เด็กสองขวบถึงสามขวบ

เด็กสองขวบถึงสามขวบ

สภาพแวดล้อม

293. สร้างสถานที่เล่นให้เด็ก
เด็กวัยนี้ชอบของเล่นที่เคลื่อนไหวได้ด้วยลานหรือถ่านไฟฉาย แต่ในไม่ช้าพ่อแม่จะสังเกตเห็นว่า เด็กเบื่อของเล่นที่เล่นคนเดียวภายในเวลาไม่นาน ของเล่นซึ่งพ่อแม่ซื้อหาได้จากร้านขายของเล่นนั้น ส่วนใหญ่เป็นของที่ใช้เล่นในห้อง อย่างไรก็ตาม เด็กวัยนี้ทนเล่นของเล่นอยู่ภายในห้องได้เพียง 10-15 นาทีเท่านั้นเด็กวัย 2-3 ขวบ ชอบออกไปเล่นข้างนอก อยากได้รถถีบสามล้อ ระยะแรกยังถีบไม่เป็นต้องช่วยดันให้หรือใช้ขาเดินลากรถไปเอง พออายุใกล้จะ 3 ขวบ เด็กก็รู้จักใช้เท้าวางบนที่เหยียบและหัดถีบจักรยานเอง

การเล่นทรายและเล่นน้ำก็เป็นสิ่งที่เด็กวัยนี้ชอบมาก อย่างไรก็ดี แม้เราจะมีเครื่องเล่นให้มากมาย เช่น กองทราย จอบ เสียม ที่รดน้ำต้นไม้ กระป๋อง ฯลฯ เด็กก็เล่นอยู่ได้ไม่นานนัก แต่ถ้าหากมีเด็กวัยเดียวกันมาเล่นทรายด้วยกัน เด็กจะเล่นอยู่ได้เป็นชั่วโมง หรือเวลาเล่นน้ำกับเด็กๆ ลูกเพื่อนบ้านแกจะสนุกสนานจนลืมนอนกลางวันทีเดียวสำหรับเด็กวัยนี้ เวลาเล่นแกต้องการเพื่อนเล่นมากกว่าของเล่น สร้างสถานที่ให้เด็กเล่นหมายถึง รวมถึงการหาเพื่อนเล่นให้ด้วย การเล่นต้องมีเพื่อนจึงจะสนุก
เด็กในเมืองสมัยก่อนและเด็กในชนบทปัจจุบัน มีโอกาสหาเพื่อนเล่นได้ด้วยตนเอง ออกจากบ้านก็มีเพื่อเล่นแล้ว เพราะเด็กๆเล่นกันบนถนนหน้าบ้านเนื่องจากรถรายังไม่ค่อยมี หมู่บ้านในชนบทมีลานกว้างพอที่เด็กจะเล่นด้วยกันได้ ของเล่นที่เด็กแต่ละคนมี เปรียบเสมือนใบเบิกทางเข้าร่วมกลุ่มเล่นกับเพื่อน แต่สภาพเมืองในปัจจุบันนั้น อันตรายมีมากจนกระทั่งพ่อแม่ไม่สามารถปล่อยให้ลูก ออกไปเล่นนอกบ้านกับเพื่อนๆตามลำพัง ของเล่นเด็กจึงกลายเป็นสมบัติส่วนตัวสำหรับเล่นคนเดียวในห้อง เมื่อแม่เห็นลูกเหงา อุตส่าห์ไปชวนเด็กข้างบ้านเข้ามาเล่นด้วย ลูกกลับหวงของเล่นไม่ยอมให้เพื่อนเล่น เด็กข้างบ้านไม่สนุกจึงงอนกลับไป

เมื่อคุณแม่พาลูกไปสนามเด็กเล่น เพื่อเล่นชิงช้าบ้าง ปีนป่ายโครงเหล็กบ้าง ระยะแรกๆ ลูกอาจชอบใจ เพราะสนุกกว่าเล่นอยู่ในบ้าน แต่เมื่อพาไปเล่นเป็นประจำโดยคุณแม่เป็นคนแกว่งชิงช้าให้ และยืนคอยระแวดระวังเวลาลูกปีนป่ายเล่นไม้ลื่น เด็กคงจะรู้สึกเหมือนถูกบังคับให้ออกกำลังกาย และไม่ค่อยอยากไปเล่นอีกการเล่นในบ้านกับคุณแม่ ฟังนิทาน หรือร้องเพลงด้วยกันนั้น ทำอยู่ได้ไม่นานเช่นกัน เพราะจะเบื่อทั้งคุณแม่และคุณลูก ผลสุดท้ายเด็กจึงต้องเล่นอยู่ในห้องคนเดียว ต่อแท่งไม้บ้าง วาดภาพบ้าง ดูหนังสือ ภาพ เล่นตุ๊กตา ฯลฯ

สำหรับเด็กวัยนี้ ปัญหาสำคัญมิใช่อยู่ตรงที่จะหาของเล่นอะไรให้ลูกเล่นดี แต่อยู่ที่ว่าจะหาเพื่อนเล่นและสถานที่เล่นให้แกอย่างไร ในข้อนี้เด็กชนบทโชคดีกว่าเด็กในเมือง ซึ่งหาเพื่อนเล่นยากเสียจริง เด็กในเมืองจึงถูกส่งเข้าสถานเลี้ยงเด็ก หรือโรงเรียนเตรียมอนุบาลตั้งแต่อายุไม่ถึง 3 ขวบ เพราะอยู่บ้านก็เหงาไม่มีเพื่อนเล่น
ถ้าหากชุมชนในเมืองมีความสัมพันธ์กันมากกว่านี้ มิใช่ต่างคนต่างอยู่ในบ้านของตนเช่นในสภาพปัจจุบัน โลกของเด็กเล็กๆคงจะสดใสกว่าทุกวันนี้






