เลือด

ในคนและสัตว์ ล้วนต้องมีระบบไหลเวียนที่นำเอาอาหารกับพลังงานไปหล่อเลี้ยงชีวิต และกำจักของเสียออกไป ในร่างกายมนุษย์สิ่งที่ทำหน้าที่นี้ก็คือ เลือด ซึ่งอยู่ในหลอดเลือดที่กระจายอยู่เกือบทุกหนแห่งของร่างกายยกเว้น กระจกตาดำ เส้นผม และเล็บ ในร่างกายคน (ผู้ใหญ่) จะมีเลือดประมาณ 5 ลิตร

เลือด (Blood) มีส่วนประกอบ 2 ส่วนได้แก่ ส่วนที่เป็นเม็ดเลือด (มีเม็ดเลือดแดง, เม็ดเลือดขาว, และเกร็ดเลือด) กับส่วนที่เป็นน้ำเหลือง (plasma) เป็นของเหลวที่อยู่ภายในเส้นเลือด

เม็ดเลือด (Blood Cells)
เม็ดเลือดส่วนใหญ่เป็นเม็ดเลือดแดง (Erythrocytes) มีลักษณะกลมแบน มีโรงงานสร้างเม็ดเลือดแดงอยู่ภายในโพรงกระดูก (ไขกระดูก) เม็ดเลือดแดงมีอายุประมาณ 120 วัน แล้วจะตายโดยถูกทำลายในที่ต่างๆ เม็ดเลือดแดงมีหน้าที่ในการขนถ่ายอ๊อกซิเจน และคาร์บอนไดอ๊อกไซด์ เม็ดเลือดพาอ๊อกซิเจนโดยอาศัยสารที่เรียกว่า ฮีโมโกลบิน เป็นตัวจับพาไป อ๊อกซิเจนจะถูกปล่อยออกจากฮีโมโกลบินแล้วซึมผ่านผนังของเส้นเลือดฝอย ไปเลี้ยงเนื้อเยื่อต่างๆ

เม็ดเลือดขาว (Leukocytes)
มีขนาดใหญ่กว่าเม็ดเลือดแดง 2-3 เท่า อายุประมาณ 5-10 วัน มีโรงงานสร้างเม็ดเลือดขาวอยู่ภายในกระดูก (ไขกระดูก) เช่นกัน จะออกมาสู่กระแสเลือดมากเมื่อมีการผิดปกติในร่างกาย เช่น การติดเชื้อ การอักเสบ มีหน้าที่ในการต่อสู้กับเชื้อโรคและสิ่งแปลกปลอมที่เข้าสู่ร่างกาย เม็ดเลือดขาวมีหลายชนิด
เกร็ดเลือด (Platelets) มีลักษณะเป็นเกร็ดเล็กๆ มีหน้าที่ช่วยอุดรูรั่วที่หลอดเลือดและทำให้การเกิดการแข็งตัวของเลือด โดยร่วมกับสารอีกหลายชนิดในน้ำเลือด เมื่อเกิดบาดแผล จะช่วยทำให้เลือดหยุดไหล


น้ำเหลือง (Plasma)
เป็นส่วนที่เป็นน้ำของเลือด มีสารนานาชนิด ทั้งอาหาร แร่ธาตุ ไวตามิน ฮอร์โมน ของเสียที่ส่งไปขับถ่าย ฯลฯ เพราะเป็นทางคมนาคมระหว่างอวัยวะต่างๆ ทั่วร่างกาย


การเจาะเลือด
ในการเจาะเลือดไปตรวจในห้องทดลอง อาจบอกถึงสภาวะและโรคต่างๆ ได้หลายอย่าง เป็นต้นว่า พบน้ำตาลอยู่ในเลือดมาก เป็นโรคเบาหวาน, ตรวจหาภูมิคุ้มกัน (antibodies), ตรวจหาโรคซิฟิลิส, ตรวจมะเร็งเม็ดเลือดขาว (leukemia) และในการตรวจหมู่เลือดชนิดต่างๆ (หมู่ เอ, บี, โอ, และเอบี) เป็นต้น