บุหรี่ทำร้ายปากคุณ

ผลเสียของการสูบบุหรี่ต่อสุขภาพทั่วไปเป็นที่ชัดแจ้งแล้ว โดยเฉพาะอันตรายต่อปอดและระบบทางเดินหายใจ ซึ่งเป็นทางผ่านของควันบุหรี่ที่ดูดเข้าสู่ร่างกายที่สำคัญ

อย่างไรก็ดี การสูบบุหรี่ก็จะต้องผ่านปากด้วย ซึ่งขึ้นกับจำนวนบุหรี่ที่สูบในแต่ละวัน และระยะเวลาที่สูบนานเพียงใด ตลอดจนอายุของผู้สูบบุหรี่ก็เป็นปัจจัยสำคัญด้วย

ผลต่อตัวฟัน
ที่เห็นได้ง่ายโดยทั่วไป ได้แก่คราบบุหรี่บนตัวฟัน ที่เป็นรอยกระดำกระด่าง และเห็นได้ชัดในฟันหน้าทั้งฟันบนและฟันล่าง เป็นผลจากการที่สารเคมีที่เกิดการเผาไหม้ของบุหรี่ โดยเฉพาะพวกที่มีส่วนประกอบของกำมะถัน (Sulfer) สะสมอยู่บนคราบจุลินทรีย์บนตัวฟัน และ/หรือบริเวณขรุขระในชั้นผิวเคลือบฟันมากขึ้นตามระยะเวลาและปริมาณบุหรี่ที่สูบ จนเป็นที่สังเกตได้จากคู่สนทนา ทำให้เสียบุคลิกภาพ และยังเป็นเหตุให้เสียเวลาและค่าใช้จ่าย ในการไปขัดคราบบุหรี่บนตัวฟันออก ซึ่งจำเป็นต้องให้ทันตแพทย์หรือทันตบุคลากรเป็นผู้ขัดฟันเป็นระยะๆ นอกจากนี้ บางท่านอาจใช้ยาสีฟันที่ช่วยกำจัดคราบบุหรี่ ซึ่งแน่นอนว่าอำนาจในการขัดสีจะต้องสูงกว่ายาสีฟันธรรมดา และการใช้ยาสีฟันกำจัดคราบบุหรี่เป็นเวลานานๆ หรือการขัดฟันบ่อยเกินไปก็มีผลเสีย ทำให้เคลือบฟันบางลงไปโดยใช่เหตุ

ผลต่อกลิ่นปาก
ผลเสียจากการสูบบุหรี่ต่อสุขภาพในช่องปาก ซึ่งมีผลต่อบุคลิกภาพเช่นกัน ได้แก่ กลิ่นปาก เป็นที่ทราบกันดีว่า กลิ่นจากควันบุหรี่ แม้จะถูกเจือจางด้วยอากาศรอบข้าง ก็ไม่เป็นที่พึงปรารถนาของผู้ใกล้ชิด เช่นเมื่อเราเข้าไปอยู่ในห้องประชุมหรือร้านอาหารที่เป็นห้องปิดและแม้จะมีเครื่องปรับอากาศ แต่มีผู้สูบบุหรี่จำนวนมากเป็นเวลาหลายๆชั่วโมง จะรู้สึกอึดอัด เหม็นกลิ่นบุหรี่ ซึ่งจะติดกลิ่นแม้กระทั่งบนเนื้อตัวและเสื้อผ้า

ดังนั้น เมื่อนึกถึงสภาพในช่องปากที่มีขนาดเล็กๆที่ต้องได้รับการรมควันจากบุหรี่อย่างสม่ำเสมอ ควันบุหรี่นั้นจะเพิ่มกลิ่นรุนแรงมากขึ้นเพียงใด ซึ่งผู้สูบบุหรี่เองก็คงจะทราบดี จึงได้ขวนขวายหายาอมชนิดต่างๆมาระงับกลิ่น เป็นการเพิ่มรายจ่ายจากยาผมนอกเหนือไปจากค่าบุหรี่ ซึ่งก็ช่วยระงับกลิ่นปากได้เพียงชั่วคราว และอาจมีผลข้างเคียงจากน้ำตาลในยาอมบางชนิดที่เป็นเหตุให้เกิดโรคฟันผุตามมาด้วย

ผลต่อเหงือก
จากการศึกษาถึงสภาวะในช่องปากของผู้สูบบุหรี่ พบว่าสุขภาพฟันในช่องปากไม่สะอาด เมื่อเปรียบเทียบกับผู้ไม่สูบบุหรี่ การสะสมของหินปูนก็มากกว่า และพบว่าการสูบบุหรี่เป็นสภาวะเหนี่ยวนำให้เกิดโรคเหงือกอักเสบ ซึ่งความรุนแรงของโรคเหงือกอักเสบ และ/หรือโรคปริทันต์ก็มากกว่าด้วย โดยเข้าใจว่าเป็นผลจากการที่นิโคติน (nicotin) ในบุหรี่ไปมีผลต่อระบบหมุนเวียนเลือดที่มาเลี้ยงเหงือกและอวัยวะรอบฟัน เกิดการหดตัวของเส้นเลือด ทำให้ปริมาณของเลือดที่มาเลี้ยงบริเวณนี้น้อยลงไปหรือขาด ทำให้ความต้านทานของเนื้อเยื่อดังกล่าวลดลงไป การตอบสนองของร่างกายต่อการหายของโรคเหงือกอักเสบน้อยลงไป ทำให้การดำเนินของโรคหรือการติดเชื้อเกิดได้เร็วขึ้น เป็นเหตุให้ความรุนแรงของโรคเพิ่มมากขึ้น ซึ่งอาจจะนำไปสู่การสูญเสียฟันถาวรโดยไม่จำเป็นในที่สุด

