ยาคืออะไร

ยาคืออะไร

ยา คือ สารหรือสารเคมีที่ออกฤทธิ์ต่อร่างกาย ทำให้มีผลในการ

• ป้องกันโรค
• ส่งเสริมสุขภาพ
• บำบัด บรรเทา รักษาโรค
• วินิจฉัยโรค

ประเภทของยา

แบ่งตามแหล่งกำเนิด

1. ยาสังเคราะห์จากสารเคมี

2. ยาสมุนไพร - พืช เช่น ใบมะขามแขก

                       - สัตว์ เช่น ดีหมี ตับปลา

                       - แร่ธาตุ เช่น ดินขาว ดีเกลือ

แบ่งตามการออกฤทธิ์

เช่น ยาแก้ปวดลดไข้ ยาแก้แพ้ ยาฆ่าเชื้อรา ยาปฏิชีวนะ ยาต้านการอักเสบ ยาโรคหัวใจและหลอดเลือด ฯลฯ

แบ่งตามพระราชบัญญัติยา

1. ยาแผนปัจจุบัน

2. ยาแผนโบราณ

3. ยาอันตราย

4. ยาควบคุมพิเศษ

5. ยาสามัญประจำบ้าน

6. ยาสมุนไพร

7. ยาบรรจุเสร็จ

แบ่งตามรูปแบบ

• รูปแบบแข็ง

ได้แก่ ยาเม็ด ยาแคปซูล ยาอม ยาอมใต้ลิ้น ยาผง ยาเหน็บ

• รูปแบบของเหลว

ได้แก่ ยาน้ำใส ยาน้ำแขวนตะกอน ยาอีมัลชั่น ยาโลชั่น ยาน้ำเชื่อม ยาทิงเจอร์ ยาทาถูนวด

• รูปแบบอื่นๆ

ได้แก่ ขี้ผึ้ง ครีม ยาพ่น ยาดม ยาฉีด

เนื่องจากยามีหลายรูปแบบ ก่อนใช้จึงต้องศึกษาวิธีใช้ให้ถูกต้องเสียก่อน

วิธีการใช้ยา

แบ่งเป็น 3 พวกใหญ่ๆ

1. วิธีให้ยาโดยผ่านระบบทางเดินอาหาร

ก. การกิน

ข. การเหน็บทางทวารหนัก

2. วิธีฉีด

ก. ฉีดเข้าหลอดเลือดดำ

ข. ฉีดเข้าใต้ผิวหนัง

ค. ฉีดเข้ากล้ามเนื้อ

ง. ฉีดเข้าหลอดเลือดแดง

3. วิธีอื่นๆ

ก. การสูดดมและการพ่น

ข. การอมใต้ลิ้น

ค. การทาเฉพาะที่

ง. การเหน็บทางช่องคลอด

จ. การให้ยาโดยวิธีพิเศษ

เปรียบเทียบยากิน – ยาฉีด

• ยากิน

ข้อดี

1. สะดวก

2. ปลอดภัย เพราะพิษยาบางส่วนถูกทำลายโดยตับ

3. ประหยัด

4. ถ้าคนใช้แพ้ยา อาการจะไม่รุนแรง

ข้อเสีย

1. ยาอาจระคายเคืองกระเพาะ

2. ยาอาจถูกทำลายโดยกรดในกระเพาะ

3. ยาอาจถูกรบกวนการดูดซึมโดยอาหารในกระเพาะ

4. ใช้ไม่ได้กับผู้ป่วยที่หมดสติ หรืออาเจียน

• ยาฉีด

ข้อดี

1. ออกฤทธิ์เร็ว

2. ใช้ได้ในผู้ป่วยหมดสติ อาเจียน หรืออาการหนัก

3. ใช้ได้ในยาที่ไม่ดูดซึม หรือยาที่ถูกทำลายโดยกรดในกระเพาะ

ข้อเสีย

1. ถ้าฉีดเร็ว จะมีอันตรายต่อระบบหมุนเวียนโลหิต

2. ถ้าแพ้ยา มักเกิดอาการรุนแรงถึงตายได้

3. ถ้าเครื่องมือและเข็มไม่สะอาด จะเกิดแผลติดเชื้อ (ฝีหัวเข็ม)

4. ถ้าฉีดไม่ชำนาญ อาจทำลายเส้นประสาททำให้เป็นอัมพาต

5. ค่าใช้จ่ายแพง ยุ่งยาก

6. คนไข้เจ็บตัว