• ขนาดตัวอักษร  Normal size text | Increase text size by 10% | Increase text size by 20% | Increase text size by 30%

ความดันเลือดต่ำ

ความดันเลือดต่ำ

ผู้ถาม กชกร/กรุงเทพฯ
ความดันต่ำ มีสาเหตุ อาการ และการดูแลรักษาให้หายขาดอย่างไรบ้างคะ

ดิฉันอายุ ๒๘ ปี สูง ๑๕๖ เซนติเมตร น้ำหนัก ๔๒ กิโลกรัม มีโรคประจำตัวเกี่ยวกับความดันต่ำ คือ เวลานั่งยองๆ นานๆ เวลาลุกขึ้นยืนจะมีอาการหน้ามืด แล้วก็จะล้ม ดิฉันจึงไปพบหมอ จึงได้ยามากินเพื่อเพิ่มความดัน ดิฉันอยากเรียนถามคุณหมอดังนี้ค่ะ

๑. ความดันต่ำเกิดจากอะไร ทำไมจึงมีอาการมึนหัวเวลาลุกขึ้นยืนด้วยคะ

๒. ควรดูแลรักษาตนเองอย่างไรบ้างคะ

๓. ต้องกินยาเพิ่มความดันไปตลอดหรือเปล่าคะ

๔. จะสามารถหายขาดหรือไม่ และมีอันตรายไหมคะ

ขอความกรุณาคุณหมอช่วยตอบให้ด้วยนะคะ
 

ผู้ตอบ นพ.สมเกียรติ แสงวัฒนาโรจน์
คุณคงเป็นคนผอม เพราะหนักเพียง ๔๒ กิโลกรัม และสูง  ๑๕๖ เซนติเมตร เมื่อคำนวณดูค่า body mass index (BMI) โดยใช้สูตร BMI = น้ำหนักเป็นกิโลกรัม/(ส่วนสูงเป็นเมตร)๒ = ๔๒/(๑.๕๖) ได้เท่ากับ ๑๗.๒๕  ซึ่งค่าปกติอยู่ระหว่าง ๒๐-๒๕ กิโลกรัม/เมตร น้ำหนักที่ควรจะเป็นอยู่ระหว่าง ๔๘-๖๐ กิโลกรัมครับ ความดันเลือดที่ต่ำอาจจะเกี่ยวข้องกับน้ำหนักตัวที่น้อยก็ได้ครับ เพราะพบว่าผู้ป่วยความดันเลือดสูงที่สามารถลดน้ำหนักลง ความดันเลือดก็จะลดต่ำลงได้ด้วย และความดันเลือดจะสูงขึ้นเมื่อน้ำหนักตัวเพิ่มขึ้น ผมขอตอบปัญหาเป็นข้อๆ ดังนี้ครับ

๑. ความดันเลือดต่ำไม่ใช่โรค ถ้าไม่ก่อให้เกิดอาการหรืออาการแสดงของการขาดเลือดสู่อวัยวะต่างๆ โดย ทั่วไปจะถือความดันเลือดตัวบน (systolic) ต่ำกว่า ๑๐๐ มิลลิเมตรปรอทเป็นความดันเลือดต่ำ ในคนบางคนโดยเฉพาะคนผอมอาจมีความดันเลือดเพียง ๙๐/๖๐ มิลลิเมตรปรอท โดยไม่เกิดความผิดปกติอันใด ตรงกันข้ามกับคนที่อยู่ในภาวะช็อกที่มีความดันเลือดต่ำ จะมีอาการชีพจรเร็วเบา หายใจเร็ว ผิวหนังเย็นชื้นหรือเขียว ความรู้สึกตัวเปลี่ยนแปลงไป(อาจกระสับกระส่าย สับสน ซึม จนถึงหมดสติ) และปัสสาวะน้อย ถ้าไม่รับการรักษา อาจถึงแก่ชีวิต

