• ขนาดตัวอักษร  Normal size text | Increase text size by 10% | Increase text size by 20% | Increase text size by 30%

เด็กสามขวบถึงสี่ขวบ

การเลี้ยงดู
311 การนอนตอนกลางคืน
มีเด็กเป็นจำนวนน้อยมากที่พอหัวถึงหมอนก็นอนหลับปุ๋ย เด็กส่วนใหญ่กว่าจะหลับได้ต้องใช้ทั้งเวลาและ “เครื่องกล่อม” บางคนอมนิ้ว บางคนดูดผ้าห่มผืนเก่าซึ่งเป็นของคู่กายมานานปีจนขนหลุด บางคนก็ดูดขวดนม บางคนยังต้องดูดนมแม่ก่อนนอน บรรดา “เครื่องกล่อม” เหล่านี้คือตัวแทนของคุณแม่นั่นเอง เพราะเด็กยังอยากยึดเหนี่ยวคุณแม่เอาไว้ในระหว่างที่ต่อสู้กับความง่วง ทางที่ดีคุณแม่ควรอยู่กับลูก ร้องเพลงกล่อม เล่านิทาน หรืออ่านหนังสือให้ฟังจนลูกหลับ ความสุขของเด็กซึ่งได้ฟังเสียงแม่กล่อมจนเพลินหลับไปนั้น เป็นช่วงแห่งความสุขสูงสุดช่วงหนึ่งของชีวิตมนุษย์

ปัจจุบันมี “เครื่องกล่อม” ชนิดใหม่เพิ่มขึ้นอีกชนิดหนึ่งคือ โทรทัศน์ มีเด็กจำนวนไม่น้อยที่หลับไปในระหว่างดูโทรทัศน์กับครอบครัว เป็นการหลับอย่างเฉียบพลันหลังจากง่วงสุดฤทธิ์และอารมณ์ค้างอยู่กับภาพเมามันบนจอโทรทัศน์ การเปิดโทรทัศน์กล่อมลูกเท่ากับคุณแม่แยกตัวเองออกห่างจากลูกโดยปริยาย

312 ฝึกขับถ่าย

เมื่อเด็กอายุเลย 3 ขวบ ตอนกลางวันเด็กสามารถบอกอึและฉี่ได้โดยไม่ทำเปื้อนเสียก่อน ส่วนเด็กจะจัดการได้ด้วยตนเองหรือไม่นั้น แล้วแต่เสื้อผ้าที่สวมใส่อยู่ ควรให้เด็กวัยนี้สวมเสื้อผ้าซึ่งถอดเองได้ง่าย เช่น กางเกงขอบยางยืดและสนับสนุนให้เด็กช่วยตัวเอง

หลังจากอุจจาระเด็กยังทำความสะอาดเองได้ไม่เรียบร้อย คุณแม่ต้องตรวจดูอีกครั้งและพูดให้กำลังใจด้วย ถ้าเป็นลูกผู้หญิงสอนให้เช็ดจากด้านหน้าไปด้านหลัง

หากห้องน้ำที่โรงเรียนอนุบาลไม่สะอาด เด็กบางคนรู้สึกรังเกียจ จะอั้นปัสสาวะหรืออุจจาระเอาไว้ ขากลับจากโรงเรียนทนไม่ไหวอาจฉี่ราดกลางทาง หรือบางครั้งเด็กเล่นเพลินอยู่นอกบ้าน วิ่งกลับมาบ้านเพื่อเข้าห้องน้ำแต่ไม่ทัน จึงทำเปียก ในกรณีนี้ให้ชมเชยที่เด็กอุตส่าห์วิ่งกลับมาบ้าน เพราะถ้าถูกดุเมื่อทำเปียก เด็กจะรู้สึกว่าไม่จำเป็นต้องรีบกลับบ้านเพราะกลับไปก็ถูกดุอยู่ดี

สำหรับตอนกลางคืนเด็กบางคนยังฉี่ราดที่นอนอยู่ มิใช่เพราะเด็กไม่ระวัง แต่ขึ้นอยู่กับสภาพของร่างกายซึ่งถ่ายทอดกรรมพันธุ์มาจากพ่อแม่ เด็กที่ปกติฉี่บ่อยมักฉี่รดที่นอนตอนกลางคืน หรือเด็กบางคนหลับสนิทจนไม่รู้สึกตัวว่าปวดปัสสาวะ ก็จะฉี่รดที่นอนบ่อย

