Skip to main content
ข้อมูลสุขภาพ มูลนิธิหมอชาวบ้าน
menu

Login Pop

  • เข้าสู่ระบบ
    • ลืมรหัสผ่าน
search
  • เว็บหลักหมอชาวบ้าน
  • สำนักพิมพ์หมอชาวบ้าน
  • มูลนิธิหมอชาวบ้าน
  • หน้าแรก
  • ดูแลสุขภาพด้วยตัวเอง
  • บทความสุขภาพน่ารู้
  • สื่อสุขภาพ
  • คำถามสุขภาพ
  • ข่าวสาร
  • ติดต่อหมอชาวบ้าน
  • ข้อปฏิเสธความรับผิดชอบ
หน้าแรก » บทความสุขภาพน่ารู้ » ปริศนาคลีนิค
  • ขนาดตัวอักษร  Normal size text | Increase text size by 10% | Increase text size by 20% | Increase text size by 30%

ปริศนาคลีนิค

โพสโดย somsak เมื่อ 1 เมษายน 2552 00:00

รายที่ 1
ชายอายุ 36 ปี มาด้วยไข้สูง ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ 6 วัน มีเสมหะและน้ำมูกใส ไอมาก ไม่หอบเหนื่อย และตาแดงทั้ง 2 ข้าง. 2 วันก่อน ผู้ป่วยมีผื่นแดงไม่คัน เริ่มขึ้นที่หน้าผากก่อน แล้วลามลงมาที่ลำตัวแขนและขาในเวลา 2 วัน. การตรวจร่างกายพบว่ามี conjunctivitis, generalized maculopapular rash (ภาพที่ 1) และรอยโรคภายในกระพุ้งแก้มข้างขวา (ภาพที่ 2).

คำถาม
1. ลักษณะที่พบในภาพที่ 2 เรียกว่าอะไร.
2. จงให้การวินิจฉัย.
3. บอกวิธีป้องกันโรคดังกล่าว.



รายที่ 2
กรณีศึกษานี้ประกอบด้วยผู้ป่วย 3 รายดังนี้
รายที่ 1 ชายอายุ 16 ปี สังเกตเห็นผื่นที่ฝ่ามือฝ่าเท้า (ภาพที่ 3) ไม่คัน เป็นมา 2 สัปดาห์ มีแผลที่อวัยวะเพศ.

รายที่ 2 ชายอายุ 23 ปี สังเกตเห็นผื่นที่ฝ่ามือฝ่าเท้า (ภาพที่ 4) ไม่คัน เป็นมา 3 สัปดาห์ ไม่มีแผลที่อวัยวะเพศ.

รายที่ 3 ชายอายุ 31 ปี สังเกตเห็นผื่นตามตัวและที่ฝ่ามือฝ่าเท้า (ภาพที่ 5) ไม่คัน เป็นมา 2 สัปดาห์ ไม่มีแผลที่อวัยวะเพศ.

ผลการตรวจร่างกายทุกรายพบ papulo squamous eruptions ที่มีลักษณะดังนี้ ผื่นนูนหรือ ปื้นนูน ผิวเป็นขุยมัน รูปร่างวงรีหรือกลมสีทองแดง หรือแดง เนื้อแข็ง กระจายอยู่บนฝ่ามือและฝ่าเท้า. นอกจากนี้ รายสุดท้ายมีผื่นและปื้นรูปวงรี (macules and patches). ขนาด 2 ซม. สีชมพู ไม่เป็นขุยกระจายอยู่บนลำตัวและด้านในของแขนทั้ง 2 ข้างเป็นส่วนใหญ่.


คำถาม
1. จงให้การวินิจฉัยโรค.
2. จงให้การรักษา.


รายที่ 3
หญิงไทยคู่ อายุ 69 ปี ได้รับการตรวจร่างกายประจำปี ไม่พบความผิดปกติ ยกเว้นผลการตรวจภาพถ่ายทางรังสีที่ปรากฏดังภาพที่ 6.
 

คำถาม
1. ภาพถ่ายรังสีเป็นผลการตรวจด้วยวิธีอะไร.
2. จงบอกความผิดปกติที่พบ.
3. จงให้การวินิจฉัยโรค.

