การใช้วัคซีน OPV แบบ multi dose ในผู้ป่วยเด็ก

ถาม  :  การนำ OPV แบบ multi dose มาหยอดผู้ป่วยเด็ก 1 รายแล้วรีบนำไปเก็บในตู้เย็น potency  ของวัคซีนจะ loss ไปมากหรือไม่.ทำไมเมื่อเปิดแล้วให้ทิ้งไปเลยใน 24 ชั่วโมง ทำไมถึงนำมาใช้อีกไม่ได้ใน 2-3 วันถัดไป.

                                                                                                                                               สมาชิก

ตอบ  :  โปลิโอวัคซีนชนิดกิน เป็นเชื้อไวรัสที่ยังมีชีวิต 3 ซีโรทัยพ์ ซีโรทัยพ์ 1 มี 1 ล้านหน่วย ซีโรทัยพ์ 2 มี 1 แสนหน่วย และซีโรทัยพ์ 3 มี 6 แสนหน่วยการเก็บไว้ในอุณหภูมิลบ 20 ^๐ ซ.อยู่ได้นาน 2 ปี ถ้าอุณหภูมิ 0 ^๐ ซ.อยู่ได้นานกว่า 6 เดือน มีการสูญเสียไวรัสไป 0.47 log หรือ 10 ^0.47 หน่วย และ 0.65 logหรือ 10 ^0.65  หน่วยต่อปีตามลำดับ ถ้าทิ้งไว้ที่ 22 ^๐ ซ.จะสูญเสียไป 1.5 log หรือ 10^1.5 หน่วยใน 21 วันถ้าทิ้งไว้ 37 ^๐ ซ. นาน 3 วัน เชื้อสูญเสียไปหมด.

ดังนั้นการนำออกมาจากตู้เย็น (0 ถึง 8 ^๐ ซ.) มาใช้ในอุณหภูมิ 30 ถึง 37 ^๐ ซ. ไม่กี่นาทีก็คงสูญเสียเชื้อวัคซีนไวรัสไปบ้าง แต่ก็น่าจะเพียงพอต่อการกระตุ้นการสร้างภูมิคุ้มกัน.

อย่างไรก็ตาม การที่แนะนำว่าไม่ควรเก็บวัคซีนโปลิโอไว้เมื่อเปิดใช้แล้ว เป็นเพียงป้องกันวัคซีนมิให้ contaminate หรือปนเปื้อนเชื้อโรคอื่นอันจะมีผลรบกวนการสร้างภูมิคุ้มกันต่อโปลิโอได้.

เอกสารอ้างอิง
 1. Sokhey J, Gupta CK, Sharma B, Singh H. Stability of oral polio vaccine at different temperatures. Vaccine 1988;6(1):12-3.

 2. Melnick JL. Thermostability of poliovirus and measles vaccines. Dev Biol Stand 1996;87:155-60. Review.

 3. Mirchamsy H, Shafyi A, Mahinpour M, Nazari P. Stabilizing effect of magnesium chloride and sucrose on Sabin live polio vaccine. Dev Biol Stand 1978;41:255-7.

นิรันดร์ วรรณประภา พ.บ.,รองศาสตราจารย์ ภาควิชากุมารเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล, มหาวิทยาลัยมหิดล
สุรางค์ เจียมจรรยา พ.บ. ,ศาสตราจารย์, ภาควิชากุมารเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี,มหาวิทยาลัยมหิดล