เด็กบางคนสามารถอยู่ได้ตั้งแต่ 2 ทุ่มจนถึงเช้าโดยไม่ฉี่เลย เด็กแบบนี้มีน้อย ส่วนใหญ่เด็กจะฉี่ก่อนอนและเวลาคุณแม่นอนต้องพาลูกไปฉี่อีกครั้งจึงจะอยู่ได้ถึงเช้า ผู้หญิงมักจะเป็นแบบนี้ แต่เด็กผู้ชายฉี่บ่อยกว่า จะร้องฉี่อีกครั้งตอนกลางดึกหรือไม่คุณแม่ก็ต้องปลุกพาไป เด็กประเภทฉี่บ่อยนี้กระเพาะปัสสาวะยังไม่ทันเต็มก็ฉี่เสียแล้วโดยที่ยังไม่รู้สึกปวด เข้านอน 2 ทุ่ม พอ 3 ทุ่มเศษก็ทำเปียก ถ้าเป็นแบบนี้ตอนกลางคืนคงต้องใช้ผ้าอ้อมหรือผ้ายางไปพลางก่อนและก่อนนอนไม่ควรให้ดื่มน้ำหรือกินของที่มีน้ำมาก เช่น แตงโม สับปะรด ฯลฯ

313 เรื่องของตนเองต้องให้ทำเอง

เมื่อโตขึ้นเด็กจะต้องเป็นอิสระจากแม่ อุปสรรคของการเป็นตัวของตัวเองมิได้อยู่ที่ความต้องการอ้อนแม่ของเด็ก แต่อยู่ที่ตัวคุณแม่เองมากกว่า แม่จะต้องเป็นผู้สอนให้เด็กรู้ว่าแม่ลูกนั้นต่างคนต่างเป็นอิสระต่อกัน แม่ซึ่งเคยเล่นตุ๊กตามาตั้งแต่สมัยยังเป็นเด็กหญิง ถอดเสื้อให้บ้าง ใส่เสื้อให้บ้าง มักจะไม่รู้สึกลำบากต่อการถอดเสื้อและใส่เสื้อให้ลูก กลับถือเป็นความสุขและเป็นการแสดงความรัก ทั้งยังเสียเวลาน้อยกว่าการปล่อยให้ลูกทำเองด้วย หากแม่คิดเช่นนี้จะทำให้เด็กช่วยตัวเองได้ช้า

ถ้าอยากให้เด็กตระหนักว่าตัวเขาเองก็เป็นอิสระได้ คุณแม่ควรหัดให้เด็กทำทุกอย่างเองเท่าที่จะทำได้เมื่ออายุ 3 ขวบขึ้นไป

ระหว่างอายุ 3-4 ขวบนี้ อย่างน้อยควรหัดให้ถอดชุดนอนได้เอง ชุดของเด็กควรเป็นชุดที่ติดกระดุมด้านหน้า เพราะถ้าอยู่ด้านหลังเด็กทำเองไม่ได้ และเด็กจะคิดว่าการติดกระดุมนั้นต้องพึ่งคนอื่นเสมอ

ตอนเช้าหัดให้ล้างหน้าแปรงฟันเอง แม้จะยังทำได้ไม่เก่ง ก็ปล่อยให้ทำเองเพื่อเป็นการฝึกนิสัย ควรพาเด็กไปหาหมอฟัน 3-4 เดือนต่อครั้ง เพื่อป้องกันฟันผุ หัดให้ล้างมือก่อนกินอาหารและบ้วนปากหลังอาหารด้วย

เวลาอาบน้ำเด็กจะถูสบู่ได้เองแต่ยังไม่ทั่ว พ่อแม่ต้องช่วยล้างให้อีกครั้ง

เวลาออกนอกบ้านให้เด็กสวมรองเท้าเอง ควรเป็นรองเท้าหุ้มส้นหรือมีสายรัดสั้น รองเท้าแตะนั้นอันตรายสำหรับเด็กวัยนี้

หัดให้รู้จักเก็บของเล่นและสมบัติส่วนตัวเข้าที่หลังจากเล่นแล้ว เด็กวัยนี้ถ้ามีน้องควรให้ช่วยถอดเสื้อหรือสวมเสื้อให้น้อง
 

 

ข้อมูลสื่อ

99-019
นิตยสารหมอชาวบ้าน 99
กรกฎาคม 2530