ลำไส้

ลำไส้

ไม่ว่าหน้าตาและรสชาติของอาหารคุณจะมาจากครัวระดับใด จากโรงแรมชั้นหนึ่งหรือจากร้านข้างถนน แต่สุดท้ายอาหารทุกจานที่ถูกจัดแต่งไว้อย่างดีเลิศ เช่น อาหารฮ่องเต้ หรือที่ดูไม่ค่อยน่ากินอย่างต้มจับฉ่าย ก็จะถูกย่อยลงไปรวมกันที่ลำไส้ในท้องคุณทั้งหมด

ลำไส้เปรียบได้กับโรงงานที่ทำหน้าที่เปลี่ยนรูปอาหารให้เป็นส่วนที่เล็กลงจนร่างกายสามารถดูดซึมไปใช้ได้ เช่น เปลี่ยนไขมันในหมูสามชั้นให้เป็นกรดต่างๆที่ประกอบด้วยไขมันและให้กลายเป็นสารที่เรียกว่า “กลีเซอรอล” (glycerol) และจะเปลี่ยนโปรตีนในเนื้อวัวให้กลายเป็นกรดอะมิโน (amino acid) นอกจากนี้ยังเปลี่ยนแปลงข้าวสวยให้เป็นน้ำตาลกลูโคส ซึ่งกระบวนการเหล่านี้จะเกิดขึ้นได้จำเป็นต้องอาศัยการทำงานของลำไส้ ฉะนั้นถ้าเมื่อใดก็ตามที่ลำไส้เกิดประท้วงไม่ทำงาน แม้คุณจะกินอาหารเข้าไปจนเต็มกระเพาะ ก็อาจเกิดภาวะขาดอาหารได้เช่นกัน

บริเวณหน้าท้องของคนเราแต่ละคนมองดูแล้วแทบไม่น่าเชื่อว่าจะสามารถเป็นที่พักพิงให้กับลำไส้อันยาวเหยียดถึง 30 ฟุต (9 เมตร) ขดตัวซุกอยู่ได้ทั้งหมด ส่วนที่เรียกว่า “ลำไส้เล็ก” นี้จะยาวที่สุด คือ ยาว 25 ฟุต (7.5 เมตร) ลำไส้ใหญ่ยาว 5 ฟุต (1.5 เมตร) แม้ว่าลำไส้ใหญ่จะสั้นกว่า แต่ก็มีความกว้างกว่าลำไส้เล็กถึง 3 เท่า โดยวัดจากเส้นผ่าศูนย์กลางได้ 2 1/2” (7 เซนติเมตร) แต่ทั้งนี้ในเวลาที่ลำไส้กำลังทำงานจะเกิดการหดตัว ทำให้ความยาวของลำไส้สั้นกว่าเวลาปกติ

สำหรับส่วนประกอบภายในของลำไส้เล็กนั้น โครงสร้างโดยทั่วไปมีลักษณะคล้ายผ้ากำมะหยี่ ซึ่งเมื่อแผ่พื้นที่ของลำไส้เล็กทั้งหมดออกมาแล้วจะมีพื้นที่มากกว่าความยาวของมันเสียด้วยซ้ำ ฟังตัวเลขแล้วคุณอาจตกใจว่ามันมีเนื้อที่ขนาดมหึมาซ่อนอยู่ในนั้นได้อย่างไร เมื่อคิดรวมเบ็ดเสร็จสรรพแล้วประมาณ 30 ตารางหลา (250 ตารางเมตร) หรือเท่ากับสนามเทนนิส 2 สนามรวมกันทีเดียว!

การที่ลำไส้เล็กมีเนื้อที่กว้างขวางขนาดนี้ก็เพราะความจำเป็นในการที่ต้องทำหน้าที่ดูดซึมสารอาหารที่ร่างกายรับเข้ามาไม่ให้ขาดตกบกพร่องนั่นเอง

“แล้วพื้นที่มากมายขนาดนั้นจะอยู่ในช่องท้องของคนเราได้อย่างไรล่ะ” นั่นคงเป็นคำถามที่เกิดขึ้นในใจคุณ

คำตอบก็คือ หลังจากที่ใช้กล้องจุลทรรศน์ส่องสำรวจภายในลำไส้แล้วจะพบว่า มีเชิงชั้นอันซับซ้อนของเนื้อเยื่อ และมีปลายต่างๆ ยื่นออกมาจากผนังลำไส้มากมาย ส่วนประกอบที่อาจถือได้ว่าสำคัญที่สุด ก็คือ ใยเนื้ออ่อน (villi) จำนวนหลายล้านเส้น ในส่วนนี้แหละที่การม้วนตัวของมันทำให้สามารถซ่อนพื้นที่อันกว้างขวางไว้ได้ในเนื้อที่อันจำกัด และนอกจากนี้ยังมีเซลล์ที่ปกคลุมตัวเองและใยเนื้ออ่อนที่เรียกว่า ใยเนื้ออ่อนขนาดจิ๋ว (microvilli) ซึ่งหน้าที่ของพวกนี้ก็คือ การนำเอาอาหารที่ย่อยดีแล้วไปเข้าสู่ระบบการขนถ่ายเพื่อส่งต่อไปยังส่วนต่างๆ ของร่างกาย กล่าวคือ จัดการส่งพวกโปรตีนและคาร์โบไฮเดรตเข้าสู่กระแสเลือด และส่งผ่านไขมันทางระบบน้ำเหลือง ลำไส้เล็กจะใช้เวลาย่อยอาหารประมาณ 3-8 ชั่วโมง จากนั้นจะส่งส่วนที่เหลือไปยังลำไส้ใหญ่ซึ่งจะเป็นตัวที่ดูดน้ำกลับคืนสู่กระแสเลือดต่อไป

คงรู้แล้วว่าลำไส้คุณไม่ต้องการความสวยงามของอาหารหรอกนะ ฉะนั้นอาหารมื้อต่อไปของคุณขอให้เน้นเนื้อหาคือ คุณค่าทางโภชนาการมากกว่ารูปแบบที่จัดให้น่ากินอย่างเดียวจะดีกว่านะคะ