• ขนาดตัวอักษร  Normal size text | Increase text size by 10% | Increase text size by 20% | Increase text size by 30%

ต่อมน้ำเหลืองโตทั่วตัว

ตามปกติ คนเราจะมีต่อมน้ำเหลืองกระจายอยู่ทั่วร่างกายโดยเฉพาะตรงซอกคอ ใต้คาง รักแร้ และขาหนีบ

ต่อมน้ำเหลืองที่เป็นปกติจะมีขนาดเล็กมากจนคลำไม่ได้
มันจะเรียงตัวอยู่ตามทำน้ำเหลือง คอยสกัดจับและทำลายเชื้อโรคและสิ่งแปลกปลอม (รวมทั้งเซลล์มะเร็ง) ที่หลุดผ่านเข้ามาคล้ายๆ กับด่านตำรวจที่คอยสกัดจับผู้ร้าย

เมื่อจับเชื้อโรคได้ ก็จะเกิดปฏิกิริยาทำให้ต่อมน้ำเหลืองมีการอักเสบ บวมโต เป็นเม็ด หรือเป็นก้อนจนสามารถคลำได้

ตัวอย่างเช่น
คนที่เป็นแผลอักเสบที่เท้า เชื้อโรคจากแผลที่เท้าก็จะผ่านเข้าไปถูกสกัดจับที่ต่อมน้ำเหลือบริเวณขาหนีบ ทำให้ต่อมน้ำเหลืองบริเวณขาหนีบนี้อักเสบเป็นก้อนขึ้นมา ชาวบ้านมักเรียกว่า ไข่ดันบวม

ผู้ชายที่เป็นซิฟิลิสหรือฝีมะม่วง ก็มักจะมีไข่ดันบวมเช่นเดียวกัน
เด็กที่ต่อมทอนซิลอักเสบก็มักจะมีต่อมน้ำเหลืองบวมโตที่บริเวณใต้คาง เป็นต้น

                                               
                               
                                  ในภาพ เด็กคนนี้เป็นมะเร็งของต่อมน้ำเหลือง สังเกตเห็นก้อนมะเร็ง
                                                  ที่ซอกคก และรักแร้ทั้ง 2 ข้าง อย่างชัดเจน

การอักเสบเหล่านี้สามารถรักษาด้วยยาปฏิชีวนะ
ทีนี้ ถ้าหากต่อมน้ำเหลืองเกิดมีการบวมโตเป็นก้อนขึ้นพร้อม ๆ กันหลายแห่ง เช่น ที่ซอกคอ รักแก้ และขาหนีบ โดยไม่ปรากฏว่ามีบาดแผลหรือการอักเสบในบริเวณอื่นใด (ดังในภาพ)

ก็พึงคิดไว้เถอะว่า โรคมะเร็ง กำลังถามหาเข้าแล้ว อาจเป็นมะเร็งต่อมน้ำเหลือง หรือ มะเร็งของเม็ดเลือดขาว (ลิวคีเมีย) ก็ได้

บางคนอาจมีอาการไข้นานหลายวัน บางคนอาจมีตับโต ม้ามโต บางคนอาจมีอาการหน้าซีด หน้าเซียว เลือดออกตามที่ต่าง ๆ หรือมีจ้ำเขียวพรายย้ำขึ้นตามผิวกาย

หากสงสัยควรไปพบแพทย์โดยเร็ว ไม่ควรรีรอครับ

ข้อมูลสื่อ

49-004
นิตยสารหมอชาวบ้าน 49
พฤษภาคม 2526
รศ.นพ.สุรเกียรติ อาชานานุภาพ