บทที่ 2 เคล็ดลับในการสร้างพลังสมาธิ พลังความคิด และจินตนาการสร้างสรรค์

16. สมองเด็กเหนือกว่าคอมพิวเตอร์
วันก่อนผมให้ลูกชายคนเล็ก เขียนเรียงความในหัวข้อเกี่ยวกับอนาคตของคอมพิวเตอร์ เมื่ออ่านผลงานเรียงความของลูก ผมก็รู้สึกโล่งใจ ที่ผลการสอนของผมซึมเข้าไปอยู่ในความคิดของลูกจริง ๆ
หากเราตั้งคำถามว่า คอมพิวเตอร์แบบล้ำยุคที่สุดจะเป็นแบบไหน? ผู้ใหญ่ทั่วไปคงตอบว่า คอมพิวเตอร์ จะพัฒนาขึ้นจนกระทั่งทำได้ทุกอย่างและมีคุณภาพดียิ่งขึ้น จนในที่สุดอาจไม่ต้องใช้คนเลยก็ได้

แต่ผมสอนลูกอยู่เสมอว่า คนก็คือคนและเป็นสิ่งมีชีวิต ส่วนคอมพิวเตอร์ ก็คือคอมพิวเตอร์และเป็นเครื่องจักร คำสอนของผมปรากฏชัดอยู่ในเรียงความของลูก โดยอาจเป็นผลสืบเนื่องมาจากการประกวดสิ่งประดิษฐ์ ซึ่งทำให้เขารู้จักคิดและมีจิตนาการสร้างสรรค์ก็ได้ กล่าวคือ คนกับคอมพิวเตอร์ เป็นคนละสิ่งกัน คนเรามีความสามารถบางอย่าง แต่บางอย่างคนก็ทำไม่ได้ คอมพิวเตอร์ก็เช่นเดียวกัน บางอย่างทำได้ บางอย่างทำไม่ได้ แม้จะเป็นคอมพิวเตอร์รุ่นใหม่ซึ่งพัฒนาคุณภาพสุขภาพสูงขึ้น ก็เป็นเพียงการปรับปรุงซึ่งอยู่ในขอบข่ายของความสามารถของคอมพิวเตอร์ และยังคงมีบางสิ่งบางอย่างที่คอมพิวเตอร์ทำไม่ได้หลงเหลืออยู่

ถ้าเราดูเฉพาะความเร็วในการคำนวณ และปริมาณของความจำคอมพิวเตอร์มีความสามารถเหนือกว่าคนมากมาย แต่ก็มีหลายอย่างที่คนเราเก่งกว่าคอมพิวเตอร์ สมัยก่อนมีซอฟต์แวร์ของคอมพิวเตอร์ที่เรียกว่า MIS ซึ่งเป็นการบริหารบริษัทด้วยคอมพิวเตอร์ มีขอบเขตกว้างขวางกว่าระบบ OA (Office Automatic) ซึ่งใช้กันอยู่ในปัจจุบัน เนื่องจากผู้ผลิตคิดว่า ในอนาคตบริษัทต่าง ๆ จะพากันใช้คอมพิวเตอร์ในการบริหารธุรกิจ จึงทุ่มเงินจำนวนมหาศาลเพื่อโฆษณา ระบบ MIS แต่ผลลัพธ์กลับผิดความคาดหมายอย่างยับเยิน ระบบ MIS ไม่ประสบความสำเร็จ ขายเกือบไม่ได้เลย ผมยืนยันได้ว่าการใช้คอมพิวเตอร์บริหารธุรกิจทั้งหมดของบริษัทนั้น เป็นเรื่องเป็นไปไม่ได้เลย ผมยืนยันได้ว่าการใช้คอมพิวเตอร์บริหารธุรกิจทั้งหมดของบริษัทนั้น เป็นเรื่องเป็นไปไม่ได้ เพราะความสามารถในการตัดสินใจ เป็นความสามารถของมนุษย์โดยเฉพาะ มีแต่มนุษย์เท่านั้นที่มีพลังนี้อยู่ในตัว

