คุณกังวนผู้เป็น “พาหะ” ของเชื้อไวรัสตับอักเสบ บี

กังวน: คุณหมอครับ ผมกลุ้มใจมาก
คุณหมอ: มีอะไรหรือครับ
กังวน: ผมไปบริจาคเลือด เขาไม่รับเพราะเลือดผมมีเชื้อไวรัสตับอักเสบ บี” อยู่

คุณหมอ: มีผลเลือดมาให้ดูด้วยหรือเปล่าครับ
กังวน: มีครับ นี่ครับ (ยื่นผลเลือดให้หมอ)
คุณหมอ: (อ่านผลเลือด) “ตรวจพบ เอ็ช-บี-เอ็ส-เอ-จี (HBsAg) ในเลือด”

กังวน: ผมจะติดต่อลูกเมียไหมครับ
คุณหมอ: เดี๋ยวก่อนครับ อยากทราบว่าเคยตรวจเลือดดูการทำงานของตับหรือยัง

กังวน : คุณหมอที่คลินิกข้างบ้านเพิ่งเจาะไปตรวจมาครับ ผลอยู่นี่ครับ (ยื่นผลเลือดให้หมอ)
คุณหมอ : (อ่านผลเลือด) เอ็ส-จี-โอ-ที (SGOT) 19, เอ็ส-จี-พี-ที (SGPT) 23, อย่างอื่นปกติ

กังวน : ผมเป็นอะไรหรือเปล่าครับ
คุณหมอ : ผลเลือดบ่งว่าตับทำงานปกติดีนี่ครับ ไม่เห็นมีอะไรต้องกังวล

กังวน : แต่ผมรู้สึกเพลียตั้งแต่ไปเจาะเลือดตรวจ
คุณหมอ : ก่อนหน้านี้มีอาการอะไรไหมครับ

กังวน : ไม่เลยครับ ผมยังทำงานปกติ เล่นแบดมินตันสัปดาห์ละครั้งสองครั้งประจำ
คุณหมอ: ที่จริงคุณไม่ได้เป็นอะไรเลย เพียงแต่มีเชื้อไวรัส บี อยู่ในตัว ซึ่งคุณจะติดมาทางใดทางหนึ่งจากสิ่งแวดล้อมรอบ ๆ ตัว

กังวน: เป็นไปได้หรือครับ ? ผมไม่เคยเป็นอะไรเลย
คุณหมอ: คนไทยกว่าร้อยละ 60 จะเคยได้รับเชื้อนี้กันทั้งนั้นละครับ เพราะเชื้อมันชุกชุมในประเทศเรา
คนส่วนใหญ่ที่ได้รับเชื้อแล้ว ร่างกายจะสามารถขจัดเชื้อให้หายไปได้เองหมด และเกิดภูมิต้านทานโรคขึ้นมาแทนที่ คนส่วนน้อยเท่านั้นที่ร่างกาย ไม่สามารถขจัดเชื้อได้ เชื้อมันจึงหลงค้างอยู่ในร่างกายโดยไม่ทำอันตรายอะไร อย่างเช่นกรณีของคุณ ถ้าเจาะเลือดตรวจดูการทำงานของตับก็จะพบว่าปกติ

กังวน: แล้วทำไมผมถึงเพลียล่ะครับ
คุณหมอ : หมออยากตรวจร่างกายก่อน เชิญบนเตียงตรวจครับ

(คนไข้ขึ้นเตียงตรวจ หมอตรวจร่างกายอย่างถี่ถ้วน)
คุณหมอ : ผมตรวจร่างกาย แล้วก็ดูปกติดี คลำตับก็ไม่บวมโต คุณคงจะเพลียจากความวิตกกังวลเกินไปกระมัง มีปัญหาหนักที่ที่ทำงานหรือในครอบครัวหรือเปล่าครับ

