ติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจ

ถาม : พงษ์ศักดิ์/ฉะเชิงเทรา

หากติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจ ผู้ป่วยสามารถดูแลตนเองได้หรือไม่

ตอบ : นพ.ปารยะ อาศนะเสน

โรคติดเชื้อระบบทางเดินหายใจชนิดเฉียบพลัน มีอยู่หลายโรคด้วยกัน ตั้งแต่จมูกอักเสบ ไซนัสอักเสบ โรคคอหรือต่อมทอนซิลอักเสบ รวมถึงโรคหลอดลมอักเสบ ส่วนใหญ่เกิดจากเชื้อไวรัส ซึ่งผู้ป่วยมักจะหายได้เองภายใน ๗-๑๐ วัน โดยไม่ต้องกินยาต้านจุลชีพ ถ้าผู้ป่วยดูแลตัวเองอย่างถูกต้องและเหมาะสม

สำหรับผู้ป่วยที่มีอาการคัดจมูก น้ำมูกไหล ควรหลีกเลี่ยงอากาศเย็น โดยเฉพาะแอร์ และหลีกเลี่ยงการดื่มน้ำเย็นหรืออาบน้ำเย็น เนื่องจากอากาศที่เย็น จะทำให้ร่างกายมีภูมิต้านทานต่อการติดเชื้อลดลง ทั้งยังกระตุ้นเยื่อบุจมูกให้อักเสบมากขึ้น เกิดจากการคัดจมูก คัน จาม หรือมีน้ำมูกไหลมากขึ้น รวมทั้งยังกระตุ้นหลอดลม ทำให้หลอดลมหดตัว มีอาการไอและมีเสมหะได้

นอกจากนั้น ควรปิดปากและจมูกเวลาไอหรือจามด้วยผ้าเช็ดหน้า และดื่มน้ำอุ่นบ่อยๆ เนื่องจากน้ำเป็นยาละลายน้ำมูกหรือเสมหะที่ข้นเหนียวได้ดีที่สุด 

ถ้ามีอาการเจ็บคอหรือระคายคอ ควรกินอาหารอ่อนๆ เช่น โจ๊ก หรือข้าวต้มที่ไม่ร้อนเกินไป หลีกเลี่ยงอาหารที่ปรุงด้วยการผัดหรือทอด และทำความสะอาดคอบ่อยๆ โดยเฉพาะหลังกินอาหารด้วยการแปรงฟัน หรือกลั้วคอด้วยน้ำเกลืออุ่นๆ หรือน้ำเปล่าหลังอาหารทุกมื้อ เพราะแบคทีเรียที่เกิดจากเศษอาหารตกค้างในช่องปากและลำคอ อาจทำให้คออักเสบมากขึ้นได้

ผู้ป่วยควรหลีกเลี่ยงสาเหตุที่ทำให้มีการติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจด้วย เช่น ความเครียด การนอนหลับพักผ่อนไม่เพียงพอ การสัมผัสกับผู้ป่วย หรืออากาศที่มีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว และควรอยู่ในที่ที่อากาศถ่ายเทสะดวก พักผ่อนให้เพียงพอ

การออกกำลังกายนอกจากจะช่วยให้อาการต่างๆ ดีขึ้นอย่างรวดเร็วแล้ว ยังสามารถป้องกันไม่ให้การติดเชื้อนั้นเป็นซ้ำ หรือลุกลามแพร่กระจายไปสู่ผู้อื่นด้วย