ยกตัวอย่างเช่น เวลาเห็นหน้าใครที่เคยรู้จัก มีแต่คนเท่านั้นที่จะบอกได้ทันทีว่านี่คือนายดำ นี่คือนางสาวแดง แม้ว่าจะมีการพัฒนาคอมพิวเตอร์ซึ่งแยกแยะใบหน้าคนขึ้นมาได้ คอมพิวเตอร์ก็ต้องได้รับข้อมูลเสีย ก่อน ซึ่งผู้ที่จะป้อนข้อมูลให้คอมพิวเตอร์ได้คือมนุษย์เราเท่านั้น คอมพิวเตอร์ต่างกับคนตรงที่ คอมพิวเตอร์ไม่สามารถพึ่งตนเองในการจดจำสิ่งต่าง ๆ เพื่อแก้ปัญหาด้วยตนเองได้ การบริหารธุรกิจของบริษัท ต้องอาศัยการตัดสินใจแก้ปัญหาต่าง ๆ อย่างฉับพลันเพื่อให้ทันต่อเหตุการณ์อยู่เสมอ ซึ่งสิ่งนี้คอมพิวเตอร์ไม่สามารถทำได้ เรียงความหรือบทประพันธ์ก็เช่นเดียวกัน คนเราสามารถบอกได้ว่า เรียงความที่ตนอ่านนั้นดีหรือไม่ดี แต่คอมพิวเตอร์เป็นเครื่องจักร ย่อมบอกไม่ได้ว่าประโยคที่อ่านไปแล้วนั้นมีรสชาติอย่างไร ด้วยเหตุนี้ จึงมีหลายสิ่งหลายอย่างที่เป้นความสามารถเฉพาะของคน ในทางตรงกันข้าม บางสิ่งบางอย่างคอมพิวเตอร์สามารถทำได้ดีกว่าคน เรียงความของลูกชายคนเล็กของผม แยกแยะเรื่องนี้เอาไว้ได้อย่างชัดเจนทีเดียว ส่วนลูกชายคนโตซึ่งพยายามสร้างเข็มทิศแบบใหม่ขึ้นโดยการพิจารณาหาข้อด้อยของเข็มทิศในปัจจุบัน และคิดหาทางปรับปรุงให้ใช้ง่ายขึ้นนั้น เท่ากับเป็นการสร้างนิสัยให้รู้จักคิด รู้จักประดิษฐ์

ลูกผมเข้าใจดีว่า คอมพิวเตอร์ มีส่วนที่สู้มนุษย์ไม่ได้แม้จะเป็นคอมพิวเตอร์คุณภาพดีสักเพียงใดก็ตาม ดังนั้นเขาจึงนำข้อดีทั้งของคนและของคอมพิวเตอร์มาใช้ประโยชน์เพื่อปรับปรุงเข็มทิศของเขา นับว่ามีความคิดสร้างสรรค์ทีเดียว พวกผู้ใหญ่เรามักจะหัวแข็ง ขาดจินตนาการสร้างสรรค์ และคิดว่าคอมพิวเตอร์มีความสามารถพร้อมมูล ผิดกับเด็กซึ่งมันสมองยังอ่อนและมีความสามารถเหนือกว่าคอมพิวเตอร์รวมทั้งผู้ใหญ่เราด้วย
 

( อ่านต่อฉบับหน้า )

ถ้าอยากมีลูกหัวดี จากหนังสือ KODOMO NO ATAMA O YOKUSURU SEIKATSU SHUKAN
เขียนโดย DR. YOSHIRO NAKAMATSU ประธานสมาคม นักประดิษฐ์นานาชาติ
แปล/เรียบรียง โดย พรอนงค์ นิยมค้า