• ขนาดตัวอักษร  Normal size text | Increase text size by 10% | Increase text size by 20% | Increase text size by 30%

ไส้เลื่อนเป็นแล้วอย่าได้อายหมอ

 

“ว้าย ! เป็นไปได้รึคะหมอ หนูไม่ใช่ผู้ชายจะเป็นไส้เลื่อนได้ยังไงคะ”

ครับ สงสัยกันพอดูเชียวแหละว่า ผู้หญิงเป็นไส้เลื่อนได้ยังไง อันที่จริงไส้เลื่อนนั้นก็คือ อวัยวะที่มันเลื่อนหรือเคลื่อนผิดตำแหน่งเดิมของมัน

ในบ้านเรา “ไส้เลื่อน” มักได้ยินแต่ว่าผู้ชายเป็นมากกว่าผู้หญิง ทางการแพทย์ยืนยันว่าผู้ชายเป็นมากกว่าผู้หญิงถุง 5 ต่อ 1

 

ไส้เลื่อน คืออะไรกันแน่ ?

อวัยวะอะไรก็ตามที่อยู่ในช่องท้อง เคลื่อนที่ผิดตำแหน่งไปอยู่อีกที่หนึ่ง เรียกว่า ไส้เลื่อนทั้งนั้น ถ้าผิดที่อยู่ภายในช่องท้อง มองภายนอกไม่เห็น เรียกว่า ไส้เลื่อนภายใน แต่ถ้ามีการเคลื่อนจนกระทั่งตุงออกมาให้เห็นภายนอกก็เรียกว่า ไส้เลื่อนภายนอก

                                   


อย่างหลังนี่เราคุ้น และเจอกันมากกว่า มักจะเจออัณฑะบวมกันเสียส่วนใหญ่ เป็นกันทีก็ตีอกชกลมให้ชาวบ้านเห็น เลยฝังใจกันมาว่า ไส้เลื่อนจะต้องมีอัณฑะบวม เวลาไปเห็นโป่งที่อื่นเราเลยงงกันใหญ่ว่า เป็นไส้เลื่อนหรือนี่ ?

 

เป็นตั้งแต่เด็กเชียวนะ ?

จริงๆ ครับไส้เลื่อนนี้เริ่มเป็นตั้งแต่อ้อนแต่ออกหรือตั้งแต่ทารกอยู่ในครรภ์แล้ว เด็กสะดือจุ่นมากๆ ที่โตมากๆ อย่างนั้นก็เรียกว่า ไส้เลื่อน ผู้ชายเป็นกันมาก เรียกว่า 100 คนเป็น 5 คนเลยเชียว ส่วนเด็กบางคนเป็นไส้เลื่อน 2 ข้างที่ถุงอัณฑะเลยซึ่งพบร้อยละ 20

 

อาการของคนที่เป็นไส้เลื่อน ขึ้นอยู่กับว่าเป็นมากน้อยแค่ไหน ?

ถ้าเป็นไม่มาก คนที่เป็น เวลาเล่นกีฬา เวลายกของหนัก เวลาเกร็งหน้าท้อง หรือเล่นกีฬาบางอย่างที่เกร็งหน้าท้อง เช่นทุ่มน้ำหนัก จะสังเกตเห็นว่ามีก้อนปูดออกมาและปวดถ่วงๆ

ถ้าเป็นมากแล้ว อาจปวดท้องเป็นพัก ๆ เพราะลำไส้เข้ามาจุกอยู่ในถุงไส้เลื่อน ลำไส้เลยเกิดการอุดตันโดยปริยาย เมื่อลำไส้ถูกอุดตัน เส้นทางลำเลียงขาดเสียแล้ว ผลก็คือ คนไข้ก็จะมีอาการอาเจียน ปวดท้อง ท้องอืดแน่น

บางคนโชคดีที่ว่า ถุงที่ลำไส้ลงมาจุกนั้นเพียงแต่เป็นก้อนเฉยๆ และไม่มีอาการเจ็บปวดแต่อย่างไร
 

 

 

รู้ว่าเป็นไส้เลื่อนจะช่วยรักษาตัวเองได้อย่างไร ?

