อาการแพ้ยา

สาเหตุ
      อาการแพ้ยา เกิดจากการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย ซึ่งทำหน้าที่มากเกินไป เพราะเข้าใจว่ายาที่ได้รับเข้าสู่ร่างกายเป็นสิ่งแปลกปลอม อาการแพ้ยาเป็นภาวะที่เกิดกับประชากรส่วนน้อยที่ได้รับยานั้น ๆ เพราะโดยทั่วไปแล้ว คนส่วนใหญ่สามารถใช้ยาได้อย่างปลอดภัยโดยไม่เกิดความผิดปกติใด ๆ อาการแพ้ยาอาจเกิดทันทีหลังจากได้รับยาเป็นครั้งแรก หรืออาจเกิดหลังจากได้รับยานั้นมาแล้วหลายครั้งก็ได้

อาการ
      ผู้ป่วยที่แพ้ยาส่วนใหญ่มักมีอาการเพียงเล็กน้อย เช่น อาการผื่นคัน หรือ ลมพิษ อย่างไรก็ตาม การแพ้ยาที่เกิดขึ้นอาจรุนแรงและเป็นอันตรายถึงชีวิตได้ ถ้าปฏิกิริยาการแพ้นั้นเกิดขึ้นทั่วร่างกาย ซึ่งได้แก่ภาวะที่เรียกว่า Anaphylaxis (อะ-นา-ไฟ-แลก-ซิส) โดยการแพ้ในรูปแบบนี้จะเกิดขึ้นทันทีที่ผู้ป่วยได้รับยาอาการแสดงของภาวะนี้ได้แก่ อาการหายใจติดขัด หลอดลม ตีบและเกร็ง รวมทั้งมีความดันโลหิตต่ำและอาจช็อคได้ ถ้าไม่ได้รับการแก้ไขทันเวลาอาจทำให้เป็นอันตรายถึงชีวิต

ยาที่มักเป็นสาเหตุให้ผู้ป่วยแพ้

• ยาปฏิชีวนะ(ฆ่าเชื้อ-แก้อักเสบ) เช่น ยาในกลุ่ม เพนนิซิลิน เซปฟาโลสปอริน ซัลโฟนาไมด์ คลอแรมเฟนนิคอล
• ยาหัวใจ เช่น กลุ่มยาที่ยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ ACE ยาอะมิโอดาโรน ยาเมทิลโดปา
• ยาระงับความรู้สึก (ยาชาเฉพาะที่/ยาสลบ)
• แอสไพรินและยาที่คล้ายกัน เช่น ยาไดโคลฟีแนค ยาไอบูโพรเฟน ยาอินโดเมธาซิน
• ยามะเร็ง เช่น ซิสพลาติน ไซโคลฟอสฟาไมด์ เมโทรเทรกเซท
• วัคซีน
• สารกันเสียที่ใส่ในยา/อาหาร/เครื่องสำอาง เช่น กลุ่มพาราเบน เบนซาลโคเนียมคลอไรด์
• ยากันชัก ยาฆ่าเชื้อวัณโรค เป็นต้น

การรักษา
      เมื่อเกิดอาการแพ้ยา ต้องรีบหยุดยาที่เป็นสาเหตุทันที และให้ยาแก้แพ้ (ยาต้านฮิสตามีน) เพื่อรักษาอาการแพ้ที่เกิดขึ้น กรณีแพ้ยารุนแรงต้องนำผู้ป่วยส่งโรงพยาบาลเพื่อให้ยาสเตียรอยด์ และยาอะดรีนาลีนเพื่อช่วยชีวิตทันที

การป้องกันการแพ้ยา
      ยาทุกขนานสามารถทำให้ผู้ป่วยแพ้ได้ทั้งสิ้น แม้กระทั่งยาที่มีการใช้อย่างแพร่หลายและเป็นที่ยอมรับในเรื่องความปลอดภัย เช่น ยาพาราเซตามอล ก็สามารถทำให้ผู้ป่วยแพ้ได้เช่นกัน ดังนั้น เพื่อลดโอกาสเสี่ยงในการแพ้ยา จึงควรใช้ยาเฉพาะที่จำเป็นเท่านั้น ไม่ควรใช้ยาพร่ำเพรื่อหรือนำยาของคนอื่นมาใช้ เว้นแต่จะได้ปรึกษากับแพทย์หรือเภสัชกรว่าสามารถใช้ได้อย่างปลอดภัย สำหรับผู้ป่วยที่แพ้ยา เพื่อป้องกันการได้รับยาที่แพ้หรือยาในกลุ่มเดียวกับยาที่แพ้ซ้ำ ควรจดชื่อยาที่แพ้พกติดตัวไว้เพื่อแจ้งกับแพทย์หรือเภสัชกรทุกครั้งที่พบแพทย์หรือรับยา เพื่อความปลอดภัยของตัวท่านเอง และหากจะรับประทานยาใด ๆ ก็ตาม ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนทุกครั้ง

*ศูนย์ข้อมูลยา (Drug Information Service) Tel:+662667 1480 E-mail: [email protected]