ส่าไข้

เด็กที่ป่วยด้วยโรคนี้ จะมีอาการไข้สูงขึ้นฉับพลัน (อุณหภูมิ 39.5-40.5 องศาเซลเซียส) และมักจะมีอาการตัวร้อนอยู่ตลอดเวลา กินยาลดไข้มักจะไม่ค่อยทุเลา เด็กอาจมีอาการกระสับกระส่าย หรืองอแงบ้างเล็กน้อย แต่ยังร่าเริงแจ่มใสและดื่มนม ดื่มน้ำได้ เด็กส่วนใหญ่มักจะไม่มีอาการอย่างอื่นๆ ให้เห็น ยกเว้นบางคนอาจมีอาการน้ำมูกใส ไอ หรือท้องเสียเล็กน้อย

เด็กจะมีไข้ อยู่นาน 3-5 วัน พอไข้ลง (ตัวเย็นเป็นปกติ หายงอแง ออกคลานหรือเดินวิ่งซนได้เหมือนปกติ) ได้เพียงไม่กี่ชั่วโมง ก็จะมีผื่นแดงขึ้นตามลำตัว (ตามใบหน้าและแขนขาจะมีผื่นขึ้นน้อย) ผื่นจะมีอยู่นานนับเป็นชั่วโมง ๆ จนถึง 2 วันก็จะจางหายไปโดยฉับพลัน

บางคนอาจมีไข้สูงอย่างเดียว โดยไม่มีผื่นขึ้นก็ได้ หรืออาจมีผื่นจางๆโดยพ่อแม่สังเกตไม่เห็นก็ได้ ทำให้วินิจฉัยไม่ได้ชัดเจนว่าเป็นอะไร

การดำเนินโรค

มักจะมีไข้อยู่ 3-5 วัน แล้วไข้จะลดเอง เมื่อไข้ลดจะมีผื่นแดงขึ้นซึ่งเด็กจะสบายดี มีเพียงส่วนน้อยมากๆ ที่อาจมีภาวะแทรกซ้อนดังกล่าว

ภาวะแทรกซ้อน

ส่วนใหญ่จะหายได้เองโดยไม่มีภาวะแทรกซ้อนใดๆ เด็กบางคนอาจมีอาการชักจากไข้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งถ้าเคยชักมาก่อน หรือมีประวัติว่ามีญาติพี่น้องเคยเป็นชักจากไข้ บางคนอาจมีสมองอักเสบหรือเกล็ดเลือดต่ำได้ ซึ่งพบได้น้อยมาก

เด็กที่มีภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่อง เชื้อไวรัสที่เป็นตัวก่อโรคอาจแฝงเร้นอยู่ในร่างกายนานๆ แล้วอาจมีการแบ่งตัวขึ้นใหม่ จนกลายเป็นโรครุนแรง ได้แก่ ตับอักเสบ ปอดอักเสบ ไขกระดูกไม่ทำงาน (ไม่สร้างเม็ดเลือด)

การแยกโรค

1. ถ้ามีไข้ร่วมกับน้ำมูก ไอ ควรแยกออกจากไข้หวัด โดยที่ไข้หวัดจะมีไข้เป็นพักๆ เมื่อไข้ลงจะไม่มีผื่นขึ้น ส่วนส่าไข้จะมีไข้สูงอยู่ตลอดเวลา
2. ถ้ามีไข้ร่วมกับท้องเดิน ควรแยกออกจากอาการท้องเดินจากเชื้อไวรัสอื่นๆ โดยที่ส่าไข้จะมีไข้สูงอยู่ตลอดเวลา อย่างไรก็ตามทั้ง 2 ข้อนี้ก็ให้การดูแลรักษาตามอาการคือให้ยาลดไข้ ให้สารละลายน้ำตาลเกลือแร่ (ถ้าท้องเดิน) และเฝ้าติดตามดูอาการอย่างใกล้ชิดซึ่งส่วนใหญ่มักจะหายได้เองภายใน 2-4 วัน
3. ในช่วงที่มีไข้สูง (ก่อนมีผื่นขึ้น) ควรแยกออกจากสาเหตุอื่น เช่น
   • ไข้เด็งกี่ จะมีไข้สูงตลอดเวลาได้คล้ายๆ กัน
   • กรวยไตอักเสบ จะมีไข้สูง ซึม งอแง และอาจพบว่ามีปัสสาวะขุ่น
   • เยื่อหุ้มสมองอักเสบ จะมีไข้สูง ซึม งอแง อาเจียน และชัก
   • หูชั้นกลางอักเสบ จะมีไข้สูง ร้องกวน เด็กอาจใช้นิ้วจับใบหูข้างที่อักเสบ
   • ปอดอักเสบ จะมีไข้สูง งอแง ไอ และหายใจหอบ
4. เมื่อมีผื่นขึ้น ควรแยกออกจากสาเหตุอื่น เช่น
   • หัด จะมีไข้สูงตลอดเวลา ซึม มีน้ำมูก ไอ หน้าแดง ตาแดง มีผื่นแดงขึ้นวันที่ 4 ของไข้หลังมีผื่นขึ้นยังคงมีไข้สูงต่อไปอีก 3-4 วัน และมักพบในเด็กที่มีอายุหลัง 1 ขวบ ส่วนส่าไข้ตอนมีผื่นขึ้นมักจะไข้ลดลงดีแล้ว และมักพบในเด็กต่ำกว่า 1 ขวบ
   • หัดเยอรมัน จะมีไข้และมีผื่นแดงขึ้น ไข้มักจะไม่สูงจัด และขึ้นเป็นพักๆ ผื่นอาจขึ้นก่อนหรือ หลังมีไข้ก็ได้ โรคนี้มักพบในเด็กโตและผู้ใหญ่เนื่องจากส่าไข้จะมีผื่นแดงแบบเดียวกับหัด และหัดเยอรมัน จนบางครั้งแยกกันไม่ได้ชัดเจน บางคนจึงนิยมเรียกว่า "หัดเทียม"
5. ผื่นแพ้ยา เด็กที่เป็นไข้หลังได้รับยา โดยเฉพาะยาปฏิชีวนะ (เช่น อะม็อกซีซิลลิน) ก็อาจมีผื่นแดงขึ้นได้เช่นเดียวกัน