นอนหลับยาก

ถาม : อุษา / แม่ฮ่องสอน
ดิฉันอายุ 64 ปี ไม่มีโรคประจำตัว มีอาการนอนหลับยาก แม้สภาพแวดล้อมที่บ้านจะเงียบสงบก็ยังมีอาการดังนี้

1. นอนหลับยาก ต้องใช้เวลาประมาณ 1-2 ชั่วโมงจึงจะหลับ และหลับได้เพียงครึ่งถึง 1 ชั่วโมง ตื่นแล้วจะหลับต่ออีกครั้งตอนใกล้สว่าง หรือบางวันก็ไม่หลับอีกเลย (ตอนกลางวันไม่มีความรู้สึกง่วง)

2. บางคืนนอนไม่หลับตลอดคืน เช้ามามีอาการเวียนศีรษะ บ้านหมุน และอาเจียน
ดิฉันแก้ปัญหาโดยไปปรึกษาแพทย์และรับยานอนหลับมากิน อ่านหนังสือธรรมะ นั่งสมาธิ ทำใจให้สงบ กินสมุนไพรและผักพื้นบ้าน เช่น ขี้เหล็ก ลำไยอบแห้ง แต่อาการยังเหมือนเดิม

ตอบ : นพ.สันต์ หัตถีรัตน์ 
 คุณอุษาต้องหาสาเหตุที่ทำให้นอนไม่หลับหรือหลับได้ไม่ดี แล้วแก้ที่สาเหตุนั้น เช่น
1. เมื่อเข้านอน สมองยังคิดอยู่ตลอดเวลา ทำให้นอนหลับยาก แก้ได้โดยการอ่านหนังสือ ดูโทรทัศน์ ฟังเทปเพลงหรือเสียงพระเทศน์ ฟังจนรู้สึกง่วงมากและนอนทันที (อย่าอาบน้ำ เพราะจะทำให้หายง่วงได้)

2. งีบหลับตอนกลางวันบ่อยหรือนานเกินไป หรือออกกำลังน้อยไป แก้โดยพยายามเคลื่อนไหวอยู่เสมอ ให้ร่างกายเมื่อยล้าพอสมควร กลางคืนจะหลับได้เร็วและนานขึ้น

3. นอนไม่เป็นเวลาหรือห่วงว่าจะนอนไม่หลับ แก้ได้เช่นเดียวกับข้อ 1 และให้คิดใหม่ว่า นอนไม่หลับก็ไม่เป็นไร ยังมีเวลาอีกมากที่จะหลับ แนะนำให้ฝึก "อานาปานสติ" และ "มรณสติ" ไปเรื่อยๆ จนหลับ

4. อาการเวียนศีรษะ บ้านหมุน อาเจียนหลังการนอนไม่หลับ หากเป็นบ่อยควรกินยาไดเมนไฮดรีเนต (dimenhydrinate) 1 เม็ดก่อนนอน จะช่วยให้หลับได้ดีขึ้น และป้องกันอาการดังกล่าวได้ (อ่านรายละเอียดเพิ่มเติมในหนังสือ "นอนไม่หลับ" สำนักพิมพ์หมอชาวบ้าน)