ตับอักเสบจากไวรัส

"ตับอักเสบ" หมายถึง ภาวะที่เนื้อเยื่อ (ประกอบด้วยเซลล์จำนวนมาก) ของตับเกิดการอักเสบ อาจมีสาเหตุจากการติดเชื้อ หรือการทำลายของสารเคมี หรือยาบางชนิดก็ได้ มักทำให้เกิดอาการอ่อนเพลียและดีซ่าน (ตัวเหลือง ตาเหลือง ปัสสาวะเหลืองเหมือนขมิ้น) สาเหตุที่พบบ่อย ได้แก่ การติดเชื้อไวรัส เมื่อพบคนที่มีอาการดีซ่าน จึงมักคิดถึงโรคตับอักเสบจากไวรัสเป็นอันดับแรกจนนิยมเรียกว่า "โรคดีซ่าน" (ความจริง ดีซ่านเป็นอาการแสดงของโรคซึ่งมีสาเหตุได้ต่างๆ นานา)

ไวรัสที่เป็นตัวก่อโรคตับอักเสบมีอยู่หลายชนิดนิยมเรียกเรียงอักษรอังกฤษเป็น เอ, บี, ซี, ดี... ที่สำคัญมีอยู่ 3 ชนิด ได้แก่

1. เชื้อไวรัสตับอักเสบเอ (hepatitis A virus ย่อว่า HAV) สามารถติดต่อทางระบบทางเดินอาหาร โดยการกินอาหาร ดื่มนมหรือน้ำที่ปนเปื้อนอุจจาระของคนที่มีเชื้อโรคนี้ (เช่นเดียวกับโรคบิด อหิวาต์ ไทฟอยด์) ดังนั้นจึงสามารถแพร่กระจายได้ง่าย บางครั้งอาจพบการระบาดในกองทหาร โรงเรียน หมู่บ้าน ระยะฟักตัวของโรคตับอักเสบจากไวรัสเอ 15-45 วัน (เฉลี่ย 30 วัน)
2. เชื้อไวรัสตับอักเสบบี (hepatitis B virus ย่อว่า HBV) เชื้อนี้จะมีอยู่ในเลือด และยังอาจพบมีอยู่ในน้ำลาย น้ำตา น้ำนม ปัสสาวะ น้ำอสุจิ น้ำเมือกในช่องคลอด เชื้อสามารถเข้าสู่ร่างกายโดยทางเพศสัมพันธ์ หรือถ่ายทอดจากแม่ที่มีเชื้อนี้ไปยังทารกขณะคลอด นอกจากนี้ยังสามารถติดต่อโดยทางเลือด เช่น การให้เลือด การฉีดยา การฝังเข็ม การสักตามร่างกาย การทำฟัน การใช้เครื่องมือแพทย์ที่แปดเปื้อนเลือดของผู้ที่มีเชื้อโรคชนิดนี้ เป็นต้น ระยะฟักตัวของโรคตับอักเสบชนิดบี 30-180 วัน (เฉลี่ย 60-90 วัน)
3. เชื้อไวรัสตับอักเสบซี (hepatitis C virus ย่อว่า HCV) เชื้อนี้สามารถติดต่อแบบเดียวกับไวรัสตับอักเสบบีทุกประการ และมีการดำเนินของโรคแบบเดียวกับไวรัสตับอักเสบบี กล่าวคือ อาจทำให้เป็นโรคตับอักเสบเรื้อรัง หรือคนที่ติดเชื้ออาจไม่มีอาการผิดปกติ แต่มีเชื้ออยู่ในร่างกายสามารถแพร่โรคให้คนอื่นได้ เรียกว่าเป็นพาหะของโรค (carrier) ในที่สุดอาจเกิดโรคแทรกซ้อนร้ายแรง คือ ตับแข็งกับมะเร็งตับ ลักษณะอาการเหล่านี้มักจะไม่พบในคนที่ติดเชื้อไวรัสตับอักเสบเอ