จุดเด่น – จุดดับของพรหมจรรย์

จุดเด่น – จุดดับของพรหมจรรย์

น่าชื่นชมที่ขณะนี้ ทั้งหนังสือพิมพ์ ทั้งชาวบ้าน ซึ่งเป็นเจ้าของพระพุทธศาสนา ได้แสดงปฏิกิริยา และความขยะแขยงต่อ “โลกีย์ในดงขมิ้น” ที่ถึงขั้นลงมือคว่ำบาตร ไม่ยอมใส่บาตร ตัดกำลังพวกอลัชชีไปบ้างแล้วก็มี ที่น่าอนุโมทนาสาธุอย่างยิ่ง ก็คือ เสียงที่เร่งเร้าให้มีหน่วยเฉพาะกิจ ทั้งป้องกันและปราบปรามมารร้ายที่อาศัยผ้ากาสาวพัสตร์ปกป้องตนเองอย่างเอาจริงเอาจังและอย่างต่อเนื่อง

ธรรมโอสถวันนี้ จะพาท่านผู้อ่านเดินทางย้อนเวลาไปเฝ้าพระบรมศาสดา เพื่อสดับพระพุทธดำรัสในอันจะป้องปรามคาวโลกีย์ในแวดวงของสังฆมณฑล ว่าจะพึงปฏิบัติอย่างไร หวังว่าจะเป็นธรรมวารีมาโสรจสรงดวงใจของท่านผู้อ่านให้ชุ่มเย็นลงได้บ้าง

ณ ราตรีวิสาขบูชา ก่อนหน้าที่จะเสด็จปรินิพพานเพียงน้อยนิด พระอานนท์พุทธอุปัฏฐาก ซึ่งกำลังเฝ้าพยาบาลพระพุทธองค์อย่างใกล้ชิด ได้มีจินตนาการขึ้นมาว่า

หัวใจของการประพฤติพรตขูดเกลากิเลสในพระพุทธศาสนา ใครๆ ก็พอจะรู้ว่าได้แก่ “พรหมจรรย์” เพราะ “พรหมจรรย์” นี้แหละ เป็นทั้งหัวใจและเป็นทั้งเนื้อทั้งตัวของพระพุทธศาสนาทีเดียว จะเห็นได้จากพระพุทธเจ้า เมื่อทรงเรียกศาสนาของพระองค์ จะทรงใช้คำว่า “พรหมจรรย์” ดังที่ตรัสกับพระสาวกที่ทรงส่งไปประกาศพระศาสนาว่า “พรฺหฺมจริยํ ปกาเสถ พวกเธอจงไปประกาศพรหมจรรย์เถิด”

และเมื่อทรงรับผู้มาขอบวชในยุคแรกเข้าเป็นสมาชิกใหม่ ก็ตรัสว่า “จรดพรฺหฺมจริยํ” พวกเธอจงประพฤติพรหมจรรย์เถิด ส่วนคำว่า “พระพุทธศาสนา” ซึ่งเราใช้กันอย่างไพเราะเพราะพริ้งในขณะนี้นั้น เป็นคำใหม่ เพิ่งนิยมใช้กันในภายหลัง

การประพฤติพรหมจรรย์ หลักใหญ่ ก็คือ การฝึกกาย-ดัดใจ ไม่ให้ข้องแวะเกาะเกี่ยวกับกามารมณ์ทั้งทางตรงและทางอ้อม พยายามผลักกายให้ห่างกาม เฝ้ายกจิตใจให้อยู่สูงเหนือเรื่องเพศ ถ้าจะแปลตามตัว ก็แปลว่า ประพฤติตามแบบฉบับของ “พระพรหม” ซึ่งเป็นเทพชั้นสูงธรรมดาพระพรหมถ้าชั้นต่ำ ก็สะกดระงับกามไว้ได้ ถ้าชั้นสูง-ชั้นสุทธาวาส ก็ดับได้เด็ดขาดซึ่งความรู้สึกทางกามารมณ์

รวมความว่า ขึ้นชื่อว่าพรหมแล้ว ไม่มีปัญหาใดๆ เกี่ยวกับเรื่องเพศ ถ้ากลับไปยินดีเกี่ยวกับเรื่องเพศก็ไม่ใช่พรหม “พรหมจรรย์อันบริสุทธิ์ผุดผ่องนี่แหละ คือ ถนนที่ตัดตรงสู่มรรคผลนิพพาน” ศัตรูที่เป็นอันตรายที่สุดของผู้ประพฤติพรหมจรรย์ ได้แก่ เพศตรงข้าม จุดเปราะของพรหมจรรย์อยู่ตรงนี้ ดังที่ทรงพร่ำสอนพระผู้ชายว่า “อิตฺถี มลํ พรฺหมฺจริยสส หญิงเป็นมลทินของพรหมจรรย์” ถ้าเป็นนักพรตผู้หญิงก็โปรดทราบในมุมกลับว่า “สนิมพรหมจรรย์ของหญิง ก็คือ ชาย”