ผลต่อเนื้อเยื่ออ่อนในปาก
เนื้อเยื่ออ่อนที่บุกระพุ้งแก้มโดยรอบช่องปาก เป็นอวัยวะที่สามารถดูดซึมสารเคมีบางชนิดได้ดีเป็นพิเศษเช่นเดียวกับเยื่อบุในกระเพาะอาหารหรือลำไส้ที่ดูซึมสารอาหารต่างๆเข้าสู่ร่างกาย สารเคมีจากการเผาไหม้ของน้ำมันดิน (tar) จากบุหรี่ ส่วนหนึ่งสามารถถูกดูดซึมผ่านเนื้อเยื่ออ่อน ในปากได้ด้วย การดูดซึมสารแปลกปลอมดังกล่าวก็มีส่วนทำให้แผลในปากเกิดได้บ่อยขึ้น จากการระคายเคืองทั้งทางตรง (ควันบุหรี่และความร้อนจากควัน ) และทางอ้อม (สารเคมีจากการเผาไหม้บุหรี่) นอกจากนี้ผู้ที่สูบบุหรี่เมื่อเป็นแผลในปากแล้วจะหายยาก ทำให้เกิดการทรมานร่างกายเพิ่มเติม นี่ก็เป็นผลเสียจากการสูบบุหรี่ซึ่งหลายท่านอาจไม่ได้สังเกต แต่เมื่อลดหรือเลิกสูบบุหรี่ แผลในปากก็เป็นน้อยลง หรือเป็นแล้วหายได้เร็วขึ้นด้วย

ผลต่อน้ำลาย
ผู้ที่สูบบุหรี่จะรู้สึกได้ว่าน้ำลายจะเหนียวข้นขึ้น ทั้งนี้เพราะผลของบุหรี่ต่อต่อมน้ำลาย ทำให้การขับน้ำลายมีจำนวนน้อยลงไป เช่น การชะล้าง ทำความสะอาดในช่องปาก ทำให้เศษอาหารตกค้างได้ง่ายขึ้น ประกอบกับการปรับสภาวะกรดด่างในช่องปากน้อยลง ทำให้โอกาสเป็นโรคฟันผุมากขึ้นนอกจากนี้ จากการที่น้ำลายน้อยลงและเหนียวข้น มีผลให้การตกตะกอนของสารเคมีในน้ำลายมากขึ้น ทำให้การเกิดคราบจุลินทรีย์และแม้กระทั่งหินปูนมากขึ้นด้วยการเกิดโรคเหงือกอักเสบก็มีโอกาสมากขึ้นด้วย

จากการที่น้ำลายเหนียวข้นขึ้นนี้ ผู้ที่สูบบุหรี่จึงนิยมใช้ยาอมชนิดต่างๆเพื่อกระตุ้นให้เพิ่มการขับน้ำลาย แต่จะมีผลข้างเคียงจากการใช้ยาอมชนิดต่างๆโดยไม่จำเป็น

ผลร้ายแรงในช่องปาก
ผลจากการสูบบุหรี่ในปากที่ร้ายแรงมาก คือ การมีอุบัติการณ์ของมะเร็งในช่องปากมากกว่าผู้ที่ไม่สูบบุหรี่ ดังเป็นที่ทราบกันแล้วว่า สาเหตุสำคัญของมะเร็ง ได้แก่ การระคายเคืองเรื้อรัง ซึ่งการสูบบุหรี่เป็นระยะเวลานานๆ ก็เท่ากับการก่อให้เกิดการระคายเคืองต่อเนื้อเยื่อในช่องปาก ทั้งจากสารเคมีและทางกายภาพอย่างสม่ำเสมอ และต่อเนื่อง จึงมีโอกาสเป็นมะเร็งในช่องปากได้มากกว่า รวมทั้งการใช้ยาเส้น ยาฉุน ที่ทำจากใบยาสูบ จุกไว้ในปากหรือการเคี้ยวเป็นประจำ ก็จะนำไปสู่การเป็นมะเร็งในปากได้ง่ายขึ้นด้วย

ในปัจจุบัน มะเร็งในช่องปากมีสถิติสูงเป็นลำดับ 2 รองจากมะเร็งปากมดลูก ดังนั้นการลดหรือเลิกสูบบุหรี่ ตลอดจนการงดใช้ยาเส้น และผลิตภัณฑ์จากใบยาสูบในปาก จะช่วยลดมะเร็งในปากได้ส่วนหนึ่ง
จะเห็นได้ว่า การสูบบุหรี่มีผลเสียมากมายต่ออวัยวะต่างๆ ในช่องปาก นอกเหนือไปจากผลเสียต่อร่างกายโดยทั่วไปแล้ว

การเลิกบุหรี่นอกจากจะทำให้ร่างกายแข็งแรง มีสุขภาพดีขึ้นแล้ว ยังจะช่วยเสริมบุคลิกภาพส่วนบุคคลกับผู้พบเห็นและผู้ใกล้ชิด โดยการลดกลิ่นปาก โรคเหงือกและโรคฟัน ตลอดจนความสิ้นเปลืองในการไปพบทันตแพทย์เพื่อขัดคราบบุหรี่ที่น่ารังเกียจออกด้วย