การเก็บยาหยอดตาที่เปิดใช้แล้ว

Q   :    อยากทราบว่ายาหยอดตาที่เปิดใช้แล้ว จะสามารถเก็บไว้ใช้ได้นานเท่าใด

                                                                                                                           จิตรลดา ตาธรรมา

A   :    โดยทั่วไปการเก็บยาหยอดตา ก่อนการเปิดขวดใช้ครั้งแรกควรเก็บในตู้เย็นช่องธรรมดา (อุณหภูมิประมาณ 4 องศาเซลเซียส) และไม่ให้ยาถูกแสงแดดแรงๆ ยกเว้นมีการระบุวิธีเก็บยาเป็นอย่างอื่นที่บรรจุภัณฑ์ และเก็บไว้ใช้ได้นานเท่าที่มีระบุวันหมดอายุไว้ข้างขวด. สำหรับกรณีระบุไว้แต่วันผลิต มักแนะนำให้ใช้ภายในระยะเวลาไม่เกิน 3 ปีนับแต่วันผลิต. สำหรับยาหยอดตาที่เปิดใช้แล้ว โดยทั่วไปยาหยอดตาชนิดขวดจะมีการผสมสารป้องกันการเติบโตของเชื้อแบคทีเรีย (preservative) ซึ่งสารนี้อาจเริ่มเสื่อมประสิทธิภาพหลังการเปิดใช้ยาแล้ว 1 เดือน. ดังนั้น หลังการเปิดใช้ยาหยอดตาแล้ว ควรเก็บยาไว้ในตู้เย็นช่องธรรมดาเสมอ และป้องกันไม่ให้ถูกแสงแดด. เวลาหยอดตาต้องไม่สัมผัสบริเวณด้านในของฝาขวดหรือบริเวณปากหลอดยา และระวังปากหลอดยาสัมผัสกับเปลือกตาหรือขนตาของผู้ป่วย ไม่ใช้ยาหยอดตาร่วมกัน เขียนวันที่เปิดขวดยาไว้ข้างขวด หากยาเหลือไม่มาก เมื่อครบหนึ่งเดือนควรทิ้งยา โดยเฉพาะอย่างยิ่งยาจำพวกปฏิชีวนะที่ใช้รักษาอาการติดเชื้อ. ส่วนยาทั่วไปเช่นน้ำตาเทียม ยาแก้ระคายเคือง หากยายังเหลืออยู่มาก เก็บและใช้อย่างถูกวิธี อาจเก็บไว้ใช้ต่อได้ 2-3 เดือน.
สำหรับยาหยอดตาบางประเภทที่มีลักษณะเป็นหลอดเล็กๆ สำหรับใช้ภายใน 1 วัน เช่น น้ำตาเทียมบางยี่ห้อ จะไม่มีการผสมสารป้องกันการเติบโตของแบคทีเรียในยาหยอดตา ดังนั้น เมื่อเปิดใช้ครบ 24 ชั่วโมงแล้วควรทิ้งยาไปตามคำแนะนำข้างกล่องยา.

ศักดิ์ชัย วงศกิตติรักษ์ พ.บ.
จักษุแพทย์ คณะแพทยศาสตร์
มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์