เพราะฉะนั้น สิกขาบทวินัยที่บัญญัติไว้เกี่ยวกับเรื่องเพศ เช่น ห้ามอยู่กับหญิงสองต่อสอง ทั้งในที่ลับและแม้ในที่แจ้ง คำสั่งนี้พระสาวกจะต้องเคารพนับถือดังพระศาสดา จะมาอ้างว่า อาตมะได้ญาณชั้นสูงแล้วไม่ได้เป็นอันขาด นั่นคือ การลบหลู่พระศาสดาอย่างจงใจ เพราะทรงตรัสสั่งไว้แล้วว่า “พระธรรมที่เราแสดงแล้ว และพระวินัยที่เราบัญญัติไว้แล้ว นั่นคือ พระศาสดาของเธอทั้งหลาย เมื่อตถาคตล่วงลับไปแล้ว”

อุดมการณ์อันนี้ พระอานนท์ก็รู้เหมือนอย่างที่ท่านผู้อื่นรู้ แต่ที่ท่านสงสัยนั้น สงสัยขั้นวิธีการ ไม่มั่นใจว่าพระจะปฏิบัติวางตนต่อสตรีแค่ไหน เพียงไร จึงจะเหมาะสม ถ้าจะตึงจนถึงหันหลังให้สตรีเสียเลย ก็จะเป็นการลิดรอนสิทธิและประโยชน์ที่มาตุคามจะพึงได้รับจากพระพุทธสาวกไป แต่ถ้าหย่อนยาน เนิบนาบเลยขอบเขตเมื่อไร มลํ-มลทินสนิมก็จะขึ้นเกรอะกรัง พรหมจรรย์ก็จะสิ้น และพระศาสนาก็จะสูญเมื่อนั้น ชาวพุทธก็จะเบื่อหน่าย หวาดระแวงและลบหลู่ เพราะเขาหวงแหนพระพุทธศาสนา ดวงแก้ววิเศษของเขายิ่งชีวิต

เพื่อประโยชน์อันยิ่งใหญ่แก่พระพุทธศาสนา พระอานนท์ทั้งๆ ที่ไม่อยากจะรบกวนพระพุทธองค์เลย ในนาทีที่ใกล้จะปรินิพพานเช่นนี้ ก็จำต้องทูลถามขึ้นว่า

- พระภิกษุสงฆ์ควรจะปฏิบัติต่อสตรีเพศอย่างไร พระพุทธเจ้าข้า
ไม่เห็น ไม่ดูเสียเลยเป็นดี อานนท์!

- ถ้าจำเป็นต้องเห็น ต้องดูล่ะ พระพุทธเจ้าข้า
ไม่พูดเสียเลยเป็นดี อานนท์!

- ถ้าจำเป็นต้องพูดล่ะ พระพุทธเจ้าข้า
พูดแต่น้อย ตั้งสติกำกับให้ดี อานนท์!

คำถาม-คำตอบ 3 ประโยคข้างบนนี้ เป็นเกราะนิรภัย ป้องกันพระพุทธศาสนา หรือมิฉะนั้นก็เป็นมนต์ขลังคุ้มตัวลูกของตถาคตเอง ถ้าเผลอไผลลืมสวมเกราะ ละเลยภาวนามนต์นี้เมื่อไร ก็เป็นมัวหมองมอดม้วย ก้าวไปสู่จุดดับของพรหมจรรย์เมื่อนั้น

พระคุณเจ้ารูปใดจะเคร่งครัด น่ากราบน่าไหว้ ควรแก่การอัญชลีเพียงไร ชาวบ้านเขานิยมดูที่จุดนี้ ถ้าจะให้ยกตัวอย่างที่เอกอุ ซึ่งควรถือเป็นแบบฉบับว่าปฏิบัติได้ตรงเป้า เคร่งครัดตามพระพุทธดำรัสนี้ ก็ขอกราบเรียนด้วยความศรัทธาปสาทะว่า ท่านผู้นั้น คือ สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราชสกลมหาสังฆปรินายก สถิต ณ วัดบวรนิเวศ ขณะนี้ครับ

ทรงเคร่งครัด สำรวมเป็นอย่างยิ่ง แม้แต่จะทรงประทานสิ่งของ เช่น พระเครื่อง หรือวุฒิบัตรแก่สตรีจะทรงวางของนั้นลงในพาน แล้วสตรีผู้รับก็จะจับของจากพานนั้นอีกทีหนึ่ง มองดูแล้วละเมียดละไมเหมาะสมน่าชื่นชม พระอานนท์รักศาสนา หวงแหนพรหมจรรย์อันล้ำค่า ปรารถนาจะให้พุทธมรดกมีอายุมั่นขวัญยืนอยู่คู่กับโลก จึงทูลขอยาอายุวัฒนะขนานที่ศักดิ์สิทธิ์ไว้ให้พุทธสาวก เพื่อได้ช่วยกันปรุงขึ้น ดื่ม-กิน เป็นการสืบต่ออายุพระพุทธศาสนา พระคุณท่านช่างมีสติรอบคอบ ล้ำลึกเหลือ