พริก(กับ)น้ำส้ม

กระทาชายนายหนึ่งลงมือทำอาหารยูนานคือ ไก่ผัดพริกใส่ถั่วลิสง ปรากฏว่าในขณะที่กำลังล้างพริกแห้ง รู้สึกปวดแสบปวดร้อนที่ปลายนิ้วและอาการลามไปที่แขน หน้าแดง ร้อน และเวียนศีรษะ ทั้งนี้เนื่องจากปลายนิ้วมือของเขามีรอยถลอกจากการใช้กระดาษทรายขัดเฟอร์นิเจอร์ในเช้าวันนั้นเอง เขาพยายามเอามือจุ่มในน้ำเย็นก็ไม่ได้ผล

เรื่องข้างบนเป็นอุทาหรณ์ของพิษสงของน้ำมันระเหยที่มีอยู่ในพริก พริกมีสารที่ระคายผิวหนังและเยื่อบุต่างๆ เรียกว่า แคพเสศิน (capsaicin) ซึ่งดูดซึมผ่านผิวหนังไปกระตุ้นเส้นประสาทรับความเจ็บปวดซึ่งมีอยู่มากที่ปลายนิ้ว สารนี้ไม่ระบายในน้ำ ดังนั้นการจุ่มมือลงในน้ำจึงไม่ช่วยบรรเทาอาการได้เลย วิธีที่ดีก็คือให้จุ่มมือลงในน้ำส้มสายชู (กรดอะซีติค 5%) นานจนกว่าอาการจะหาย บางครั้งอาจต้องนานเป็นชั่วโมง

นักกินและแม่ครัวพ่อครัวทั้งหลายทราบดีว่าการดองพริกในน้ำส้มสายชูจะทำให้พริกเผ็ดน้อยลง (แถมยังอร่อยอีกด้วย) การใช้มือที่สัมผัสกับพริกป้ายตาหรือจมูกจะทำให้เกิดแสบร้อนได้แม้ว่ามือจะสัมผัสกับพริกแล้วหลายชั่วโมงก็ตาม คนแต่ละคนมีความไวรับต่อฤทธิ์ของพริกต่างกัน สุดแต่ว่าใครมีผิวหนังหนากว่ากัน

(The New England Journal of Medicine,October 21,1981,January 21,1982)