• ขนาดตัวอักษร  Normal size text | Increase text size by 10% | Increase text size by 20% | Increase text size by 30%

ท้องอืด

 

นอกจากความไม่สมดุลระหว่าง จำนวนบุคลากรทางการแพทย์กับจำนวนประชาชนแล้ว ภาวะสังคมและเศรษฐกิจในปัจจุบันยังทำให้ประชาชนจำนวนมากไม่สามารถใช้บริการของสถานพยาบาลได้ทุกครั้ง “การดูแลตนเอง หรือดูแลซึ่งกันและกัน”เมื่อมีความผิดปกติบางอย่าง จึงมีความสำคัญที่จะช่วยแก้ปัญหาเฉพาะหน้าหรือบรรเทาภาวะวิกฤตก่อนที่จะไปสถานพยาบาลได้ และปัญหาบางอย่างต้องการเพียงพยาบาลในบ้าน 




มีปัญหาที่พบบ่อยในทารก ไม่ว่าจะแรกเกิด หรือในระยะเวลาต่อมาคือ “อาการแน่นท้อง ท้องอืด มีลมในท้อง” ทำให้ทารกร้องกวน บางครั้งในกระเพาะมีลมมาก ทารกจะร้องเป็นพัก ๆ เมื่อให้ดูดนมก็จะดูด แต่พอถึงระยะปวดท้องเพราลมดัน จะคายหัวนมออก และร้องดิ้นไม่ยอมหลับ ถ้าทารกไม่อาเจียน ไม่มีอาการถ่านอุจจาระเหลว อาจเป็นอาการ “ท้องอืด” เพราะทารกดูดลมเข้าไปในกระเพาะ ซึ่งแม่หรือผู้เลี้ยงดูจะต้องช่วยพยาบาลให้ทารกทุเลาอาการลง
อย่างไรก็ตาม อาการท้องอืดในเด็กสามารถป้องกันได้ ด้วยการอุ้มทารกขณะให้นม และหลังให้นมแล้วทำให้ทารกเรอ จากการได้คุ้นเคยกับทารกมากมาย พบว่า ในทารกที่ดื่มน้ำนมแม่ไม่ค่อยพบว่ามีอาการท้องอืดเหมือนทารกที่ดื่มน้ำนมผสมจากขวดทั้งนี้เพราะน้ำนมแม่ย่อยง่ายกว่า น้ำนมแม่ไม่มีปฏิกิริยาที่ทำให้ทารกบางคนปวดท้อง และทารกบางคนเวลาให้ดูดนมจากขวด ดูดเอาลมเข้าไปมาก เพราะผู้ให้นมปฏิบัติไม่ถูกต้อง หรือให้ทารกดูดขวดนมเปล่า ๆ เป็นต้น

 



 วิธีปฏิบัติ

เพื่อทุเลาอาการท้องอืดในทารก คือการไล่ลม ซึ่งทำได้หลายลักษณะแล้วแต่ท่าที่ผู้เลี้ยงดูจะถนัด คือ










1.การอุ้มพาดบ่า

อุ้มทารกพาดบ่าข้างที่ถนัด มืออีกข้างหนึ่งประคองตรงคอและศีรษะไว้ ลูบหลังเบา ๆ จากล่างขึ้นบน หรือตบหลังเบา ๆ จนกว่าจะเรอ

 

 

 

 

 

 

 


2.นอนคว่ำบนตัก
วางทารกนอนคว่ำบนตัก ประคองศีรษะไว้แล้วลูบหรือตบหลังเบาๆ

 

 

 

 

 


 

 

 3.ให้ทารกนั่ง
จับทารกนั่งห้อยขาบนตักหันหน้าไปด้านใดด้านหนึ่งประคองหน้าและหลังทารกด้วยมือทั้งสอง เอนตัวทารกไปข้างหน้า ให้ส่วนของท้องทารกพาดกับหน้าแขน ของผู้อุ้มแล้วลูบหรือตบหลังเบา ๆ

 

 

 


การใช้มหาหิงส์ ช่วยบรรเทาอาการท้องอืดได้ โดยทารกจะสูดเอากลิ่นของมหาหิงส์เข้าไป ช่วยให้ขับลมออกมา มหาหิงส์ควรทาบาง ๆ (นิยมทาหน้าท้อง ฝ่ามือ ฝ่าเท้า) และทิ้งให้แห้ง ก่อนปิดเสื้อหรือห่อผ้า เพราะถ้ามหาหิงส์ยังเปียกอยู่จะติดเสื้อผ้า เวลาดึงเสื้อผ้าออกจากผิวหนัง ทารกจะเจ็บคนจีนนิยมใช้มหาหิงส์แห้งผูกข้อมือทารกไว้ เพื่อให้ทารกสูดกลิ่นได้ตลอดเวลานั่นเอง

ยาน้ำช่วยย่อย มีส่วนผสมของขิงช่วยในการระบายลมได้เล็กน้อย ราคาขวดละหลายบาท ควรป้องกันไม่ให้เกิดอาการท้องอืดมากกว่าการดูแลเมื่อเกิดท้องอืดแล้ว

ข้อมูลสื่อ

66-008
นิตยสารหมอชาวบ้าน 66
ตุลาคม 2527
พยาบาลในบ้าน
ดร.จริยาวัตร คมพยัคฆ์