ชบา

ชบา

• ชื่ออื่น

ใหม่, ดอกใหม่, ใหม่แดง(พายัพ), บา(ใต้), ชุมบา(ตานี) Shoe Flower, Chinese Hibiscus

• ชื่อวิทยาศาสตร์

Hibiscus rosa Sinensis L. วงศ์ Malvaceae

• ลักษณะต้น

เป็นไม้พุ่มที่ชอบความชุ่มชื้นอาจสูงได้ถึง 6 เมตร

ใบ ออกสลับกัน ลักษณะฐานใบกว้างปลายเรียวแหลม ยาว 7-10 ซม. กว้าง 2.5-5 ซม. ขอบใบมีหยักทางปลาย ที่โคนใบอาจมีหยักเล็กน้อยหรือไม่มีก็ได้ ท้องใบมีขนสั้นๆ เล็กน้อย

ดอก เป็นดอกเดี่ยวออกระหว่างใบ มีชั้นก่อนกลีบเลี้ยงเป็นเส้นปลายแหลมสีเขียว 6-7 กลีบ สั้นกว่ากลีบเลี้ยง กลีบเลี้ยงมีสีเขียวยาวประมาณ 2 ซม. มี 5 กลีบ ปลายแหลม กลีบดอกมีเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 10 ซม. มี 5 กลีบ ปลายมนกลมทั่วไปมีสีแดง ชมพูเหลืองอ่อน ขาว เป็นต้น บางทีอาจมีกลีบซ้อนได้ เกสรตัวผู้มีมาก ก้านเกสรรวมกันเป็นหลอดหุ้มก้านเกสรรวมกันเป็นหลอดหุ้มก้านเกสรตัวเมีย ก้านเกสรตัวเมียปลายแยกเป็น 5 เส้น ปลายเป็นตุ้มกลมสีแดงรังไข่มี 5 อันติดกัน หลอดเกสรตัวผู้และปลายก้านเกสรตัวเมียยาวเลยออกมาจากลีบดอก ออกดอกตลอดปี

มักพบปลูกเป็นไม้ประดับตามสถานที่ราชการและปลุกเป็นรั้วบ้านต่างๆ

• วิธีเก็บมาใช้

ใช้ดอก ใบและราก ใบและรากเก็บได้ตลอดปี รากล้างสะอาด หั่นเป็นแผ่นตากแห้ง

• สรรพคุณ

ใบ รสฝาดชุ่มคอ สุขุม ใช้แก้แผลบวมอักเสบ เลือดกำเดาออก คางทูม

ดอก รสชุ่มคอ เย็น ใช้ละลายเสมหะ แก้ไอ เลือดกำเดาออก บิด ตกขาว และแก้แผลบวมอักเสบ

ราก รสฝาด สุขุม ใช้แก้ประจำเดือนไม่ปกติ มีระดูขาวมากตกเลือดไม่หยุด

รากและเปลือก ทำให้ประจำเดือนเป็นปกติ แก้ไอขับเสมหะ หลอดลมอักเสบ คอมดลูกอักเสบ

• วิธีและปริมาณที่ใช้

ใบ ใช้ใบหนัก 3-10 กรัมต้มน้ำกิน หรือใช้ตำพอกภายนอก

ดอก ใช้ดอกแห้งหนัก 3-10 กรัม (ดอกสดใช้ 15-30 กรัม) ต้มน้ำกินหรือใช้ตำพอกภายนอก

ราก ใช้รากหนัก 15-30 กรัม ต้มน้ำกิน

• ตำรับยา

1. แก้คางทูม เยื่อบุตาอักเสบอย่างเฉียบพลัน การติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะ มีระดูขาวมากให้ใช้ดอกแห้ง 15-30 กรัม ต้นน้ำกินหรือใช้ทาพอกภายนอกให้ใช้ใบชบากับใบพุดตานอย่างละเท่าๆ กัน ตำพอกวันละ 2 ครั้ง เช้า-เย็น หรือใช้ใบชบากับใบพุดตานผสมน้ำผึ้งเคี่ยวให้ข้นทาก็ได้

2. แก้แผลบวมอักเสบ ใช้ใบสดตำพอก

3. แก้ตกเลือด ใช้รากต้นนี้ 15-30 กรัม ผสมกับดอกสร้อยไก่ (Cel osia cristata L.) ต้มน้ำกิน