วัคซีนไข้หวัดใหญ่กับไข้หวัดนก

ถาม   :   อยากเรียนถามว่าวัคซีนไข้หวัดใหญ่ ช่วยป้องกันไข้หวัดนกได้อย่างไร.

                                                                                                                                       สมาชิก

ตอบ   :   เชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่เป็นสาเหตุสำคัญของการติดเชื้อทางเดินหายใจเชื้อนี้มีการเปลี่ยนแปลงสายพันธุ์ได้ง่ายจึงต้องมีการพิจารณาสายพันธุ์ที่ทำวัคซีนใหม่ขึ้นทุกปี. วัคซีนจะประกอบด้วยเชื้อไวรัส 3 สายพันธุ์ เป็นสายพันธ์เอ 2 สายพันธุ์ และสายพันธุ์บี 1 สายพันธุ์. อาจใช้เป็นวัคซีนจากเชื้อตาย (inactivated) หรือเชื้อเป็นที่ทำให้อ่อนลง (live attenuated). องค์การอนามัยโลกจะประกาศสายพันธุ์ที่ใช้ในการทำวัคซีนทุกปี ในประเทศไทยใช้วัคซีนตาย แนะนำให้ฉีดก่อนเข้าฤดูฝน โดยให้ในเด็กอายุ 6 เดือน-9 ปี ฉีด 2 เข็มห่างกัน 1 เดือน. สำหรับการฉีดครั้งแรก เด็ก อายุมากกว่า 9 ปี และผู้ใหญ่ฉีดเข็มเดียว หลังจากนั้นต้องฉีดซ้ำทุกปี ปีละ 1 เข็ม จึงสามารถป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่ได้.

ไข้หวัดนก (Avian flu หรือ Bird flu) เป็น เชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์เอ แต่เกิดในสัตว์ปีก.ในระยะ 3-4 ปีนี้มีการระบาดมาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงฤดูหนาว ซึ่งเป็นช่วงที่มีการอพยพของนกป่าทำให้มีความกังวลเรื่องการเกิดข้ามสายพันธุ์กับเชื้อไข้หวัดใหญ่ในคน (reassortment) จนอาจเกิดระบาดใหญ่ได้.
ดังนั้นจึงมีความพยายามให้มีการฉีดวัคซีนไข้หวัดใหญ่เพิ่มขึ้นโดยเฉพาะกลุ่มที่มีความเสี่ยงแม้วัคซีนไข้หวัดใหญ่นี้ไม่ได้ป้องกันโรคไข้หวัดนก แต่ป้องกันไข้หวัดใหญ่ในคนจึงลดโอกาสที่จะเกิดการข้ามสายพันธุ์และการระบาดใหญ่ได้. อย่างไรก็ตามวัคซีนนี้มีราคาแพงและมีปริมาณจำกัดจึงต้องมีการพิจารณาการฉีดให้เหมาะสม.

นวภรณ์ วิมลสาระวงค์ ภ.บ.,กลุ่มงานเภสัชกรรม ,สถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติมหาราชินี
ศักดิ์ชัย วงศกิตติรักษ์ พ.บ.,จักษุแพทย์, คณะแพทยศาสตร์, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์