 

เฉลยปริศนาคลินิก
รายที่ 1

ผู้ป่วยรายนี้ มีอาการนำคือไข้ อาการทางระบบหายใจ และตาแดง แล้วตามด้วยผื่นแดงเริ่มขึ้นจากบริเวณศีรษะแล้วกระจายลงไปทั้งตัว ซึ่งเป็นลักษณะเด่นของโรคหัด (measles). อย่างไรก็ตาม ยังมีโรคติดเชื้อไวรัสอื่นๆ ที่อาจแสดงลักษณะคล้ายกันได้. การซักประวัติการได้รับวัคซีนและการตรวจร่างกายเพิ่มเติมจะช่วยให้สามารถวินิจฉัยทางคลินิกได้แม่นยำ มากขึ้น ถ้าสงสัยโรคหัดจะต้องมองหาจุด Koplik's (ภาพที่ 2) ซึ่งเป็นจุดขาวหรือเทาบนเยื่อบุกระพุ้งแก้ม (buccal mucosa) ใกล้บริเวณฟันกรามที่สอง ซึ่งเป็นลักษณะที่จำเพาะกับโรคหัดมาก จุด Koplik's ส่วนใหญ่มักปรากฏช่วงที่มีอาการนำ และมักจะหายไปหลังจากมีผื่นขึ้น. โรคหัดติดต่อง่ายมากโดยผ่านการหายใจเอาละอองที่มีเชื้อไวรัสหัดเข้าไป ในผู้ใหญ่มักจะมีอาการที่รุนแรงและมีภาวะแทรกซ้อนมากกว่าเด็ก เช่น ปอดอักเสบจากไวรัสหัด (measles pneumonia), ปอดอักเสบจากเชื้อแบคทีเรีย, หูน้ำหนวก, ไซนัสอักเสบ และสมองอักเสบ (encephalomye-litis).

ในผู้ป่วยที่ภูมิคุ้มกันแบบใช้เซลล์ (cell-mediated immunity) บกพร่อง เมื่อเป็นโรคหัดมักจะเป็นรุนแรงและมีโอกาสเสี่ยงสูงที่จะเสียชีวิตจากโรคหัดหรือภาวะแทรกซ้อน. โรคหัดสามารถป้องกันได้ด้วยการฉีดวัคซีนซึ่งปัจจุบันเป็นวัคซีนรวมหัด-คางทูม-หัดเยอรมัน (MMR) โดยตามโครงการวัคซีนของกระทรวงสาธารณสุข โดยจะเริ่มให้วัคซีนครั้งแรกแก่เด็กอายุ 9-12 เดือน (เริ่มปี พ.ศ. 2527) และให้กระตุ้นครั้งที่สองแก่เด็กชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 (เริ่มปี พ.ศ. 2539). ดังนั้น ในผู้ใหญ่ 25-30 ปีขึ้นไปที่ไม่มีภูมิคุ้มกันและไม่เคยฉีดวัคซีน (เกิดก่อนปี พ.ศ. 2527) จะมีโอกาสติดเชื้อสูงเมื่อสัมผัสผู้ป่วย. ผู้ที่ได้รับวัคซีนเพียงครั้งเดียวและไม่ได้รับการกระตุ้นเข็มสอง (เกิดก่อนปี พ.ศ. 2539) แม้จะมีระดับภูมิต้านทานในเลือดแต่ระดับภูมิต้านทานจะลดลงเรื่อยๆ ตามเวลาที่ผ่านไป ทำให้ไม่สามารถป้องกันโรคหัดได้ ซึ่งเป็นสาเหตุให้เกิดการระบาดของโรคหัดในผู้ใหญ่ได้. ดังนั้น ในผู้ใหญ่ที่ไม่เคยเป็นหัดควรฉีดวัคซีนสองเข็มห่างกันอย่างน้อย 4 สัปดาห์ หรือถ้าเคยฉีดแล้วแต่ไม่แน่ใจว่าฉีดครบ 2 เข็มหรือไม่ ก็ให้ฉีดกระตุ้นอีกเข็มได้ โดยเฉพาะผู้ที่มีโอกาสสัมผัสผู้ป่วยโรคหัดสูง เช่น บุคคลากรทางการแพทย์ ครู ขณะที่กำลังมีโรคหัดระบาดในชุมชน เป็นต้น.



