• ขนาดตัวอักษร  Normal size text | Increase text size by 10% | Increase text size by 20% | Increase text size by 30%

สมุนไพรในสาธารสุขมูลฐาน

สมุนไพรที่รักษาโรคท้องผูก (ยาถ่าย)

ชื่อสมุนไพร                                                                         วิธีใช้


มะขามแขก                                     ใบ
2 กรัม หรือฝักอ่อน 6-12 ฝัก ต้มกับน้ำหรือชงกับน้ำเดือด 
                                                         ใช้ได้ผลดีในคนสูงอายุ หรือผู้ที่ท้องผูกเป็นประจำ เด็กใช้ 3-6 ฝัก
                                                         นิยมใช้ฝักมากกว่าใบ เพราะในฝักมีน้ำตาลอยู่ด้วยจะช่วยบรรเทา
                                                         ไซ้ท้อง

ชุมเห็ดเทศ                                     ใบ
8-10 ใบ ปิ้งไฟชงกับน้ำเดือด ดื่มแทนชาหรือดองเหล้าความ
                                                         แรง 1 ต่อ 5 รับประทานครั้งละ 1 ช้อนชา หรือใช้ดอกสด 2-3 
                                                         ช่อต้มหรือลวกจิ้มน้ำพริก เหมาะสำหับผู้สูงอายุทีท้องผูกเป็น
                                                         ประจำ

คูน                                                    เนื้อ
ในฝัก 1 ฝัก ต้มกับน้ำ 1 ถ้วยแก้ว ใส่เกลือเล็กน้อย ดื่มตอน
                                                         เช้าก่อนนอน ใช้ได้ทั้งเด็กและคนท้อง

สมอพิเภก                                       ผล
อ่อน 5-6 ผล ต้มกับน้ำ 1 ถ้วยแก้ว ใส่เกลือเล็กน้อย ดื่มให้
                                                         หมด (ผลแก่ทำให้ท้องผูก)

ขี้เหล็ก                                            ใบ
อ่อน 4-5 กำมือ หรือแก่น 3-4 ชิ้น ต้มกับน้ำ 1-1 ถ้วยครึ่ง ใส่
                                                         เกลือเล็กน้อย ดื่มตอนเช้าก่อนอาหาร

มะกา                                               ใบ
ที่ไม่อ่อนและไม่แก่เกินไป 10-15 ใบ ปิ้งไฟหรือตากแห้ง ต้ม
                                                         กับน้ำ 2 ถ้วย เติมเกลือเกน้อย ดื่มตอนเช้าก่อนอาหาร เป็นทั้งยา
                                                         ถ่ายและยาขับเสมหะ

ชุมเห็ดไทย                                     ใบ
หรือทั้งต้น 1 กำมือ ต้มกับน้ำ 1 ถ้วยแก้ว ใส่เกลือเล็กน้อย 
                                                          ดื่มตอนเช้า หรือใส่เมล็ดคั่ว ชงกับน้ำเดือดแทนชา เหมาะกับผู้สูง
                                                          อายุที่ท้องผูกเป็นประจำ

ว่านหางจระเข้
                                 ใบ ตัดตามขวางตรงใกล้ๆ กับลำต้น แขวนให้น้ำยาไหลลง
 (ว่านไฟไหม้)                                    ภาชนะที่รองรับ เก็บรวมกันแล้วไปทำให้แห้งโดยตามหรือใช้
                                                          ความร้อนอ่อนๆ 
                                                          ขนาดใช้ แก้ปวดท้อง 10-30 มก.
                                                                          เป็นยาระบาย 60-200 มก.
                                                                          เป็นยาถ่าย 300-1000 มก.
                                                           นอกจากนี้ยังใช้ใบสดนำมาฝานบางๆ ตามขวางวางบนแผลไฟ
                                                           ไหม้ หรือน้ำร้อนลวก หรือใช้น้ำคั้นจากใบสดทาบริเวณที่ถูกไฟ
                                                           ลวกได้
 

สมุนไพรที่ใช้รักษาโรคท้องเดิน

ชื่อสมุนไพร                                                                      วิธีใช้


ทับทิม                                         เปลือกผลแก่
ฝนกับน้ำปูนใสให้ข้นๆ รับประทานครั้งละ 1-2 ช้อน
                                                    โต๊ะ หรือใช้ เปลือกต้น 9-15 กรัม ต้มกับน้ำ 300 มล. ต้มจนเหลือ 
                                                    100 มล. แบ่งรับประทาน 2-3 ครั้ง ใน 1 วัน

มังคุด                                          เปลือกผล
ต้มกับน้ำ ความแรง 1 ต่อ 10 ดื่มครั้งละ 1 ถ้วยแก้ว หรือ
                                                    ดองกับเหล้า ความแรง 1 ต่อ 10 รับประทานครั้งละ 1 ช้อนชา ได้
                                                    ผลดีในโรคท้องเสียเรื้อรังและโรคลำไส้

 

ข้อมูลสื่อ

55-006
นิตยสารหมอชาวบ้าน 55
พฤศจิกายน 2526
ผศ.สุนทรี วิทยานารถไพศาล