ซึม-เศร้า-เหงา-หงิก

ซึม-เศร้า-เหงา-หงิก (ตอนที่ ๒)

คนไข้รายที่ ๒

ชายไทยอายุ ๓๘ ปี ถูกเพื่อนพามาหาหมอ

เพื่อน : “สวัสดีครับ คุณหมอช่วยดูเพื่อนผมหน่อย หมู่นี้เขาเปลี่ยนไปมาก ไม่ค่อยพูดค่อยจา ไม่สนุกสนานร่าเริงเหมือนที่เคยเป็น เวลาไปกินข้าวด้วยกัน ก็ไม่ค่อยกินทั้งที่ปกติเป็นคนกินเก่ง ชวนไปไหนก็ไม่ค่อยไป นั่งจับเจ่าอยู่คนเดียว ไม่รู้เป็นโรคอะไรหรือเปล่า”

หมอ : “สวัสดีครับ แล้วภรรยาเขามาด้วยหรือเปล่า”

เพื่อน : “เขาแยกกับภรรยามาหลายปีแล้วครับ เพราะการค้าทำให้ออกต่างจังหวัดบ่อยกลับบ้านไม่เป็นเวลาภรรยาเลยแยกทางไป แต่เขาไม่ได้ทุกข์ร้อนเรื่องภรรยาเขานะครับ เพราะแยกทางกันมานานแล้ว”

หมอ : “แล้วเขามีเรื่องทุกข์ร้อนอะไรล่ะ”

เพื่อน : “คงเรื่องการค้าของเขาแหละครับ เขาได้รับเช็คเด้งจำนวนมากเพราะเศรษฐกิจมันแย่ ทำให้เขาไม่สามารถหมุนเวียนเงินได้ทัน บริษัทเขากำลังจะเจ๊งครับ”

ระหว่างที่หมอคุยกับเพื่อนคนไข้ คนไข้นั่งเงียบเฉย ตาเหม่อลอย ไม่แสดงอากัปกิริยาใดๆ ใบหน้าเศร้าหมอง และบางครั้งกัดฟันจนเห็นแก้มขึ้นเป็นสัน

หมอ : “สวัสดีครับ คุณสุนทร คุณมีอาการอะไรบ้าง”

คนไข้สะดุ้งเมื่อถูกทัก และหันมาสบตาหมอ

คนไข้ : “ผมไม่เป็นอะไรครับ”

หมอ : “ถ้าคุณไม่เป็นอะไร ทำไมเพื่อนคุณถึงบอกว่าคุณแปลกไปแล้ว ยังไม่กินไม่นอนตามปกติอีก”

คนไข้นั่งนิ่งไปนาน จนหมอต้องถามใหม่ คนไข้จึงตอบสั้นๆ

คนไข้ : “ผมอยากตายครับ”

หมอ : “การตายไม่ใช่เรื่องยาก อยู่ที่ว่าคุณจะเลือกวิธีไหน อยากเลือกวิธี ที่เจ็บปวด หรือไม่เจ็บปวดก็ได้ แต่การเกิดและการมีชีวิตอยู่ไม่ใช่ของง่าย ต้องอาศัยสมอง อาศัยประสบการณ์ ความอดทน ความมุมานะและความกล้าหาญที่จะเผชิญกับอุปสรรคต่างๆอย่างไม่ท้อถอย คุณยังดีกว่าคนอื่นๆอีกมาก คนยากคนจน คนตกงาน และคนพิการต่างๆ ประสบกับความทุกข์ยากมากกว่าคุณและยาวนานกว่าคุณ หลายคนต้องขุดคุ้ยกองขยะ หาเศษอาหาร หลายคนต้องอดมื้อกินมื้อ หลายคนตาบอด หูหนวก หรือปัญญาอ่อน แต่เขาก็ยังอดทน ยังต่อสู้กับอุปสรรคต่างๆอย่างไม่ยอมแพ้

“คุณยังดีกว่าเขาเหล่านั้นมากนัก ถ้าคุณฆ่าตัวตายแม้จะโดยวิธีที่ไม่เจ็บปวด แต่ความเจ็บปวดและความชอกช้ำในจิตใจของคุณจะติดตรึงคุณอยู่ในวาระสุดท้ายของชีวิตและตลอดไป แม้ว่าคุณจะไม่มีเมียไม่มีลูก แต่ภาระที่คุณทอดทิ้งไว้เบื้องหลังจะสร้างความเจ็บปวดให้แก่คนเป็นจำนวนมาก เช่น พ่อแม่พี่น้องของคุณ ลูกจ้าง คนงานของคุณที่ต้องตกงาน ไม่มีเงินที่จะซื้ออาหารให้ตนเองและลูกเมียของเขา พ่อแม่พี่น้องและเพื่อนฝูงที่ได้เมตตาให้คุณหยิบยืมเงินมาทำการค้าโดยไม่ขูดรีดคุณ ต้องสูญเสียเงินที่ให้คุณยืมมา และอาจจะต้องประสบกับความหายนะตามคุณไปด้วย และอื่นๆ”

คนไข้ : “หมอ ผมไม่เห็นทางออกจริงๆ”