กังวน : ช่วงนี้ก็งานหนักอยู่ครับ เจ้านายก็เข้มงวดกวนขันมาก
คุณหมอ : เลยทำให้เครียด
กังวน : ครับ ก็มีปัญหาเงิน ๆ ทอง ๆ บ้างครับ

คุณหมอ : หมอคิดว่าคุณเครียดจากความเครียดกังวล ตัดความกังวลเรื่องไวรัส บี ในเลือดออกเสียเถิด เชื่อหมอ ไม่มีอันตรายอะไร
กังวน : แล้วเรื่องเพศเล่าครับ
คุณหมอ : ก็ทำตัวไปตามปกติได้ แต่ควรพาภรรยาและลูกมาตรวจ ตรวจเลือดก็จะดี

กังวน : ตรวจอะไรครับ
คุณหมอ : ตรวจดูภูมิต้านทานเชื้อไวรัส บี ครับ

กังวน: จำเป็นไหมครับ
คุณหมอ : จำเป็นมากโดยเฉพาะภรรยา เพราะมีโอกาสติดเชื้อไวรัส บี จากคุณ

กังวน: อ้อ! ใช่แล้ว ผมนึกอยู่แล้วว่าจะถามคุณหมอเรื่องนี้ ภรรยาผมมีโอกาสติดจากผมได้จริงหรือเปล่าคุณหมอ : เชื้อไวรัส บี ติดต่อกันทางเลือดหรือเพศสัมพันธ์
กังวน : ผมก็กลัวแฟนเขาจะติดโรคผม ลูกด้วยครับ

คุณหมอ: ลูกอายุเท่าไรครับ
กังวน: คนโต 12 คนเล็ก 5 ขวบครับ
คุณหมอ : พ่อแม่ลูกมีโอกาสติดต่อกันได้บ้างเหมือนกันจากการคลุกคลีใกล้ชิด โดยเฉพาะถ้าลูกยังเล็ก พามาตรวจเลือดดูก่อนก็แล้วกันครับ

กังวน: ฉีดวัคซีนเลยไม่ได้หรือครับ
คุณหมอ: ถ้าฉีดเลยอาจเสียเงินเปล่า เพราะวัคซีนยังมีราคาสูง ตรวจเลือดก่อนจะประหยัดกว่า โดยเฉพาะถ้ามีสมาชิกหลายคนในครอบครัว

กังวน : ถ้าตรวจเลือดแล้วต้องฉีดวัคซีนด้วยไหมครับ
คุณหมอ : ขึ้นอยู่กับว่า ผลเลือดบ่งว่ามีภูมิต้านทานต่อไวรัส มี หรือมีเชื้อไวรัส บี อยู่ในเลือดหรือไม่ ถ้ามีก็ไม่ต้องฉีด ถ้าไม่มีก็ต้องฉีด

กังวน: อ้อ! ถ้าอย่างนั้นผมยังอาจต้องเสียเงินสองต่อ ทั้งตรวจเลือด ทั้งฉีดวัคซีน
คุณหมอ : แต่ถ้าตรวจเลือดก่อนมีโอกาสไม่ต้องฉีดวัคซีนอยู่มาก เพราะคนไทยส่วนใหญ่จะพบว่า มีภูมิต้านทานหรือมีเชื้อไวรัส บี อยู่ในตัวแล้ว คนส่วนน้อยเท่านั้นที่อาจอยู่ในเกณฑ์ที่น่าพิจารณาฉีดวัคซีน

กังวน: อย่างนั้นหรือครับ ถ้าอย่างนั้นผมจะพาครอบครัวมาตรวจเลือดก่อนก็แล้วกัน ขอบคุณคุณหมอมากครับ ผมฟังคุณหมออธิบายก็หายกลัวไปมาก ชักรู้สึกหายเพลียเลยครับ
คุณหมอ : ถ้ากลัวมากก็มักจะเพลียมาก ถ้าหายกลัวก็คงหายเพลีย โชคดีครับ

