คางทูม

เนื่องจากโรคนี้เกิดจากเชื้อไวรัส และส่วนใหญ่จะไม่มีโรคแทรกซ้อนร้ายแรง เพียงแต่ให้การรักษาตามอาการก็หายได้เอง

เมื่อมีไข้และคางบวม ควรให้การดูแลรักษาตนเอง ดังนี้

1. พักผ่อน อย่าตรากตรำงานหนัก
2. ดื่มน้ำมากๆ
3. เช็ดตัวเวลามีไข้ ให้ยาลดไข้-พาราเซตามอล ผู้ใหญ่ 1-2 เม็ด เด็ก 1 เม็ด หรือ 1 - 2 ช้อนชา) ซ้ำได้ทุก 6 ชั่วโมงเฉพาะเวลามีไข้สูงห้าม ใช้แอสไพริน  สำหรับคนอายุต่ำกว่า 18 ปี เพราะอาจเสี่ยงต่อการเกิดโรคเรย์ซินโดรม (Reye’s syndrome) ซึ่งมีการอักเสบของสมองและตับอย่างรุนแรง เป็นอันตรายได้
4. ใช้น้ำอุ่นจัดๆ ประคบตรงบริเวณที่เป็นคางทูมวันละ 2 ครั้ง แต่ถ้าปวด ให้ใช้ความเย็น (เช่น น้ำเย็น น้ำแข็ง) ประคบบรรเทาปวด
5. หลีกเลี่ยงการกินอาหารที่เคี้ยวยาก ในระยะแรกๆ ควรกินอาหารอ่อน เช่น ข้าวต้ม ซุป
6. หลีกเลี่ยงการกินอาหารรสเปรี้ยว น้ำส้มคั้น น้ำมะนาวคั้น เพราะอาจทำให้ปวดมากขึ้น
7. ควรหยุดเรียนหรือหยุดงาน พักรักษาตัวที่บ้านจนกว่าจะหาย เพื่อป้องกันการแพร่เชื้อให้คนอื่น

ควรไปพบแพทย์ ถ้ามีอาการข้อใดข้อหนึ่ง ดังต่อไปนี้

1. ปวดศีรษะมาก อาเจียนมากหรือชัก
2. อัณฑะบวม
3. ปวดท้องมาก
4. หูตึงหรือได้ยินไม่ชัดเจน
5. เจ็บในคอมากหรือต่อมทอนซิลบวมแดง
6. ปวดฟันหรือเหงือกบวม
7. อ้าปากลำบากกินไม่ได้
8. ก้อนที่บวมมีลักษณะบวมแดงมากหรือปวดมาก
9. ดูแลตัวเอง 7 วันแล้ว ก้อนยังไม่ยุบบวมหรือไข้ยังไม่ลด หรือมีอาการกำเริบซ้ำหลังจากหายแล้ว
10. มีความวิตกกังวลหรือไม่มั่นใจที่จะดูแลตนเอง

การป้องกัน

สามารถป้องกันโรคนี้ได้ด้วยการฉีดวัคซีนรวมป้องกันหัด คางทูม หัดเยอรมัน (MMR) ตั้งแต่อายุ 9-12 เดือน และฉีดซ้ำอีก 1 ครั้ง ตอนอายุ 4-6 ขวบ