หมอ : “ในขณะนี้ คุณคงหาทางออกไม่ได้ เพราะสมองของคุณมันตื้อไปหมด เนื่องจากไม่ได้กิน ไม่ได้นอนมาหลายวัน หมอคิดว่า ช่วงนี้คุณหยุดกิจการสัก ๒-๓ วันไปพักสมอง โดยไปพักอาศัยกับพ่อแม่พี่น้อง หรือ เพื่อนฝูงที่คุณรู้สึกสนิทใจและยินดีที่จะให้คุณไปพักอยู่ด้วย แล้วหมอจะให้ยาไปช่วยให้คุณได้พักและช่วยให้จิตใจของคุณแข็งแรงขึ้น คุณคิดว่าดีไหม”

คนไข้ : “ครับ ผมจะลองปฏิบัติดูครับ”

หมอหันไปทางเพื่อนของคนไข้ และขอให้เพื่อนคนไข้ช่วยพาคนไข้ไปส่งที่บ้านพ่อแม่พี่น้อง หรือเพื่อนที่คนไข้รู้สึกสนิทใจและสบายใจที่จะไปอยู่ด้วย พร้อมกับกำชับให้คนที่คนไข้อยู่ด้วยดูแลเรื่องอาหารการกินและการให้ยา

อย่าให้คนไข้หยิบยากินเอง เพราะบางครั้งโดยอารมณ์ชั่ววูบ คนไข้อาจจะคิดฆ่าตัวตายด้วยการกินยาเกินขนาดหรืออาจใช้วิธีการอื่นๆ ในการฆ่าตัวตาย ผู้ที่ดูแลคนที่แสดงความต้องการว่าจะฆ่าตัวตายจึงต้องดูแลกันอย่างใกล้ชิด ถ้าคนไข้ยิ่งเงียบ หรือ โดดเดี่ยว หรือเศร้ามาก ยิ่งต้องระวังมาก เพราะคนไข้อาจจะเกิดอารมณ์ชั่ววูบเมื่อใดก็ได้ ถ้าไม่แน่ใจ อาจต้องส่งโรงพยาบาล เพื่อให้หมอฉีดยาให้หลับโดยเฉพาะคนที่ไม่หลับเลยมาหลายวันและให้น้ำเกลือกลูโคส โดยเฉพาะคนที่ไม่กินข้าวกินน้ำ เป็นต้น

คนไข้รายที่ ๒ จึงเป็นตัวอย่างคนไข้ทีมีอาการซึมเศร้าจากปัญหาทางเศรษฐกิจ จนทำให้คิดฆ่าตัวตาย
คนที่แสดงความปรารถนาว่า จะฆ่าตัวตายและมีพฤติกรรมที่ส่อแสดงเช่นนั้น เช่น เงียบเฉย (ถ้าไม่เคยเงียบมาก่อน) เศร้าหมองตลอดเวลา ปิดกั้นตนเองจากคนใกล้ชิด ไม่กินไม่นอน มีบุคลิกและพฤติกรรมที่แปลกออกไป เป็นต้น ให้ถือว่าเป็นภาวะฉุกเฉินอย่างหนึ่งที่ต้องรีบช่วยกันแก้ไข เพื่อไม่ให้เกิดความพยายามที่จะฆ่าตัวตายเกิดขึ้นไม่ว่าจะมีสาเหตุจากปัญหาเศรษฐกิจ ปัญหาครอบครัว ปัญหาการงาน หรือปัญหาอื่นๆ

ถ้าช่วยกันเองไม่สำเร็จ ก็ต้องหาหมอให้ช่วยฉีดยาหรือให้ยา เพื่อผ่อนคลายอาการซึมเศร้านั้น ถ้าปล่อยให้เกิดความพยายามฆ่าตัวตายขึ้นแล้วสำเร็จ ก็จะทำให้เกิดการสูญเสียโดยไม่จำเป็น ถ้าไม่สำเร็จก็จะทำให้คนๆนั้นเกิดประสบการณ์ และทำให้ฆ่าตัวตัวสำเร็จในครั้งต่อๆไป คนที่ฆ่าตัวตายสำเร็จจำนวนมาก จึงมีประวัติเคยฆ่าตัวตายมาก่อนแต่ไม่สำเร็จ ดังนั้น ทุกคนจะต้องพยายามช่วยเหลือกันไม่ให้เกิดความพยายามฆ่าตัวตายขึ้น โดยเฉพาะในภาวะเศรษฐกิจที่ย่ำแย่ ควรจะช่วยเหลือกันโดยไม่ปลดลูกจ้าง คนงาน หรือทำให้คนต้องตกงาน ลูกจ้าง คนงานควรจะสมัครใจรับค่าแรงลดลงหรือทำงานเพียงครึ่งเดียวและรับเงินเพียงครึ่งเดียว เพื่อไม่ให้เพื่อนลูกจ้างคนงานต้องตกงาน นายทุนและนายธนาคาร ควรจะผ่อนปรนเพิ่มขึ้นในการให้สินเชื่อและทำให้เกิดสภาพคล่องขึ้น ในทางการเงินและธุรกิจ และลดการบีบคั้นลูกหนี้ลงบ้าง เป็นต้น

สังคมคงจะสดใส และพ้นจากภาวะวิกฤติเศรษฐกิจได้เร็วขึ้น ถ้าทุกฝ่ายร่วมแรงร่วมใจช่วยเหลือกัน แทนที่จะคอยตักตวงหาผลประโยชน์ แก่งแย่งชิงดีชิงเด่น สร้างข่าวลือ สร้างความสับสน และความขัดแย้ง ทุจริตและประพฤติมิชอบอื่นๆ จนประเทศชาติต้องเสียเอกราชทางเศรษฐกิจและสร้างความทุกข์ยากแก่ประชาชนโดยทั่วไปอย่างมหาศาล