คนที่เป็นไส้เลื่อน ไม่มียาหรือวิธีอื่นใดรักษาได้ นอกจากการผ่าตัดเท่านั้น จึงจะหายขาด
เพราะฉะนั้น ไส้เลื่อนจึงไม่มีวิธีที่จะช่วยรักษาตัวเองให้หายขาดได้

 

การผ่าตัดช่วยให้หายขาด 100 % หรือไม่ ?

คนที่เป็นไส้เลื่อน ส่วนใหญ่ถ้าหมอได้ผ่าตัดให้ จะหายได้แน่ แต่ไม่ 100% เสมอไป เพราะว่า ถ้าคนนั้นไอเรื้อรังมาก มีเนื้องอกในช่องท้อง ต่อมลูกหมากโต ท้องผูกบ่อย หรือเบ่งหน้าท้อง พวกนี้ก็อาจทำให้กลับเป็นไส้เลื่อนอีกได้

นอกจากนั้น ยังขึ้นอยู่กับว่าแพทย์คนนั้นมีความชำนาญมากแค่ไหน หรือว่าเทคนิคในการผ่าตัดนั้นเป็นอย่างไร

 

เป็นไส้เลื่อนต้องหอบสังขาร ไปรักษาที่กรุงเทพฯ ไหม ?

ที่จริงแล้ว หมอตามโรงพยาบาลต่างๆ นั้นจะสามารถช่วยผ่าตัดให้ได้เป็นอย่างดี ไม่ต้องเสียค่ารถค่าราไปทำที่กรุงเทพฯ ก็ได้

 

ค่ารักษาการผ่าตัด ไส้เลื่อนประมาณเท่าไร ?

คนหนึ่งประมาณ 1,000 บาท นี่ว่ากันเฉพาะในกรุงเทพฯ เช่น ที่โรงพยาบาลรามาฯ แต่ต่างจังหวัดอาจถูกกว่า

สำหรับคนที่ไม่มีสตางค์จริงๆ ไปที่โรงพยาบาล ขอร้องให้ทางโรงพยาบาลช่วยเหลือผ่าตัดให้ได้ ไม่ต้องวิตกกังวลอะไร

 

ผ่าตัดครั้งหนึ่งๆ ใช้เวลานานแค่ไหน อยู่โรงพยาบาลนานกี่วัน ?

อันนี้ขึ้นกับความเชี่ยวชาญของหมอ แต่โดยทั่วไปก็ประมาณ 45 นาทีถึง 1 ชั่วโมง
ส่วนเวลาที่พักในโรงพยาบาลประมาณ 2-3 วัน หมอก็อาจให้กลับบ้านได้และจะนัดตัดไหมอีกครั้งหนึ่ง

 

ผ่าตัดนั้นต้องดมยา หรือวางยาสลบหรือไม่ ?

ถ้าหมอจะผ่าตัดคนไหนที่เป็นไส้เลื่อน หมอจะมีวิธีผ่าตัดโดยไม่ให้คนที่ถูกผ่าได้รับความเจ็บปวด 3 แบบด้วยกัน
1.ใช้ยาชา ฉีดบริเวณที่ต้องการจะผ่าตัด
2.ใช้ยาฉีดเข้าในไขสันหลัง
3.ใช้ยาสลบ

 

วิธีไหนสะดวกปลอดภัยที่สุด ?

อันนี้ขึ้นอยู่กับว่า หมอเขาจะเห็นว่าอย่างไหนดีที่สุด ก็จะเลือกอย่างนั้น ไม่ต้องกังวลอะไรทั้งนั้น อาจจะฉีดยาเข้าทางไขสันหลังหรือดมยาสลบก็ได้ ไม่เหมือนกันทุกราย

 

โทษของการผ่าตัด ทำให้อวัยวะเพศหรือเพศสัมพันธ์เสื่อมเสียหรือไม่ ?

ไม่เกี่ยวข้องกันเลย เพราะการผ่าตัดไม่เกี่ยวข้องกับประสาทที่เกี่ยวข้องกับเพศสัมพันธ์แต่อย่างใด นอกจาบางคนเท่านั้นที่มีอาการชาได้ในบริเวณแผลผ่าตัดเนื่องจากยา

 

การปฏิบัติตัวก่อนพบแพทย์ ?