294. พี่น้อง
ลูกคนพี่ซึ่งเคยบอกฉี่บอกอึได้แล้ว อาจจะฉี่รดกางเกงบ่อยๆอีกครั้งเมื่อแม่มีน้อง (เด็กผู้ชายมีแนวโน้มที่จะเป็นเช่นนี้มากกว่าเด็กผู้หญิง) ทั้งนี้เพราะเด็กเกิดอาการเครียดเกร็ง ทำให้ฉี่บ่อยโดยไม่รู้สึกตัว
เมื่อคุณแม่พาน้องกลับมาบ้าน ลูกคนพี่เห็นแม่ให้นมน้องบ้าง เปลี่ยนผ้าอ้อมให้น้องบ้าง เด็กบางคนจะตีแม่ หรือตีน้องด้วยความไม่พอใจ ฉี่บ่อยกว่าเดิม และฉี่รดที่นอนจนกระทั่งบางคนต้องกลับไปใช้ผ้าอ้อมอีกครั้ง มีหลายคนที่อ้อนแม่จะให้อุ้มขอดูดนมจากขวด ทั้งๆที่เลิกไปนานแล้ว และทำเสียงอ้อแอ้ๆเลียนแบบน้องเด็กที่มีความรู้สึกละเอียดอ่อนจะมีอาการเช่นนี้อยู่นาน บางคนรังแกน้องอยู่นาน 4-5 เดือน และฉี่รดอยู่นานกว่าครึ่งปี แต่เด็กบางคนไม่อิจฉาน้องเลยก็มี ความแตกต่างกันนี้ขึ้นอยู่กับอุปนิสัยของเด็กที่ติดตัวมาตั้งแต่เกิดมากกว่าเป็นเพราะการอบรมเลี้ยงดู

สำหรับเด็กที่เกิดความรู้สึกอิจฉาน้องและฉี่รดบ่อยๆนั้น คุณแม่ไม่ควรแสดงอาการโกรธหรือรำราญ เพราะยิ่งเด็กถูกดุว่าหรือเอาอกเอาใจจนเกินเหตุ จะยิ่งทำให้อาการผิดปกติของแกหายช้าขึ้นไปอีก
ถ้าลูกคนพี่เป็นเด็กเจ้าอารมณ์ และปัสสาวะบ่อยเป็นทุนเดิมอยู่แล้ว คุณแม่ไม่ควรให้นมน้องต่อหน้าพี่ จนกว่าแกจะยอมรับว่า น้องเป็นสมาชิกคนหนึ่งของครอบครัว ควรซื้อรถสามล้อหรือซื้อไม้ลื่นให้แกได้มีโอกาสเล่นนอกบ้านกับเด็กๆข้างบ้านมากขึ้นส่วนเรื่องฉี่รดกางเกงและฉี่รดที่นอนนั้น เรามีหลักการฝึกอยู่ว่า เวลาเด็กบอกได้ก่อนต้องชมเชย แต่เวลาแกทำเลอะเทอะห้ามดุว่า
เด็กบางคนเริ่มนิสัยเล่นเมื่อมีน้อง ทั้งนี้เพราะคุณแม่มัวยุ่งกับน้องจนกระทั่งลืมไปว่า ลูกคนพี่มีเวลาว่างเหลือเฟือ คุณแม่ต้องหาเวลาเล่นกับพี่ด้วย
การรักษาโรคริษยาน้องของลูกคนพี่นั้น จำเป็นต้องอาศัยความร่วมมือจากคุณพ่อ คุณพ่อต้องเล่นกับลูกคนโตมากขึ้น เพื่อให้แกติดแม่น้อยลง






295. ภูมิอากาศ
ฤดูร้อน เราชอบพาเด็กไปเล่นน้ำ ควรระวังอุบัติเหตุตกน้ำโดยเฉพาะบ้านที่อยู่ริมน้ำต้องระวังเป็นพิเศษ นอกจากอุบัติเหตุแล้ว ยังมีโรคติดต่อต่างๆ ซึ่งมากับสายน้ำที่ต้องระวังเช่น โรคท้องร่วง อหิวาห์ตกโรค ตาแดง ฯลฯ ไม่ควรปล่อยให้เด็กเล่นน้ำสกปรก และควรหัดให้เด็กรู้จักล้างตาด้วยน้ำสะอาด หลังจากเล่นน้ำในที่สาธารณะ(รวมทั้งสระว่ายน้ำ)

ฤดูฝน ต้องระวังโรคหวัด ไข้เลือดออก และโรคที่มากับยุง ช่วงที่มีฝนตกติดต่อกันจนกระทั่งเด็กหมดโอกาสออกไปเล่นนอกบ้าน อาจทำให้เด็กบางคนหันมาเล่นอวัยวะเพศ ถ้าพบว่าเด็กเป็นเช่นนั้น ต้องหาทางให้ลูกได้เล่นออกกำลังอย่างสนุกสนานเพื่อเบี่ยงเบนความสนใจ

ฤดูหนาว เด็กบางคนจะฉี่บ่อยขึ้น ตอนกลางคืนอาจต้องใช้ผ้าอ้อม ระวังเด็กเป็นหวัดเพราะสวมเสื้อผ้าไม่อบอุ่นพอในขณะที่อุณหภูมิกลางดึกลดต่ำลงมาก


                                                                                                                              (อ่านต่อฉบับหน้า)