ถ่ายดำ

ลุงแดงมีอาการปวดขัดในหัวเข่ามานานปี เคยหาหมอมาหลายแห่งแล้ว ได้ยามากินก็ทุเลา แต่เมื่อขาดยาก็กลับปวดอยู่ดังเดิม

หมอบอกว่าเกิดจากข้อเข่าเสื่อม เห็นจะรักษาให้หายขาดได้ยาก
วันหนึ่งเพื่อนบ้านแนะนำให้ลุงแดงลองเอาตัวอย่างยาชุดที่เขาใช้ได้ผลให้ลุงแดงกิน ก็รู้สึกว่าดีชะงัดจึงเอาตัวอย่างยาชุดนั้นไปซื้อจากร้านขายยามากินเป็นประจำทุกวัน

2 เดือนต่อมา อยู่ๆลุงแดงก็รู้สึกหน้าซีด มีอาการจะเป็นลม ลูกๆจึงกุลีกุจอพาลุงไปส่งโรงพยาบาล
ลุงแดงเล่าให้หมอฟังว่า ก่อนหน้านี้ 4-5 วัน รู้สึกปวดในท้องเป็นพักๆ
“
คุณลุงมีอาการถ่ายดำ ด้วยหรือไม่?” คุณหมอตรวจดูแล้วพบว่าลุงแดงมีอาการหน้าตาซีดเซียว แหกตาดูก็เห็นว่าเปลือกตาซีด แสดงว่ามีอาการเลือดน้อยโลหิตจาง ประกอบกับประวัติการกินยาชุดและอาการปวดท้อง หมอจึงสงสัยว่าลุงแดงจะมีแผลในกระเพาะอาหาร (เกิดจากยาชุดทำเหตุ) และอาจมีการตกเลือดในกระเพาะด้วยที่ทำให้เลือดน้อย

“ถ่ายดำ หมายถึง ถ่ายอุจจาระออกเป็นสีดำ คล้ายถ่านหรือเฉาก๊วย” คุณหมออธิบายเพิ่มเติม
ลุงแดงรีบพยักหน้าว่า “ผมก็นึกสงสัยอยู่หลายวันแล้วว่า ทำไมระยะนี้ถ่ายอุจจาระทุกครั้งจึงออกเป็นสีดำปี๋ผิดธรรมดา”

“นั่นแสดงว่า มีเลือดออกจากกระเพาะของลุงมาหลายวันแล้ว” คุณหมอเสริม

“คุณหมอครับ ตามปกติถ้าเป็นเลือดก็ควรจะออกเป็นสีแดงไม่ใช่หรือครับ” ลูกๆของลุงที่ยืนฟังอยู่ข้างๆก็ถามขึ้นบ้าง
“ถูกแล้ว ถ้าเป็นเลือดสดๆ ก็จะออกเป็นสีแดง แต่เลือดที่ออกในกระเพาะอาหาร ถ้าออกทีละน้อยก็จะคลุกเคล้ากับน้ำย่อย เดินทางลงลำไส้และปนเปออกมากับอุจจาระ จึงทำให้กลายเป็นสีดำ” คุณหมออธิบาย

คงไม่ต้องบอกกระมังว่า คุณหมอต้องรับตัวคนไข้ไว้รักษาที่โรงพยาบาล เพราะมีการเสียเลือดมาก ส่วนจะต้องทำอะไรกันต่อไปบ้าง ก็ขอพักเรื่องไว้เพียงแค่นี้

ภาษาหมอในที่นี้คือคำว่า ถ่ายดำ ภาษาอังกฤษเขียนว่า melena (อ่านว่า เมเลน่า) หมายถึงถ่ายอุจจาระเป็นสีดำ ซึ่งแสดงว่ามีเลือดออกในกระเพาะอาหาร

คนที่ปวดท้องบ่อยๆ เป็นโรคกระเพาะมานานหรือชอบกินยาแก้ปวดชนิดซอง ยาแก้ปวดข้อ หรือยาชุดต่างๆ เป็นประจำ ถ้าสังเกตว่ามีอาการถ่ายดำ ก็ควรจะไปหาหมอโดยเร็ว อย่าปล่อยไว้จนเสียเลือดมาก อาจเป็นอันตรายถึงชีวิตได้

อ้อ! ลืมบอกไปว่า ถ้าท่านกินเลือดหมูหรือกินยาบำรุงเลือด (ที่เข้าธาตุเหล็ก) ก็อาจมีอาการถ่ายดำได้ อันนี้ไม่ถือว่าเป็นความผิดปกติ เพราะเป็นสีของเหล็ก เมื่อหยุดกินเลือดหมูหรือยาบำรุงเลือดสัก 2-3 วัน อุจจาระก็จะกลับมีสีเหลืองดังเดิมได้เอง