ต้อเนื้อ

- สุภา/กรุงเทพฯ : ผู้ถาม
ปัจจุบันดิฉันอายุ 52 ปี ทำอาชีพค้าขายอยู่กับบ้านค่ะ ดิฉันมีปัญหาที่จะปรึกษาคุณหมอคือ ดิฉันเป็นต้อเนื้อค่ะ ไปหาหมอที่โรงพยาบาล คุณหมอบอกว่า เป็นต้อเนื้อระยะเริ่มต้น คุณหมอบอกว่าไม่ต้องลอก เพราะไม่เป็นไร

ตาของดิฉันมีลักษณะก้อนขุ่นขาวเล็กที่กระจกตาดำ บริเวณหัวตา ตรงประมาณ 9 นาฬิกา
เมื่อตอนที่ไปหาคุณหมอที่โรงพยาบาล คุณหมอได้ให้ยามาหยอดตา เพราะดิฉันมีอาการเคืองตาและแสบตา หยอดได้ประมาณ 5 วันก็หายค่ะ
 
ดิฉันรบกวนถามคุณหมอว่า
1. หากใช้ยาหยอดตาเป็นประจำทุกครั้งที่มีอาการเคืองหรือแสบตา จะเป็นอันตรายต่อกระจกตาดำหรือไม่
2. ฝ้าขุ่นขาวก้อนเล็กๆ ที่กระจกตาดำจะขยายใหญ่ขึ้นไหม
3. ดิฉันกลัวถูกลอกตา จะป้องกันอย่างไรดีคะ

- นพ.สุรพงษ์ ดวงรัตน์ : ผู้ตอบ
1. ไม่น่าจะมี ถ้ายาที่หยอดไม่มีปฏิชีวนะ หรือสตีรอยด์ ซึ่งทั้ง 2 อย่างนี้ถ้าผสมปนอยู่ในยาหยอดจะมีฤทธิ์ฆ่าเชื้อแบคทีเรีย (ไม่เกี่ยวกับ เชื้อรา) และลดอาการอักเสบแบบภูมิแพ้ ถ้าใช้นานๆ โดยไม่ได้รับการตรวจตาจากจักษุแพทย์ อาจมีผลทำให้เกิดการอักเสบที่กระจกตาดำได้ง่าย อีกทั้งยาที่ผสมสตีรอยด์ยังอาจทำให้ความดันลูกตาเพิ่มขึ้นจนเกิดต้อหินในบางคน

                                                        

ดังนั้น ยาที่คุณหมอให้คุณมาหยอดคงเป็นจำพวกสมานอาการ (Astingent) และมีฤทธิ์ทำให้อาการคั่งของเลือดที่มาเลี้ยงบริเวณเยื่อตา หดตัว อาการเคืองๆ แสบๆ จะทุเลาลงขณะที่ยากำลังออกฤทธิ์ การหยอดเป็นประจำจึงมีอันตรายต่อเยื่อตาและกระจกตาดำน้อยมาก กล่าวอีกนัยหนึ่งก็ว่า แทบไม่มีเลย

2. ถ้าเป็นต้อเนื้อตามที่คุณหมอบอกก็คงมีสิทธิ์ที่จะโตขึ้นตามวันเวลา ที่ว่าโตขึ้นนี้หมายถึงต้อจะคืบคลานเข้าไปในบริเวณกระจกตาดำมากขึ้นเรื่อยๆ ก้อนที่คุณบอกมานี้คงจะไม่ใช่ก้อนกลมๆ คงเป็นรูปสามเหลี่ยมเล็กๆ เกาะอยู่บริเวณขอบตาดำ ตำแหน่ง 9 นาฬิกา (ตามหน้าปัดนาฬิกา) ซึ่งเป็นตำแหน่งที่อยู่ของต้อเนื้อกับต้อลม ก้อนสามเหลี่ยมเล็กๆ ที่เป็นต้อเนื้อนี้ยอดของสามเหลี่ยมจะชี้ไปทางกึ่งกลางกระจกตาดำเสมอ เพื่อที่จะพุ่งตรงไปบริเวณนั้นตามวันเวลาที่ผ่านไปอย่างเชื่องช้าเป็นปีๆ

ถ้าก้อนที่คุณว่าไม่ใช่รูปสามเหลี่ยมดังกล่าว มีลักษณะเป็นก้อนนูนเหลืองๆ จนบางคนมีก้อนชนิดนี้ เหมือนเมล็ดข้าวสาร จึงเรียกว่า “ต้อลม” หรือ “ต้อข้าวสาร” เป็นเสมือนแฝดพี่แฝดน้องกับต้อเนื้อ เพราะต้นกำเนิดการเกิดมาจากสิ่งคล้ายๆกัน คือโดนลม ฝุ่น ไอความร้อน และแสงแดดจัดๆ ที่อุดมด้วยอัลตราไวโอเลต อีกทั้งควันไฟ จนกระทั่งรวมไปถึงพันธุกรรม
 
ความประพฤติของต้อ 2 ชนิดนี้ไม่เหมือนกัน ถ้าเป็นต้อเนื้อจะเดินหน้าเข้าตาดำไปเรื่อยๆ ส่วนต้อลมจะ ไม่เข้าตาดำ แต่จะโตขึ้นได้ถ้าอักเสบ หรือโดนกระทบจากสาเหตุดังกล่าวซ้ำซาก มีอาการแสบๆ เคืองๆ และแดง

3. ต้อเนื้อมีวิธีการรักษาให้หายขาด หรือเกือบหายขาดวิธีเดียว คือ ผ่าตัดลอกออก ใช้ยาชาหยอดและฉีดใต้ต้อเฉพาะที่เพียงเล็กน้อยใช้เวลาการผ่าตัดประมาณ 10 ถึง 15 นาที โอกาสคืนตัวกลับมาเป็นได้อีกเสมอ โดยเฉพาะต้อที่เป็นค่อนข้างหนา แผ่นใหญ่ และคนไข้อายุน้อยถ้าในคนสูงอายุ 50 ถึง 60 ปีขึ้นไป ต้อมักจะเป็นแผ่นบางใส การคืนตัวเป็นซ้ำหลังลอกค่อนข้างน้อย
 
ถ้าไม่อยากลอก ก็ต้องใช้ยาหยอดลดอาการอักเสบ แดง เคือง เป็นครั้งคราวไป แต่ต้อก็จะโตไปไม่หยุด การป้องกันไม่ให้ต้องลอก ไม่มีแต่จะให้ต้อโตช้าลงคงพอจะแนะนำเพียงว่าอย่าพยายามให้โดนสิ่งที่เป็น ต้นเหตุดังกล่าวซ้ำซากแล้วกัน

อย่ากลัวการผ่าตัดลอกต้อเนื้อเมื่อคุณถูกลอกอยู่บนเตียงผ่าตัด คุณหมอทำเสร็จเรียบร้อยแล้ว คุณจะไม่รู้ตัวเลยว่าทำเสร็จแล้ว เพราะไม่รู้สึกอะไรเลยจนนิดเดียว (ตามคำพูดของคนไข้ที่ได้รับการผ่าตัดแล้วทุกคน และทุกคนก็กลัวการผ่าตัดอย่างคุณ นี่แหละครับ)