รายที่ 2
1. ซิฟิลิสระยะที่สอง เพราะผลการทดสอบปฏิกิริยาน้ำเหลืองต่อการติดเชื้อซิฟิลิสเป็นบวกในผู้ป่วยทุกราย นอกจากนี้รายที่ 2 มีเลือดบวกไวรัสเอดส์ด้วย. ลักษณะสำคัญที่ช่วยในการวินิจฉัยคือผู้ป่วยให้ประวัติระยะเวลาพัฒนาผื่นสั้นก่อนมาพบแพทย์ และมีผื่นแบบ discoid papulosquamous  (มีสะเก็ด) สีทองแดง ที่ฝ่ามือฝ่าเท้า ซิฟิลิสระยะที่สองนี้ต้องวินิจฉัยแยกโรคในกลุ่ม papulosquamous diseases ที่มีโอกาสทำให้เกิดผื่นที่ฝ่ามือฝ่าเท้าได้หลายโรค เช่น psoriasis, lichen planus ซึ่งจะมีประวัติเรื้อรังมากกว่า ส่วนผื่นตามร่างกายต้องวินิจฉัยแยกกับผื่น viral exanthem, drug eruption เป็นต้น.

2. ในปัจจุบันพบผู้ป่วยซิฟิลิสระยะที่สองมาตรวจที่สถาบันโรคผิวหนังมากขึ้น ดังนั้น ทุกครั้งที่พบผู้ป่วยมาด้วยผื่นชนิดนี้ที่ฝ่ามือฝ่าเท้าต้องคิดถึงซิฟิลิสระยะที่สองไว้เสมอ.

เอกสารอ้างอิง
1. Fizpatrick's dermatology in general medicine (electronic version). Syphilis. 6nd edition. 2006, p. 234.



รายที่ 3
1. อัลตราซาวนด์ของตับ.

2. เงาคล้ายถุงน้ำบริเวณตับกลีบซ้าย segment 4 ขนาดประมาณ 4 ซม. สีดำมีเงาขาวด้านหลังของถุงน้ำ.

3. Cyst ขนาด 4 ซม. ในตับ segment 4 ซึ่งสนับสนุนด้วยการค้นพบเงาดังกล่าวซึ่งปรากฏ เป็นสีดำขอบชัดและมีเงาขาวด้านหลังของถุงน้ำ.

 

วิทยา หวังสมบูรณ์ศิริ พ.บ.,หน่วยโรคติดเชื้อ, ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์
โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล
สมนึก สังฆานุภาพ พ.บ.,รองศาสตราจารย์, หน่วยโรคติดเชื้อ, ภาควิชาอายุรศาสตร์, คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล
วลัยอร  ปรัชญพฤทธิ์ พ.บ.
กลุ่มงานไบโอเอ็นจิเนียริ่ง  สถาบันโรคผิวหนัง กรมการแพทย์
เจริญพิน   เจนจิตรานันท์ พ.บ.
แพทย์ผู้เชี่ยวชาญทางด้านรังสีวิทยา

 

ป้ายคำ:
  • ถามตอบปัญหาสุขภาพ
  • คุยสุขภาพ
  • ปริศนาคลินิก
  • นพ.วิทยา หวังสมบูรณ์ศิริ
  • ผศ.นพ.สมนึก สังฆานุภาพ
  • พญ.วลัยอร ปรัชญพฤทธิ์
  • พญ.เจริญพิน เจนจิตรานันท์
  • อ่าน 4,812 ครั้ง
  • พิมพ์หน้านี้พิมพ์หน้านี้
Skip to Top

