เฟื่องฟ้า ความงามของทุกฤดูกาล

เฟื่องฟ้า ความงามของทุกฤดูกาล
 

"เฟื่องฟ้าจะออกดอกตลอดปี ในประเทศไทยออกดอกมากช่วงเทศกาลตรุษจีน จึงเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า ดอกตรุษจีน"

เมื่อกล่าวถึงการแข่งขันฟุตบอลโลก แฟนบอลส่วนใหญ่จะนึกถึงประเทศบราซิล ที่ได้รับการยกย่องว่าเป็นสุดยอดทีมฟุตบอลของโลก เพราะได้ครองตำแหน่งแชมเปียน ฟุตบอลโลกมากที่สุดคือ ๕ สมัย ประเทศบราซิลนอกจากจะมีชื่อเสียงด้านความเก่งกาจของนักฟุตบอล ยังเป็นแหล่งกำเนิดไม้ดอกที่คนไทยรู้จักดีอีกชนิดหนึ่งด้วยคือ ต้นเฟื่องฟ้า

เฟื่องฟ้า : หนึ่งในไม้ยอดนิยมของคนไทยจากต่างแดน
เฟื่องฟ้ามีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Bougainvillea spec-tabilis Willd. อยู่ในวงศ์ Nyctaginaceae เช่นเดียวกับ บานเย็น ซึ่งมองเผินๆ ดูแตกต่างกันมาก เพราะบานเย็น เป็นไม้เนื้ออ่อนทรงพุ่มขนาดเล็ก แต่เฟื่องฟ้าเป็นไม้เนื้อแข็งประเภทไม้เถารอเลื้อย มีหนามแหลมตามลำต้น (เถา) 

ใบ รูปไข่ ปลายใบแหลม โคนใบมน ขอบใบเรียบ  สีเขียวสด บางพันธุ์ใบด่างขาว หรือสีทองสลับเขียว เป็นชนิดใบเดี่ยว

ดอก ออกตามยอดเป็นช่อขนาดใหญ่ แต่ละดอกย่อยประกอบด้วยกลีบดอก ๓ กลีบ แต่ละกลีบมีหลอดขนาดเล็กอยู่กลีบละ ๑ หลอด กลีบดอกเฟื่องฟ้ามีหลายสี เช่น ขาว แดง ชมพู ม่วง เหลือง แสด ฯลฯ และสองสีบนต้นเดียวกัน เฟื่องฟ้าจะออกดอกตลอดปี ในประเทศไทยออกดอกมากช่วงเทศกาลตรุษจีน จึงเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า ดอกตรุษจีน ดอกของเฟื่องฟ้าที่แท้จริงนั้นคือ หลอดที่ตั้งอยู่บนกลีบดอก (ปลอม) นั่นเอง มีรูปร่างคล้ายดอกบานเย็น คือ เมื่อบานจะมีกลีบดอกคลี่ออกตรงปลายหลอดรวม ๕ กลีบ แต่มีขนาดเล็กกว่าดอกบานเย็นมากคือ หลอดยาวราว ๑ เซนติเมตร  และเส้นผ่าศูนย์กลางดอกบานกว้างราว ๐.๓ เซนติเมตรเท่านั้น กลีบดอกสีขาว ครีม  หรือเหลืองอ่อน มีเกสรตัวผู้ดอกละ ๕ อันตรงกลางดอก ส่วนที่เห็นเป็นกลีบดอกทั้ง ๓ กลีบนั้น ความจริงเป็นใบรองดอก (bract) ที่ปรับสีสันให้งดงาม แต่ยังมีรูปทรงของใบอยู่ทั้งเส้นใบและรูปร่าง เมื่อกลีบดอก (ปลอม) เป็นใบที่มีสี จึงทำให้เป็นกลีบดอกที่บางแต่แข็งแรง เมื่อร่วงหล่นจึงไม่เน่าเปื่อยง่าย แต่จะแห้งกลายเป็นดอกไม้กระดาษที่ยังคงสีสันงดงามอย่างเดิม จึงมีชื่อเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า ดอกกระดาษ

เฟื่องฟ้ามีผู้นำเข้ามาปลูกในประเทศไทยไม่เกินร้อยปีมานี้ เพราะไม่พบชื่อในวรรณคดียุคก่อนๆ และไม่ปรากฏในหนังสืออักขราภิธานศรับท์ (พ.ศ.๒๔๑๖)   ถึงแม้เฟื่องฟ้าจะเข้ามาเมืองไทยไม่นาน แต่ได้รับความนิยมอย่างกว้างขวาง เพราะความแข็งแรง ทนทาน ปลูกง่าย ให้ดอกสีสันงดงามหลากหลายตลอดปี ชื่อของเฟื่องฟ้าที่ใช้เรียกกันในประเทศไทยคือ  เฟื่องฟ้า ดอกต่างใบ ดอกกระดาษ ตรุษจีน ศรีราชา  และดอกโคม เป็นต้น

ประโยชน์ของเฟื่องฟ้า
เฟื่องฟ้าสามารถปลูกเป็นไม้ประดับในสวนสาธารณะ สวนข้างทางเดิน เป็นรั้ว เป็นซุ้มนั่งเล่น เป็นไม้กระถาง ฯลฯ เฟื่องฟ้าสามารถตัดแต่งหรือดัดให้เป็นรูปร่างต่างๆ ได้ง่าย รวมทั้งมีความแข็งแรงทนทาน จึงได้รับความนิยมนำไปปลูกเป็นไม้แคระ (บอนไซ) ทั้งในญี่ปุ่นและไต้หวัน แม้ว่าเทศกาลฟุตบอลโลกจะเริ่มต้นและจบลงเพียงเดือนเดียว แต่เฟื่องฟ้าจะยังคงออกดอกงดงามให้คนไทยได้ชื่นชมตลอดไป