหาคม 2537
มะกรูด : ข้างนอกขรุขระ ข้างในต๊ะติ๊งโหน่ง“ใครมีมะกรูด มาแลกมะนาวใครมีลูกสาว มาแลกลูกเขย...”เนื้อเพลงที่ยกมาข้างต้นนี้ ผู้อ่านส่วนใหญ่คงจำได้ว่ามาจากเพลงกลองยาวซึ่งใช้เป็นบทสร้อยของเพลง นิยมขับร้องกันในบริเวณภาคกลางของประเทศไทยการที่ผู้แต่งเนื้อร้องเพลงนี้เลือกเอามะกรูดและมะนาวมาเปรียบเทียบกับลูกสาวและลูกเขย นับว่าเหมาะสมอย่างยิ่ง ...
-
นิตยสารหมอชาวบ้าน
182
มิถุนายน 2537
ชะอมผักพื้นบ้านเสน่ห์แรงในบรรดาผักพื้นบ้านของไทยซึ่งมีอยู่มากมายนั้น บางชนิดมีคุณสมบัติพิเศษซึ่งผู้ไม่คุ้นเคยจะรู้สึกยากลำบากในการกินหรือไม่รู้สึกชอบรสชาติเลย แต่หากพยายามทดลองต่อไป จนกระทั่งคุ้นเคยแล้ว จะกลับรู้สึกว่าผักชนิดนั้นมีรสชาติอร่อยเหนือกว่าผักอื่นๆ ซึ่งกินได้ง่ายกว่าผักพื้นบ้านที่มีลักษณะพิเศษดังกล่าวอาจเป็นผักที่มีรสชาติขม เช่น มะระ สะเดา หรือขี้เหล็ก มีรสชาติเผ็ดร้อน เช่น พริก ...
-
นิตยสารหมอชาวบ้าน
181
พฤษภาคม 2537
เพกาผักพื้นบ้านจากป่าและสวนโบราณช่วงปลายเดือนมีนาคมที่ผ่านมานี้ ผู้เขียนมีโอกาสเดินทางไปเยี่ยมพื้นที่ซึ่งอยู่ห่างกันสองแห่งคือสุโขทัยและกาญจนบุรี แม้ว่าจะมีความแตกต่างกันหลายประการในพื้นที่ทั้งสองแห่งนั้นก็ตาม แต่สิ่งหนึ่งที่ผู้เขียนได้พบและประทับใจในการเดินทางครั้งนี้คือต้นไม้ ซึ่งเป็นผักพื้นบ้านเก่าแก่ของไทยชนิดหนึ่งขึ้นอยู่ทั่วไป ...
-
นิตยสารหมอชาวบ้าน
180
เมษายน 2537
มะกอก ผักพื้นบ้านที่ไม่ชอบคนเจ้าเล่ห์“มะกอกสามตะกร้า ปาไม่ถูก”ประโยคที่ยกมาข้างบนนี้ เป็นคำพังเพยดั้งเดิมของชาวไทยที่ใช้เปรียบเทียบ (โทษ) ลักษณะของคนประเภทกลิ้งกลอกเจ้าเล่ห์ที่ทำอย่างไรก็จับไม่ได้ไล่ไม่ทันเหมือนกับเอาผลมะกอกตั้งสามตะกร้าขว้างปาก็ยังไม่ถูกเลยสักครั้งเดียว คนประเภทนี้สมัยก่อนรียกกันว่าเป็นคน “มะกอกสามตะกร้า” ก็จะเข้าใจกันทั่วไปแต่ในปัจจุบันคงต้องเปลี่ยนคำเรียกเสียใหม่ ...
-
นิตยสารหมอชาวบ้าน
179
มีนาคม 2537
มะละกอผักผลยอดนิยม สารพัดประโยชน์เราอาจจัดมะละกออยู่ในจำพวกผักที่เรียกว่า “ผักผล” (Fruit Vegetables) เพราะใช้ผลมาประกอบอาหาร(คาว) เป็นหลัก แม้จะใช้ส่วนอื่นๆ (เช่น ใบ ยอด) เป็นด้วยผักได้ด้วย แต่ใช้น้อยกว่าผลมาก ผักจำพวก “ผักผล” นี้มีหลายชนิด เช่น มะเขือ แตงกวา ฟังทอง เป็นต้น ในบรรดาผัดที่มีอยู่มากมายหลายชนิดนั้น ...
-
นิตยสารหมอชาวบ้าน
173
กันยายน 2536
ขี้เหล็กบ้าน : ผักสมุนไพรของชาวไทยนกกระจอกกินดอกขี้เหล็กสาวแก่แม่หม้าย จะได้ผัวเด็กบทกลอนที่ยกมาข้างต้นนี้เป็นบทเพลงที่เด็กไทยภาคกลางสมัยก่อนร้องเล่นกันทั่วไป ...
-
นิตยสารหมอชาวบ้าน
172
สิงหาคม 2536
ยอบ้าน : ผักยืนต้นใบโตหากย้อนอดีตไปสัก40 ปี ช่วงที่ผู้เขียนเริ่มจำความได้ คนไทยส่วนใหญ่ในเวลานั้นไม่ต้องซื้อผักจากตลาดเลย รวมทั้งไม่ต้องเสียเวลาปลูกอีกด้วย เพราะผักต่างๆ เก็บเอาจากพืชที่ขึ้นเองในท้องถิ่นตามฤดูกาล แต่อย่างไรก็ยังมีต้นไม้คนไทย (สมัยก่อน) ตั้งใจปลูกขึ้นซึ่งก็ล้วนแล้วแต่เป็นต้นไม้อเนกประสงค์ทั้งสิ้น ในตอนนี้จะกล่าวถึงต้นไม้ชนิดหนึ่งซึ่งคนไทยเคยนิยมปลูกเอาไว้บริเวณบ้านเรือน ...
-
นิตยสารหมอชาวบ้าน
171
กรกฎาคม 2536
ผักพื้นบ้านกับบทบาทในตำรับอาหารไทยอาหารหลักของไทยนอกจากข้าวและปลาแล้ว ก็คือ ผัก ซึ่งมีอยู่มากมาย เนื่องจากบริเวณที่ตั้งของประเทศไทยอยู่ในเขตร้อน (Tropical) ซึ่งค่อนข้างชุ่มชื้น (Humid) เพราะมีลมมรสุม (Monsoon) พัดผ่านนำฝนมาให้เป็นประจำ จึงมีแหล่งที่มีความหลากหลายทางชีวภาพ (Biodiversity) สูง โดยเฉพาะพืชชนิดต่างๆ ที่ชาวไทยนำมากินเป็น “กับข้าว” ซึ่งรวมเรียกว่า “ผัก” แต่เดิมชาวไทยกินผักพื้นบ้าน ...