โรคพาร์กินสัน

คนไข้จะมีอาการสั่น เกร็ง และเคลื่อนไหวเชื่องช้า ซึ่งจะค่อยๆ เกิดรุนแรงขึ้นทีละน้อย กินเวลาเป็นแรมปี ร้อยละ 60-70 ของคนไข้จะมีอาการสั่นเป็นอาการเริ่มต้นของโรค คนไข้จะมีอาการมือสั่น (บางคนสั่นแบบปั้นลูกกลอน) ขาสั่น บางคนอาจมีอาการหัวสั่น ปากสั่น คางสั่นร่วมด้วย โดยสั่นในอัตราประมาณวินาทีละ 4-8 ครั้ง มีลักษณะเฉพาะ คือ สั่นมากเวลาอยู่นิ่งๆ แต่เวลาเคลื่อนไหว หรือใช้มือทำอะไร จะสั่นน้อยลงหรือหยุดสั่น ระยะแรกอาจมีอาการเกิดขึ้นข้างเดียวก่อน ต่อมาจึงมีอาการพร้อมกันทั้ง 2 ข้าง ต่อมาคนไข้จะมีอาการเกร็งของกล้ามเนื้อ แขน ขาและลำตัว ทำให้คนไข้รู้สึกปวดเมื่อย (โดยที่ไม่ได้เคลื่อนไหวหรือทำงานหนักแต่อย่างใด) จนบางคนต้องกินหรือทายาแก้ปวดเมื่อยหรือหาคนมาบีบนวด หรือไปปรึกษาแพทย์โรคกระดูกและข้อ คนไข้จะมีอาการเคลื่อนไหวเชื่องช้า ในระยะแรกจะรู้สึกว่าตัวเองทำอะไรช้าลงจากเดิมมาก เช่น ลุกจากเก้าอี้ลำบาก พลิกตัวบนที่นอนลำบาก ออกก้าวเดินหรือหันตัวหรือหยุดเดินลำบาก มักเดินเชื่องช้า งุ่มง่าม

คนไข้จะมีลักษณะท่าเดินจำเพาะตัวคือ ก้าวสั้นๆ แบบซอยเท้าในช่วงแรกๆ และต่อมาจะก้าวยาวขึ้นเรื่อยๆ จนเร็วมากและหยุดทันทีทันใดไม่ได้ จะล้มหน้าคว่ำ นอกจากนี้ยังมีลักษณะ เดินหลังค่อม แขนไม่แกว่ง มือชิดแนบตัว เดินแข็งทื่อคล้ายหุ่นยนต์ ในรายที่เป็นมากขึ้นอาจหกล้มบ่อยจนกระดูก แขนขาหัก ศีรษะแตก ต่อมาอาจเดินเองไม่ได้ ต้องใช้ไม้เท้าหรือมีคนคอยพยุง คนไข้จะมีใบหน้าแบบเฉยเมย (ไม่มีอารมณ์ ไม่ยิ้ม) เหมือนคนใส่หน้ากาก เวลาพูดจะมีมุมปากขยับเพียงเล็กน้อย ตามักไม่กะพริบ บางคนอาจมีอาการพูดเสียงเครือๆ เบา ฟังไม่ชัดและเมื่อพูดไปนานๆ เข้าเสียงจะค่อยๆ หายไปในลำคอ บางคนอาจพูดเสียงราบเรียบระดับเดียวอาจเขียนหนังสือได้ลำบาก และตัวเขียนจะค่อยๆ เล็กลงจนอ่านไม่ออก อาจมีอาการกลืนลำบาก และมีน้ำลายสอที่มุมปาก

การดำเนินโรค

ถ้าไม่ได้รับการรักษาอย่างถูกต้อง อาการจะค่อยๆ รุนแรงขึ้น จนถึงขั้นพิการร้ายแรงภายใน 3-10 ปี การรักษาจะช่วยลดภาวะแทรกซ้อน และช่วยให้สามารถมีชีวิตเป็นปกติสุข และยืดอายุให้ยืนยาว โดยทั่วไป คนไข้อายุน้อยที่มีอาการครบทั้ง 3 อย่าง (สั่น เกร็ง เคลื่อนไหวเชื่องช้า) จะตอบสนองต่อการรักษาได้ดีกว่าคนไข้สูงอายุที่มีอาการเคลื่อนไหวเชื่องช้า เสียการทรงตัว และความจำเสื่อมมากกว่าอาการสั่น

ภาวะแทรกซ้อน

คนไข้อาจมีอาการปวดตามส่วนต่างๆ ของร่างกาย (เช่น ขา หลัง) โดยเฉพาะเวลานอน หรือช่วงกลางคืน อาจปวดจนนอนไม่หลับ บางรายอาจมีอาการซึมเศร้า ความดันตก ในท่ายืน ท้องผูก มีภาวะความจำเสื่อม หรืออาจมีปัญหากินอาหารและดื่มน้ำได้น้อย น้ำหนักลด ในรายที่เดินลำบาก อาจหกล้ม กระดูกหักหรือศีรษะแตก ในรายที่เป็นมาก อาจนอนบนเตียงมากจนเป็นแผลกดทับ อาจมีอาการถ่ายปัสสาวะลำบาก และมีการติดเชื้อของทางเดินปัสสาวะได้ง่าย คนไข้ที่ปล่อยไว้ไม่รักษาจนมีอาการรุนแรง (กินเวลา 3-10 ปี) มักจะตายด้วยโรคปอดอักเสบแทรกซ้อนหรือภาวะเลือดเป็นพิษจากการติดเชื้อของทางเดินปัสสาวะ

การแยกโรค

อาการมือสั่น นอกจากโรคพาร์กินสันแล้ว ยังอาจมีสาเหตุอื่น เช่น

1. อาการมือสั่นไม่ทราบสาเหตุในคนสูงอายุซึ่งสามารถถ่ายทอดทางกรรมพันธุ์ คนไข้จะมีอาการมือสั่นเวลาตั้งใจทำอะไร และหยุดสั่นเวลาอยู่นิ่งๆ (ตรงข้ามกับโรคพาร์กินสันที่จะสั่นเวลานิ่งๆ) และแขนขาไม่เกร็ง เคลื่อนไหวได้ปกติ
2. คอพอกเป็นพิษ จะมีอาการเหนื่อยง่าย ใจสั่น เหงื่อออกมาก น้ำหนักลดฮวบฮาบ มือสั่นขณะเหยียดแขนตรงไปข้างหน้า และกางนิ้วมือออก
3. อารมณ์เครียด วิตกกังวล
4. ดื่มกาแฟ หรือเครื่องดื่มผสมกาเฟอีน หรือกินยาแก้หอบหืดบางประเภท
5. งดเหล้าในคนที่ติดเหล้า

ส่วนอาการแขนขาเกร็ง เคลื่อนไหวลำบาก นอกจากโรคพาร์กินสันแล้ว ยังอาจเกิดจาก

1. โรคอัมพาต อัมพฤกษ์ จะมีอาการอ่อนแรงของกล้ามเนื้อแขนขาซีกใดซีกหนึ่ง ในขณะที่โรคพาร์กินสันแขนขามักจะเคลื่อนไหวลำบากจาก อาการเกร็ง แต่กล้ามเนื้อยังแข็งแรงเป็นปกติทุกส่วน
2. โรคข้อเสื่อม จะมีอาการข้อติด หรือปวดตามข้อเวลาเคลื่อนไหวไปมา โดยที่กล้ามเนื้อไม่เกร็ง