สามวันต่อมาคุณกังวนพาลูกและภรรยามาตรวจเลือดตามนัด และมาพบคุณหมออีกครั้งเพื่อฟังผลตรวจเลือด
กังวน : สวัสดีครับคุณหมอ ผลตรวจเลือดลูกกับภรรยาผมเป็นอย่างไรครับ
คุณหมอ : ของภรรยาคุณไม่พบเชื้อไวรัส บี แต่พบว่ามีภูมิต้านทานแล้ว

กังวน: ต้องฉีดวัคซีนตับอักเสบไหมครับ
คุณหมอ: ไม่ครับ ไม่ต้องฉีด

กังวน: ของลูกล่ะครับ
คุณหมอ: ของลูกชายคนโตเหมือนของคุณแม่ คือไม่พบเชื้อไวรัส บี และมีภูมิต้านทานแล้ว ก็ไม่ต้องฉีดวัคซีนเหมือนกัน

กังวน: แหม! โชคดี
คุณหมอ: ส่วนของหนูผู้หญิงคนเล็ก ไม่พบเชื้อไวรัส บี เหมือนกัน แต่ยังไม่มีภูมิต้านทาน ควรฉีดวัคซีนให้แก 3 เข็ม

กังวน: ตกลงสามคนต้องฉีดคนเดียว
คุณหมอ: ครับ แต่ถ้าไม่ตรวจเลือดดูก่อนก็คงต้องฉีดให้ไปเลยทั้ง 3 คน
กังวน: ผมประหยัดไปหลายเหมือนกัน ขอบคุณครับคุณหมอ

คุณหมอ: ว่าแต่ว่ายังเพลียอยู่ไหมครับ
กังวน : หายกังวลครับตั้งแต่คุยกับคุณหมอวันก่อน ผมจะเริ่มเล่นแบดมินตันได้หรือยังครับ
คุณหมอ: ได้สิครับ คุณไม่ได้เจ็บป่วยอะไร ตับก็ปกติ เพียงแต่มีเชื้อไวรัส บี หลงค้างอยู่ในเลือดเท่านั้น

กังวน: ผมต้องเจาะเลือดตรวจซ้ำอีกไหมครับ
คุณหมอ : ถ้าสบายดี ไม่มีอาการอะไร คุณจะแวะมาตรวจเลือด ดูการทำงานของตับสักปีละครั้งก็ได้ครับ

กังวน : อย่านานถึงปี ดีไหมครับ
คุณหมอ : ก็ถ้าคุณมีอาการอะไรผิดปกติจะตรวจเลือดอีกเมื่อไรก็ได้ แล้วแต่อาการ แล้วแต่ความสะดวก

กังวน: คุณหมอมีอะไรแนะนำอีกไหมครับ
คุณหมอ: พยายามห่างเหล้าไว้ จะดีมากครับ
กังวน: ผมดื่มบางครั้งเท่านั้น ไม่ทุกวัน

คุณหมอ: ทุกสัปดาห์หรือเปล่าครับ
กังวน: (หัวเราะเบา ๆ) ที่จริง ก็ทุกสัปดาห์ครับ

คุณหมอ : เหล้าเบียร์ล้วนแต่ทำลายตับไม่ช้าก็เร็ว พยายามเลี่ยงให้มากที่สุดจะดีครับ ยิ่งคุณมีเชื้อไวรัส บี วนเวียนอยู่ในร่างกายด้วยแล้ว ก็ควรระวังสุขภาพตับให้มาก อย่าให้เหล้ามาซ้ำเติม
กังวน: ผมจะพยายามครับ แล้วคุณหมอจะแนะนำอะไรผมอีก

คุณหมอ: อาจมีอีกอย่างเดียวครับ
กังวน: อะไรครับ

คุณหมอ : คุณเปลี่ยนชื่อคุณซะดีกว่า
กังวน: (หัวเราะดัง) ผมกำลังคิดอยู่ครับ