คำถามสุขภาพ

  • ทั้งหมด
  • การแพทย์ทางเลือก
    • แพทย์แผนไทย
      • กดจุด
      • นวดไทย
    • แพทย์แผนจีน
  • ดูแลสุขภาพ
    • การดูแลผู้สูงอายุ
    • การปฐมพยาบาล
    • การรักษาเบื้องต้น
    • การใช้ยาสมุนไพร
    • คู่มือดูแลสุขภาพ
    • ยาและวิธีใช้
    • ตรวจสุขภาพด้วยตัวเอง
      • คำนวณค่า BMI
      • วินิจฉัยโรคเบื้องต้น
      • แนะนำการตรวจสุขภาพประจำปี
    • คุยสุขภาพ
      • กรณีศึกษา
      • ถามตอบปัญหาสุขภาพ
  • สุขภาพทางเพศและครอบครัว
    • การดูแลบุตร
    • แม่และเด็ก
    • การตั้งครรภ์
    • เรียนรู้เรื่องเพศและการวางแผนครอบครัว
  • สร้างเสริมสุขภาพ 3 อ. และป้องกันโรค
    • อาหาร
      • อาหาร 5 หมู่
      • อาหารของผู้่ป่วยโรคเรื้อรัง
        • ความดันสูง
        • หัวใจ
        • เกาต์
        • เบาหวาน
      • อาหารที่ควรหลีกเลี่ยง
      • อาหารป้องกันมะเร็ง
      • อาหารสมุนไพร
    • ออกกำลังกาย
      • วิ่ง เดิน ปั่นจักรยาน ว่ายน้ำ แอร์โรบิค แอร์โรบอคซิ่ง รำกระบอง ไทเก็ก ชี่กง โยคะ
    • อารมณ์
      • การทำสมาธิ
      • การพักผ่อน
      • การพัฒนา EQ
      • จิตอาสา/ ฉือจี้
  • พฤติกรรมอันตราย
    • พฤติกรรมเสี่ยงต่อสุขภาพ
    • อนามัยสิ่งแวดล้อม
    • อิริยาบถ
  • โรคและอาการ
    • โรคเรื้อรัง
      • กลุ่มอาการเมตาโบลิค
      • ความดันโลหิตสูง
      • ถุงลมปอดโป่งพอง
      • มะเร็ง
      • อัมพฤกษ์ อัมพาต
      • เบาหวาน
      • โรคข้อ/เกาต์
      • โรคทางจิตเวช เครียด หวาดระแวง
      • โรคหวัด ภูมิแพ้
      • โรคหัวใจ
      • โรคหืด
      • ไขมันในเลือดสูง/ผิดปกติ
      • ไตวาย
    • โรคตามระบบ
      • ระบบทางเดินอาหาร
      • โรคจากอุบัติเหตุ สารพิษ และสัตว์พิษ
      • โรคช่องปากและฟัน
      • โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์
      • โรคติดเชื้อ
      • โรคผิวหนัง
      • โรคพยาธิ
      • โรคระบบกระดูกและกล้ามเนื้อ
      • โรคระบบต่อมไร้ท่อ
      • โรคระบบทางอวัยวะเพศชาย
      • โรคระบบทางอวัยวะเพศหญิง
      • โรคระบบทางเดินปัสสาวะ
      • โรคระบบทางเดินหายใจ
      • โรคระบบประสาทและสมอง
      • โรคระบบไหลเวียนโลหิต
      • โรคหู ตา คอ จมูก
    • โรคจากการทำงาน
      • พิษภัยจากสารเคมี (ยาฆ่าเมลง/ สารตะกั่ว)
      • โรคจากฝุ่นและสารเคมีในโรงงาน
      • โรคจากสัตว์ เช่น ฉี่หนู
      • โรคจากอริยาบทที่ผิดสุขลักษณะ
      • โรคเส้นเอ็นอักเสบ/ นิ้วล็อค
  • อื่น ๆ

  • สนับสนุนสื่อสุขภาพออนไลน์หมอชาวบ้าน
  • สำนักพิมพ์หมอชาวบ้าน
  • คำแนะนำสำหรับประชาชน เรื่อง โรคจากเชื้อแบคทีเรีย อีโคไลชนิดรุนแรง
  • ผ่าตัดฟรีสำหรับเด็ก ที่เป็นโรคหัวใจ
  • สมาคมคนพิการแห่งประเทศไทย (สพท.)

แผนผังเว็บไซต์

  • หน้าแรก
  • ดูแลสุขภาพด้วยตัวเอง
  • บทความสุขภาพน่ารู้
  • สื่อสุขภาพ
  • คำถามสุขภาพ
  • ข่าวสาร
  • ติดต่อหมอชาวบ้าน
  • ข้อปฏิเสธความรับผิดชอบ

รวมลิงค์เครือข่าย

  • มูลนิธิหมอชาวบ้าน
  • สำนักพิมพ์หมอชาวบ้าน
  • สถาบันโยคะวิชาการ

สื่อสุขภาพ

  • คลิปสุขภาพ
  • หมอชาวบ้านรายเดือน
  • คลินิกรายเดือน
  • จดหมายข่าวย้อนหลัง
  • feed หมอชาวบ้าน
  • facebook หมอชาวบ้าน
  • youtube หมอชาวบ้าน
  • feed หมอชาวบ้าน
  • facebook หมอชาวบ้าน
  • twitter หมอชาวบ้าน
  • youtube หมอชาวบ้าน
สนับสนุนโดย สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) และสถาบัน ChangeFusion พัฒนาระบบโดย Opendream สัญญาอนุญาต cc by-nc-sa