ในกรณีของคุณคงเป็นความดันเลือดต่ำจากน้ำหนักตัวน้อย แต่อาการมึนหัวเวลาลุกขึ้นยืนอาจเกี่ยว หรือไม่เกี่ยวกับความดันเลือดต่ำก็ได้ จะรู้ได้โดยการวัดความดันเลือดในขณะนั่ง แล้ววัดความดันเลือดขณะที่ยืนขึ้นทันทีและหลังจากยืนขึ้น ๒ นาที ถ้าวัดแล้วพบว่าความดันในท่ายืนต่ำกว่าในท่านั่งมากกว่า ๑๐ มิลลิเมตรปรอท แสดงอาการมึนหัวน่าจะเกิดจากความดันต่ำจริง ซึ่งเกิดจากเลือดไปเลี้ยงสมองไม่พอ เพราะความดันเลือดจะต้องสูงขึ้นเวลายืนขึ้น ถึงจะมีเลือดไปเลี้ยงสมองได้พอ แต่ถ้าความดันเลือด ในท่านั่งและยืนไม่ต่างกัน อาการดังกล่าวคงไม่ได้เกิดจากความดันต่ำ จึงควรจะต้องพบแพทย์เพื่อวินิจฉัยหาสาเหตุอื่นต่อไป

๒. ผมคิดว่าคุณควรเพิ่มน้ำหนักอย่างน้อย ๒-๓ กิโลกรัม จะทำให้อาการมึนหัวเวลาลุกขึ้นจากความดันต่ำหายไปได้ ถ้าคุณดื่มนมสดได้ก็ควรดื่มวันละ ๑-๒ แก้วทุกวัน โดยเฉพาะก่อนนอน ถ้าดื่มไม่ได้เพราะจะท้องเสีย ก็ให้ลองดื่มวันละ ๑-๒ ช้อนโต๊ะเพิ่มขึ้นทุกวัน คุณควรออกกำลังกายประมาณ ๒๐-๓๐ นาทีต่อวัน จะเป็นการวิ่ง โดดเชือก ถีบจักรยาน ว่ายน้ำ เต้นแอโรบิก หรือเล่นกีฬากลางแจ้งอะไรก็ได้ครับ นอนหลับให้เพียงพออย่างน้อย ๘ ชั่วโมงต่อวัน ไม่เครียดกับการงานมากเกินไป มีเวลาพักผ่อนหย่อนใจ เพื่อที่จะเพิ่มการอยากอาหาร หรืออาจต้องตรวจอุจจาระเพื่อหาพยาธิในทางเดินอาหาร ซึ่งเป็นสาเหตุให้คุณมีน้ำหนักน้อย

๓. คุณคงไม่ต้องกินยาเพิ่มความดันเลือดไปตลอด ถ้าคุณแก้ต้นเหตุที่ทำให้ความดันต่ำได้ ซึ่งผมคิดว่า การที่น้ำหนักน้อยน่าจะเป็นสาเหตุครับ

๔. คุณสามารถจะหายจากความดันเลือดต่ำและอาการมึนหัวเวลาลุกขึ้นได้ ถ้าหาสาเหตุและแก้ไขสาเหตุนั้นได้ การปฏิบัติตัวที่ผมแนะนำให้เพิ่มน้ำหนักคงไม่เกิดผลเสีย อะไรแก่ร่างกาย แต่ตรงกันข้ามจะทำให้ร่างกายคุณแข็งแรงขึ้น

ถ้าได้ผล คุณก็จะสามารถหายขาดได้ โดยไม่ต้องพึ่งยา สำหรับความดันเลือดต่ำและมึนหัวคงจะไม่เกิดอันตรายมากมาย ยกเว้นอุบัติเหตุที่เกิดจากอาการหน้ามืด เป็นลม เช่น ล้มลงหัวฟาดพื้น หรือบาดเจ็บ เป็นต้น ดังนั้นจึงควรจะหลีกเลี่ยงการเปลี่ยนท่าจากนั่งเป็นยืนเร็วๆ และถ้ามีอาการเวียนหัวหรือจะเป็นลมให้รีบนั่งหรือนอนลง จะทำให้เลือดไปเลี้ยงสมองได้ดีขึ้น