ปู่สอนหลานให้เป็นหมอ

มีอยู่วันหนึ่งหลานถามว่า คำว่าหมอที่เขาเรียกกันนั้นมีหมออะไรบ้างครับ ปู่ตอบว่า ที่ชาวบ้านใช้เรียกกันมีดังนี้

“หมอความ” ชอบว่าความในเรื่องครอบครัวหรือคนที่ทะเลาะวิวาทกันให้เกิดความยุดติธรรม

“หมอดู”  ได้แก่ คนที่เรียนวิชาโหร เช่นคำนวณดวงชะตาราศี ดูเลข 7 ตัว ผูกดวง เพื่อทำนายดวงชะตาของคน แต่ไม่ใช่โหรที่ได้รับแต่งตั้งจากราชา

“หมอแล ” คือ คนที่ดูลักษณะของคนโดยมิได้ถามวันเดือนปีเกิด เพียงเห็นรูป เห็นร่างกายภายนอก เช่น ดูหัว ดูตา ดูพุง ก็ทายได้ว่าเป็นคนถูกลักษณะสง่างาม มีอำนาจ โชควาสนา มีเสน่ห์ มหานิยมเพียงใด

“หมอยา” คือ บุคคลที่มีวิชาความรู้ด้านการปรุงยา เวทมนตร์ คาถาอาคม ในการรักษาโรคของคนหรือมีคาถาอาคมรักษาโรคร้ายที่หาสาเหตุไม่เจอ

“หมอผี” ได้แก่ คนที่มีความชำนาญในวิชาอาคม เวทมนตร์คาถาขับไล่ผีบ้านผีเรือนหรือผีที่เข้าสิงในร่างกายคน เป็นผู้ปราบผีนั่นเอง

หมอทั้ง 5 ประเภทนี้ ได้รับปริญญาจากสถาบันไหนบ้างครับ ใครเป็นผู้รับรองแต่งตั้งให้เป็นหมอ

สมัยโบราณ พระมหากษัตริย์ปกครองโดยทศพิธราชธรรม เป็นไปตามจารีตประเพณีของบ้านเมือง
เมื่อบุคคลใดมีความรู้ ความสามารถมีความชำนาญเพราะมีประสบการณ์มาก ผลงานดีเป็นที่นับถือของประชาชน ชาวบ้านเรียกขานกันว่า หมอ แต่ไม่มีประกาศนียบัตรจากสถาบันใด เช่น หมอความ หมอยา

คำว่าผู้เฒ่า ผู้แก่ หมายความถึงใครครับและคำว่านักปราชญ์หมายถึงคนอย่างไร

คำว่าผู้เฒ่าเป็นคนที่มีอายุยืน 60-80 ปี แต่ไม่รู้หนังสือหนังหา ไม่มีปัญญาที่จะอบรมสั่งสอนลูกหลานเฒ่าเพราะมีชีวิตอยู่นานจนร่างกายบ่งบอกว่าเป็นคนเฒ่า
คนแก่ก็คือคนที่มีอายุและมีความรู้ มีการศึกษา สามารถที่จะสั่งสอนลูกหลานได้ดี เป็นคนแก่เรียนนั่นเอง
นักปราชญ์ เป็นคนที่มีความรู้ ความสามารถ มีสติปัญญาดี ฉลาดรู้จักแก้ปัญหาต่างๆ ส่วนมากผู้มีอำนาจอย่างพระราชาเป็นผู้แต่งตั้งเช่น ศรีปราชญ์ไงล่ะหลาน

คำว่าหนังสือ หนังหาต่างกันอย่างไรครับ

สมัยพ่อขุนราม ฯ ทรงแต่งหนังสือไทยโดยใช้หนังหา คือหนังสือที่ไม่มีวรรณยุกต์ ไม่มีสระ เป็นตัวขอม แล้วหาสระวรรณยุกต์เพิ่ม แล้วแต่จะเข้าจังหวะและประโยคสมควรอย่างไรเช่น สระเอ อยู่หน้า ตามด้วย ก มี สระอาอยู่หลัง อ่านว่า เกา หรือจะอ่านว่าเก่าเป็นการหาไม่เอกเพิ่มก็ได้
มีนิยายเล่าว่าหลวงตาแก่ ๆ วัดหนี่งเทศน์ให้โยมฟังว่า ผู้ใดสร้างตายก็ดี สร้างน้ำก็ดี มีอานิสงส์มากนักแล ผู้อ่านเป็นหนังหา จึงหาข้อความไม่ถูก ความถูกต้องคือ “ผู้ใดสร้างต้าย หมายถึงรั้ววัด ผู้ใดสร้างน้ำก็ดี หมายถึงบ่อน้ำหรือถังน้ำ จะมีอานิสงส์มาก เมื่อผู้อ่านไม่รู้วิธีอ่าน ผู้ฟังก็ฟังไม่รู้เรื่อง
ส่วนหนังสือนั้นมีอักษร สระวรรณยุกต์ครบทุกเสียง อ่านได้ความชัดเจนดี ตามสำเนียงไทย

คุณปู่ครับสมัยนี้บ้านเมืองได้เปลี่ยนแปลงการปกครองเป็นระบบประชาธิปไตย ผู้จะมาเป็นหมอแผนโบราณจะต้องทำอย่างไร เมื่อไม่มีพระราชามาแต่งตั้ง

ปัจจุบันกฏหมายระบุว่าหมอแผนโบราณจะต้องเรียนทางสาขาโบราณตามที่กฏหมายกำหนดไว้ เช่นผู้จะเรียนการปรุงยาแผนโบราณ หรือเภสัชกรรมแผนโบราณ จะต้องเรียนจากครูที่สำเร็จทางด้านนี้มาแล้วไม่น้อยกว่า 5 ปี ส่วนผู้เรียนต้องมีความรู้ ความสามารถในการปรุงยาได้ชำนาญ จึงจะสมัครสอบได้
ผู้เรียนสาขาเวชกรรมแผนโบราณต้องเรียนและฝึกอบรมเป็นเวลานาน 3 ปีขึ้นไป