ทอนซิลอักเสบ

ทอนซิลอักเสบ

ผู้ถาม นันทพงษ์/กรุงเทพฯ
อยากทราบสาเหตุของการเกิดต่อมทอนซิลอักเสบและวิธีการรักษา

ผมมีหลานชายอายุประมาณ ๗ ขวบ มักจะป่วยด้วยอาการเจ็บคอ และมีไข้ร่วมด้วยบ่อยๆ จึงพาไปหาหมอ ทำให้ทราบว่าเป็นต่อมทอนซิลอักเสบ ผมจึงอยากเรียนถามคุณหมอเกี่ยวกับโรคนี้ครับ

๑. ต่อมทอนซิลอักเสบเกิดจากอะไร

๒. จะมีอาการรุนแรงหรือไม่อย่างไร

๓. มีโรคแทรกซ้อนอะไรบ้างหรือเปล่า

๔. การรักษาจะใช้วิธีใด

ขอขอบพระคุณในความกรุณาของคุณหมออย่างมากครับ
 

ผู้ตอบ นพ.สาฑิตย์ ชัยประสิทธิกุล 

๑. ทอนซิล เป็นเพียงการเรียกชื่อแบบย่อๆ ของกลุ่มเนื้อเยื่อน้ำเหลืองซึ่งเป็นที่ชุมนุมของเม็ดเลือดขาวเป็นจำนวนมาก เพื่อทำหน้าที่ร่วมกันเป็นภูมิคุ้มกันให้กับบริเวณลำคอ ในช่วงวัยเด็กภูมิคุ้มกันยังมีน้อย ทำให้เนื้อเยื่อกลุ่มนี้มีการตอบสนองต่อการติดเชื้อไวมาก โดยเฉพาะช่วงอายุระหว่าง ๓-๑๐ ปี ทำให้เด็กมักเป็นไข้และเจ็บคอบ่อย

๒. มักมีอาการคล้ายกันในการติดเชื้อไวรัสและแบคทีเรีย คือ จะมีไข้และเจ็บคอเป็นอาการสำคัญ แต่การติดเชื้อแบคทีเรียมักจะเจ็บคอรุนแรงกว่าทอนซิลจะบวมแดงมากกว่า อาจอักเสบรุนแรงจนเป็นหนองได้

๓. เชื้ออาจลุกลามทำให้เกิดฝีในลำคอ เกิดหูชั้นกลางอักเสบ ไซนัสอักเสบ หลอดลมอักเสบ ปอดอักเสบ นอกจากนั้นทอนซิลอักเสบที่เกิดจากแบคทีเรียที่เรียกว่า สเตรปโตค็อกคัส (streptococcus) ซึ่งเป็นสาเหตุที่ทำให้เจ็บคอบ่อยนั้น ต้องได้รับการรักษาด้วยยาปฏิชีวนะอย่างน้อย ๑๐ วัน เพื่อกำจัดอัตราเสี่ยงต่อการเกิดโรคกรวยไตอักเสบและโรคหัวใจรูมาติก ซึ่งเป็นปฏิกิริยาแทรกซ้อนที่เกิดตามหลังทอนซิลอักเสบทุเลาแล้วได้

๔. แพทย์จะรักษาด้วยการผ่าตัด เมื่อพบว่าเกิดเป็นฝีรอบต่อมทอนซิล หรือมีอาการอักเสบบ่อยมาก จนเสียงานหรือหยุดเรียนบ่อย หรือทอนซิลเกิดโตมากจนอุดกั้นทางเดินหายใจ ทำให้หายใจลำบาก โดยเฉพาะทำให้เกิดภาวะหยุดหายใจขณะหลับ

เมื่อผ่าตัดทอนซิลแล้ว ไม่ต้องกลัวว่าจะไม่มีเนื้อเยื่อที่จะคอยสกัดจับเชื้อโรคที่จะผ่านเข้ามาทางลำคอ เพราะร่างกายยังมีกลไกอื่นๆ อีกมาก ไว้คอยต่อสู้กับเชื้อโรค