ถ้าพบว่าตัวเองเป็น “ไส้เลื่อน” แล้วมีอาการปวดท้องเป็นพัก ๆ และก้อนนั้นจุกอยู่กับที่ ดันไม่เข้าแล้ว ควรให้คนๆ นั้นนอนสบายๆ แล้วส่งโรงพยาบาล ถ้าก้อนนั้นเลื่อนออกมามาก ก็พยายามใช้มือค่อยๆ ดันก้อนที่โป่งออกกลับเข้าที่ข้างใน ก็จะช่วยได้บ้างก่อนพบแพทย์

 

เทคนิคการป้องกันไม่ให้เป็นไส้เลื่อน ?

อะไรก็ตามที่ทำให้เกิดความดันในช่องท้องมากๆ ล้วนแต่มีส่วนสนับสนุนให้เป็นไส้เลื่อนได้ เพราะฉะนั้นจึงต้องป้องกันเหตุปัจจัยที่จะไม่ให้เกิดความดันในช่องท้องต่อไปนี้

พยายามไม่ให้ท้องผูก เพราะท้องผูกทำให้มีการเบ่ง

พยายามไม่ให้ไอ โดยแก้ที่สาเหตุ เช่น สูบบุหรี่มก (ก็ต้องงดบุหรี่) เป็นวัณโรค (ก็รักษาเสีย)

อย่ายกของหนักเกินไป เพราะการยกของหนัก ทำให้มีการเกร็งของหน้าท้อง ทำให้กล้ามเนื้อที่บุหน้าท้องหย่อนยาน

ถ้าเป็นเนื้องอกในช่องท้องต้องรีบรักษาให้หาย  

     

เล่นกีฬาแทบทุกอย่างได้ ไม่ต้องกลัวไส้เลื่อน ?

บางคนกลัวว่า เล่นกีฬากระโดดเชือก วิ่ง เดินมากๆ จะทำให้เป็นไส้เลื่อนได้นั้น ไม่จริง
กีฬาส่วนใหญ่ทำให้ร่างกายแข็งแรง ไม่มีส่วนทำให้เป็นไส้เลื่อน ยกเว้นกีฬาที่ต้องเกร็งหน้าท้องมาก ๆ เช่น ยกน้ำหนัก ทุ่มน้ำหนัก เท่านั้น

การที่ไม่สวมกางเกงใน ก็ไม่มีผลที่จะทำให้เป็นไส้เลื่อนได้ เพราะไม่เกี่ยวกับความดันในช่องท้อง

 

ถ้าเป็นไส้เลื่อนแล้วปล่อยไว้โดยไม่รักษาจะเป็นอันตรายอย่างไร ?

ถ้าคนเป็นไส้เลื่อนแล้วไม่รีบไปให้หมอผ่าตัดให้ ภายหลังอาจเกิดลำไส้อุดตันได้
บางคนพอมีก้อนออกมาก็ใช้ผ้าอุดก้อนที่ปูดไว้ เมื่อออกบ่อยๆ ก็อุดบ่อยๆ จนรำคาญตัวเอง โชคร้าย กดเข้า กดออก ก็อาจช้ำได้ หรือเกิดการอักเสบได้ถ้าสกปรกและเป็นแผล บางคนลำไส้ออกมาหนักเป็น 10 กิโลกรัม หรือเท่าลูกมะพร้าว ใช้เป็นที่นั่งได้เลยทีเดียว พวกนี้แปลกที่ว่าลำไส้ไม่อุดตันอะไร แต่จะเดินไปไหนมาไหนด้วยความลำบาก


อย่างไรก็ดี ถ้าเป็นไส้เลื่อนแล้ว ขอย้ำว่าไปพบแพทย์ เพื่อผ่าตัดดีกว่า จะทำให้ชีวิตเป็นปกติสุขได้ เช่นเดียวกับคนอื่นทั่วไปอย่ามัวไปหลงว่าจะมียากินยานวด ที่ทำให้ไส้เลื่อนหายได้เป็นอันขาด 

ข้อมูลสื่อ

29-003
นิตยสารหมอชาวบ้าน 29
กันยายน 2524
โรคน่ารู้
ผศ.นพ.สิโรจน์ กาญจนปัญจพล