การรักษาฝีต่อม Bartholin's

ถาม   :  เมื่อมีอาการที่ฝีต่อม Bartholin's แล้วควรปฏิบัติอย่างไรเพื่อเป็นการป้องกัน ระวัง และรักษา.
 
                                                                                                                                       สมาชิกเก่า
 
ตอบ   :  ตำแหน่งของต่อม Bartholin's จะอยู่ที่ปากช่องคลอด ตำแหน่ง 4 และ 8 นาฬิกา ประกอบด้วยต่อมหลั่งของเหลวซึ่งเป็นสารคัดหลั่งเพื่อหล่อลื่นช่องคลอด และท่อของต่อมที่จะมีรูเปิดที่บริเวณปากช่องคลอด หากมีการอักเสบเล็กน้อยรูเปิดของท่ออาจปิด ทำให้สารคัดหลั่งคั่งค้างอยู่ในต่อมโตเป็นถุงน้ำเกิดเป็น Bartholin's cyst ซึ่งถ้าขนาดไม่โตมากหรือไม่มีการอักเสบจนเป็นฝีหนองก็ตรวจติดตามไปเฉยๆ ได้ แต่ถ้าก้อนมีขนาดใหญ่ขึ้นจนเกิดความรำคาญก็ให้ทำผ่าตัดเล็กโดยตัดเปิดปากถุงน้ำออกแล้วเย็บปากถุงน้ำกับขอบแผล (marsupialization) จะได้ไม่ตีบตันอีก.

ในกรณีที่เกิดเป็นฝีหนอง (abscess) ให้ยาปฏิชีวนะ และระบายหนองออก. ฝีต่อม Bartholin's ไม่ใช่โรคอันตราย สามารถรักษาให้หายได้. การป้องกันภาวะถุงน้ำหรือฝีหนอง ของต่อม Bartholin's  คือ ดูแลสุขอนามัยบริเวณอวัยวะเพศให้ดี หากมีอาการผิดปกติก็รีบพบสูตินรีแพทย์โอกาสที่ต่อม Bartholin's จะเป็นมะเร็งมีน้อยมากไม่ถึงร้อยละ 1 มะเร็งของต่อม Bartholin's จะมีลักษณะเป็นก้อนแข็งและอาจมีแผล หากพบลักษณะเช่นนี้ควรทำการตัดชิ้นเนื้อตรวจทางพยาธิวิทยาเพื่อการวินิจฉัยที่แน่นอนและดูแลรักษาต่อไป.
     
สฤกพรรณ วิไลลักษณ์ พ.บ.
รองศาสตราจารย์ ภาควิชาสูติศาสตร์-นรีเวชวิทยา
สุรางค์ เจียมจรรยา พ.บ.
ศาสตราจารย์, ภาควิชากุมารเวชศาสตร์ ,คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี
มหาวิทยาลัยมหิดล